Lexpera’da Geçen Hafta (1-7 Mart 2025)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin 171. sayısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
BATİDER, Cilt 15, Sayı 1, 1989
Dergide, Karayolları Trafik Kanunu Mecburi ve İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortalarında Sigorta Süresi İçinde Sigorta Ettirenin İhbar Mükellefiyeti ve İşletenin Değişmesi, Tüketici Kredisi ve Uygulaması, Avrupa Toplulukları’nda Üyeliğin Anayasa ve Ortaklıklar Hukuku Üzerindeki Etkisi, Leasing (Finansal Kiralama) Sözleşmelerinde Mülkiyet Unsuru, Borçlar Kanunu’nun 96. vd. ve 194. vd. Maddeleri Açısından Aliud’un (Başka Şeyin) Teslimi başlıklı makalelere ve ilgili Yargıtay kararlarına yer verilmiştir.
Mert Saruç, Rekabet Hukuku Açısından Teknoloji Teşebbüslerinin Birleşme ve Devralmaları
Çalışmada, Türk, Avrupa Birliği, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık rekabet hukuku sistemlerinde teknoloji alanında faaliyet gösteren teşebbüslerin taraf olduğu birleşme ve devralma işlemlerine ilişkin düzenlemeler incelenerek konuya ilişkin çözüm önerileri sunulmuştur.
Göker Tataroğlu, Pınar Çağlayan Aksoy, Karşılaştırmalı Hukukta Tokenize Edilmiş Konişmentolar
Kitapta, blockchain protokolleri ve akıllı sözleşmeler de dahil olmak üzere tokenizasyonun teknik temelleri ve bunların küresel ticarette güven ve şeffaflığı nasıl kolaylaştırdığına ilişkin perspektifler sunulmuş; tokenize konişmentoların uluslararası ticaret kuruluşları ve hukuk sistemleri tarafından benimsenmesi bakımından mevcut hukuki sorunlar, regülasyon konusundaki güncel gelişmeler ve çözüm önerileri ele alınmıştır.
Ömer Faruk Erol, Algoritmik Regülasyon: Yapay Zekâ ve İdarenin Regülasyon Faaliyeti
Eserde, hukuk doktrininin, özellikle idare hukuku doktrininin, algoritmik regülasyon kavramına ve yaklaşımına hazırlıklı olması gerektiği üzerinde durulmuş; hukukta norm anlayışının dönüşümü, algoritma ile regülasyon ve algoritmanın regülasyonu kavramları incelenmiştir.
Mustafa Cemil Kara, Teoride ve Uygulamada Vergi Anlaşması ve Müzakereleri
Çalışmada, ikili vergi anlaşmasına ilişkin vergilendirme yetkisi, ilkeleri, çifte vergilendirme(me), tarihsel gelişim, hukuksal ve işlevsel özellikler, model vergi anlaşması hükümleri gibi teorik ve kavramsal çerçeve yanında tüm müzakere sürecinin yönetilme ve yürütülme biçimi ortaya konulmuştur.
Yıldırım Taylar, Kamu İcra Hukukunda İdarenin Hukuka Aykırı Haciz ve İhtiyati Haciz İşlemlerinden Kaynaklanan Sorumluluğu
Kitapta, alacaklı kamu idaresinin hukuka aykırı şekilde tesis edip uyguladığı haciz ve ihtiyati haciz işlemleri nedeniyle oluşabilecek sorumluluğu, idarenin sorumluluğuna ilişkin temel ilkelerden hareketle incelenmiştir.
Selin Kandemir, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Yolunda Olağan Kanun Yollarının Tüketilmesi Kriteri
Eserde, Anayasa Mahkemesi’nin gerekçelerine bağlı kalınarak 01.07.2023 tarihine kadar Mahkemenin internet sitesinde yer alan bireysel başvuru kararları olabildiğince irdelenmiş ve kriterin yorumlanma şekli incelenmiş; Mahkemenin benzer hususlarda birbirinden farklı yönde verdiği kararlar ile İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi’nin içtihadını benimsemediği kararları, hukuki belirlilik ilkesiyle mahkemeye erişim hakkı yönünden ele alınmıştır.
Şule Arslan, Milletlerarası Özel Hukukta Yönetim Sözleşmesi
Çalışmada, yönetim sözleşmesinin bir işletme üzerinde hâkimiyet tesisine elverişliliği hususu Alman hukuku ile karşılaştırmalı olarak incelenmiş olup daha sonra yabancı unsurlu yönetim sözleşmesine uygulanacak hukuk ve bu sözleşmeden doğan uyuşmazlıklarda Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi, Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hakkında Kanun, Türk Ticaret Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu temelinde değerlendirilmiştir.
Kerem Altıparmak, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları ve İzlenmesi
Kitapta, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, tarihi ve işlevine değinilmiş; AİHM kararının niteliği ayrıntılı olarak açıklanmış ve AİHM kararlarının infazı üzerinde durulmuştur.
Mert Nomer, İnternet’e Erişim Hakkı
Eserde, internete erişim hakkının unsurları incelenmiş, hakkın kuramsal temellendirmesi yapılmış ve internete erişimin nasıl bir hak olduğu sorusuna yanıt aranmıştır.
Başak Karmutoğlu, Geleneksel Olmayan Markaların Tescili
Çalışmanın birinci bölümünde geleneksel olmayan markaların marka türleri içerisindeki yeri irdelenmiş; ikinci bölümünde geleneksel olmayan markaların tescili açısından önem arz eden ölçütler üzerinde durulmuş; üçüncü bölümünde görsel olarak algılanabilen geleneksel olmayan markaların başlıca türleri açıklanmış; dördüncü ve son bölümünde ise görsel olarak algılanamayan geleneksel olmayan markaların başlıca türlerine değinilmiştir.
Feride Demirbaş, Toplu İpotek
Kitapta, toplu ipoteğin kuruluşu, toplu ipotek konusu taşınmazda ve borç ilişkisinin taraflarında meydana gelen değişikliklerin toplu ipoteğe etkisi ve toplu ipoteğin sona ermesi konuları incelenmiştir.
Betül Kayar, Osmanlı Yargı Teşkilatında Nâib
Eserde, kadı yardımcılarından olan nâibin, kadıya vekil olmasıyla, kadıların görev yerlerine gitmeyip nâibler tayin etmeleri sonucu sayılarının oldukça artmasıyla ve nihayetinde kadıların nâib şeklinde anılmasıyla Osmanlı uygulamasında diğer yardımcılardan ayrıldığına değinilerek Osmanlı yargı teşkilatının önemli figürlerinden biri olan nâibler incelenmiştir.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 10 |
| Yargıtay (Hukuk) | 10496 |
| Yargıtay (Ceza) | 6728 |
| Danıştay | 1689 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 1068 |
| TOPLAM | 19991 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Yargıtay HGK., E. 2023/580 K. 2024/573 T. 27.11.2024
Davacı vekili; davalının eşine ve ortak çocuklara ekonomik şiddet uyguladığını, müvekkilinin ailesine kötü davrandığını, tartışmaya eğilimli bir kişiliğe sahip olduğunu, eşinin sosyal yaşamına ve mesleki faaliyetlerine müdahale ettiğini ileri sürerek tarafların boşanmalarına, ergin olmayan çocuğun velâyetinin anneye verilmesine, nafaka ile maddi ve manevi tazminat ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı-karşı davacı vekili; tüm iddiaları inkârla, kadın eşin sert-dominant ve ağzı bozuk bir karaktere sahip olduğunu, ailesinden kendisine yüklü miktarda miras kaldığını, ortak konutu terk ederek annesinin yanında yaşamaya başladığını, evliliğin bu hale gelmesinde kadın eşin kusurlu olduğunu ileri sürerek asıl davanın reddine, karşı davanın kabulü ile tarafların boşanmalarına, müvekkili yararına maddi ve manevi tazminat ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
İlk derece mahkemesi; boşanmaya sebep olan olaylarda erkeğin eşinin harcamalarına karıştığı, sürekli hesap sorduğu, evin bazı temel ihtiyaçlarını almakta sorun yarattığı, kadının arkadaşlarıyla görüşmesine müdahale ettiği, bazen izin vermediği, buna karşılık kadının da küfürlü konuştuğu, gerçekleşen olaylara göre erkeğin ağır, kadının az kusurlu olduğu gerekçesiyle karşı davanın reddine, asıl davanın kabulü ile tarafların boşanmalarına, velâyetin anneye verilmesine, çocuk yararına tedbir-iştirak nafakası ile kadın eş yararına maddi tazminat ödenmesine, kadın eşin yoksulluk nafakası ile manevi tazminat talebinin ise reddine karar vermiştir.
Süresi içinde taraf vekillerince istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesi; toplanan delillere göre tarafların boşanma nedeni olarak ileri sürmüş olduğu iddialarını ispatlayamadığı, böyle olunca her iki davanın da reddine karar verilmesi gerekirken kadının ispatlanamayan davasının kabulüne karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı bulunduğu gerekçesiyle erkeğin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile ilk derece mahkemesinin kadının davasının kabulüne yönelik kararının kaldırılmasına ve asıl davanın reddine, asıl davanın reddine karar verildiğinden kadın eşin boşanmanın fer’îlerine yönelik istinaf başvurusunun incelenmesine yer olmadığına karar vermiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi’nin kararına karşı süresi içinde davacı-karşı davalı vekilinin temyiz isteminde bulunması üzerine ilgili Yargıtay Dairesi; Bölge Adliye Mahkemesince davacı-karşı davalı kadının, iddialarını ispatlayamadığı gerekçesiyle davasının reddine karar verilmiş ise de dosyanın tetkikinden, ilk derece mahkemesince davalı-karşı davacı erkeğe yüklenilen kusurların tamamının gerçekleştiğinin anlaşıldığı, davacı-karşı davalı kadının davasının kabulüne karar verilmesi gerekirken, delillerin değerlendirilmesinde hataya düşülerek davanın ispatlanamadığından bahisle reddine karar verilmiş olmasının doğru olmadığı gerekçesiyle kararı bozmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi, önceki karar gerekçesini genişletmek suretiyle direnme kararı vermiştir.
Direnme kararının, süresi içinde davacı-karşı davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay Hukuk Genel Kurulu; davacı-karşı davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddine ve Bölge Adliye Mahkemesince verilen direnme kararının onanmasına oyçokluğu ile hükmetmiştir.
Mevzuat
Anayasa Mahkemesi’nin E. 2025/39, K. 2025/35 sayılı ve 11.02.2025 tarihli kararı uyarınca, parasal sınırların artırılmasına ilişkin ek madde hükümlerinde değişikliğe gidildi. Değişiklikler, 06.12.2025 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Atama usulüne ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Yönetmeliğin dayanağı, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin işveren veya işveren vekillerince yürütülmesi, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri, sağlık gözetimi, eğitim verecek kurum ve kuruluşlar ile eğiticilerin nitelikleri, eğitimin tamamlanması, belgelendirme ve ücretler, eğitim tamamlama belgesi bulunmayan işverenler veya işveren vekilleri, taahhütname işlemleri, mevcut belgelerin geçerliliği, SGK tescil sisteminde işyeri ve çalışan kaydı bulunmayanlara ilişkin hükümler ile yönetmelik eklerinde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
Yönetmeliğin dayanağı, eğitimin temel prensipleri ve uzaktan eğitimin temel prensiplerine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na ekli (III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumlar hariç olmak üzere, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde iç kontrol sisteminin oluşturulmasına, uygulanmasına, izlenmesine ve geliştirilmesine ilişkin ilke, yöntem, işlem ve süreçlerin belirlendiği yönetmelik yürürlüğe girdi. İç Kontrol ve Ön Malî Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar yürürlükten kaldırıldı.
Kamu Ön Malî Kontrol Yönetmeliği
Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na ekli (III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumlar hariç olmak üzere, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde ön malî kontrol faaliyetlerinin yürütülmesine ilişkin ilke, yöntem, işlem ve süreçlerin belirlendiği yönetmelik yürürlüğe girdi.
Birim ve idare faaliyet raporlarının şekline ilişkin hükümler ile yönetmelik eklerinde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Yönetmeliğin kapsamı, uzlaşmaya konu olamayacak idari para cezaları, komisyonların kurulması, komisyonların görev ve yetkisi, başvuru şekli, uzlaşma başvurusunda bulunabilecek kişiler, uzlaşma başvurusunun incelenmesi, uzlaşma görüşmelerinin yapılması ve uzlaşmanın kesinliğine ilişkin hükümler ile yönetmelik eklerinde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kedi, Köpek ve Gelinciklerin Kimliklendirilmesi ve Kayıt Altına Alınmasına Dair Yönetmelik
Yönetmelikte geçen tanımlar, yetki ve sorumluluk, ev hayvanlarının kimliklendirilmesi, kimliklendirilmiş ev hayvanlarının satışı, el değiştirmesi, kayıp ve ölüm hali ile geçiş sürecine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Resmî İlan ve Reklam Yönetmeliği
Asgari satış fiyatlarında değişikliğe gidildi. Değişiklik, 01.04.2025 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ
Kredi büyümesine dayalı geçici uygulamaya ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (No: 2008-32/34)
Döviz cinsinden ve dövize endeksli sözleşmelere ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (No: 2018-32/45)
Kamera ve görüntü kayıt sistemine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Zorunlu Deprem Sigortası Tarife ve Talimat Tebliği
Asgari prim tutarı, azami teminat tutarı ve sigorta bedelinin tespitine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Maktu tutarların belirlenmesine ilişkin hükümler ihdas edildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Posta ve Hızlı Kargo Yoluyla Taşınan Eşyanın Gümrük İşlemlerine İlişkin Tebliğ
Verilen yetki kapsamında işlem yapmak isteyen operatörlerin başvuru koşulları, gönderilerin beyanı, vergilerin hesaplanması ve ödenmesine ilişkin hükümler ile tebliğ eklerinde değişikliğe gidildi. Mevcut operatörlere ait teminat mektuplarının yenilenmesine ilişkin geçiş hükümleri düzenlendi. Bazı değişiklikler, 01.07.2025 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
İş Yerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi ile İlgili Cumhurbaşkanlığı Genelgesi
İş yerlerinde psikolojik tacizle mücadele kapsamında tüm kurum ve kuruluşların üzerine düşen görev ve sorumlulukları yerine getirmesi, Psikolojik Tacizle Mücadele Kurulu tarafından alınan kararların uygulanmasında ihtiyaç duyulacak her türlü iş birliği ve yardımın titizlikle sağlanmasına ilişkin hususların düzenlendiği genelge yürürlüğe girdi. İşyerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi ile İlgili Başbakanlık Genelgesi yürürlükten kaldırıldı.
Görünmeyen İşlemlere İlişkin 2000/YB-4 Sayılı Genelge
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın yayımladığı genelgede yapılan değişikliğe göre, döviz kazandırıcı hizmetlerden/işlemlerden elde edilen dövizlerin bankalara satılması halinde, bu dövizlerin en az %25’i banka tarafından Merkez Bankası’na satılacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Yapmaktan Kaçınmaya İlişkin Genelge
Karayolları motorlu araçlar zorunlu mali sorumluluk sigortası (trafik sigortası) poliçesi yapmaktan kaçınma sayılacak haller tespit edildi. Genelge, 01.04.2025 tarihinde yürürlüğe girecek. Aynı tarihte, Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasında Tarife Uygulama Esasları Hakkında Yönetmeliğin 15. Maddesinin 4. Fıkrasının Uygulanmasına İlişkin Genelge yürürlükten kalkacak. Her dönem birbirinden bağımsız olarak dikkate alınacak şekilde ilk kontrol 30.06.2025 tarihi itibariyle yapılacak.
Zorunlu Karşılıklar Uygulama Talimatı
Yabancı para cinsinden nakdi kredi büyümesine dayalı zorunlu karşılık tesisine ilişkin hükümler ile talimat ekleri ve cetvellerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
İhracat ve Döviz Kazandırıcı Hizmetler Reeskont Kredisi Uygulama Talimatı
Türk lirası cinsi ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler reeskont kredileri ile kullanım öncesi döviz satış şartlı Türk lirası cinsi ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler reeskont kredilerine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
İhracat ve Döviz Kazandırıcı Hizmetler Reesekont Finansmanı Uygulama Talimatı (Katılım Finans)
Reeskonta kabul edilecek senetlerin özellikleri, devri ve teslimi, reeskont finansmanı kullandırılma koşulları, reeskont finansmanının kullandırılma şekilleri, finansman limitleri, reeskont finansmanı başvuru süreci, reeskonta kabul tutarları ve finansman değeri, reeskont işlemlerinde uygulanan kâr payı oranı ve komisyonlar ile reeskont finansmanın harcanabileceği alanlara ilişkin hükümler başta olmak üzere birçok hükümde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
