Lexpera’da Geçen Hafta (10-16 Ağustos 2024)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin 142. sayısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
Zeynep Özlem Üskül Engin, Doğan Kara, Dilşad Kuğuoğlu Altınışık (Ed.), Toplumsal Cinsiyet ve Hukuk-Cilt 3
Toplumsal Cinsiyet ve Hukuk serisinin üçüncü cildinde, çeşitli hukuk disiplinlerinden uzman kişilerin makalelerine yer verilmiş; ceza hukukundan mülteci hukukuna, medeni hukuktan iş hukukuna pek çok alanda mevcut bilinegelenleri okuyucunun eleştirisine açan bir perspektif sunulmuştur.
Yiğit Yeniyetişme, Suç Politikasının Ana İlkeleri Açısından Türkiye’de Ceza Hukuku Değişimleri
Türk Ceza Kanunu’nun getirdiği anlayışın etkisiyle, geçmişe oranla ceza hukuku değişim ve uygulamalarının ve Türk Ceza Hukuku Reformu kapsamında elde edilen kazanımların hangi aşamada olduğunun tartışıldığı çalışmada, Türkiye’de yaşanan ceza hukuku değişimleri, suç politikasının ana ilkeleri olan hukuk devleti, kusur ve hümanizm ilkeleri ışığında incelenmiştir.
Ozan Kesim, İş Sözleşmelerinin Sona Ermesine Bağlı Rekabet Yasağı Sözleşmeleri
Eserin birinci bölümünde genel olarak rekabet yasağı sözleşmesi, rekabet yasağı ile korunan ve çatışan menfaatler üzerinde durulmuş; ikinci bölümünde Türk Borçlar Kanunu uyarınca rekabet yasağı sözleşmesinin koşulları ve sınırları tartışılmış; üçüncü ve son bölümünde ise rekabet yasağı sözleşmesinin ihlali ve sona ermesi hususları ele alınmıştır.
Selin Başer, Yüklenicinin Şahsen İfa Borcu ve Alt Yüklenicilik Sözleşmesi
Çalışmada, yüklenicinin şahsen ifa borcu ve alt yüklenicilik sözleşmesinin, inşaat sözleşmesi biçimindeki eser sözleşmeleri açısından özel önem taşıdığı vurgulanarak her iki konu da yalnızca inşaat sözleşmeleri açısından değil, genel bir perspektifle ele alınmış; ayrıca Türk hukukunun yanı sıra uluslararası inşaat sözleşmeleri uygulamasında önemli bir yer tutan FIDIC Kırmızı Kitap düzenlemelerine de yer verilmiştir.
Gülay Balıkçı, 6331 Sayılı Kanuna Göre İşveren Vekilinin Yükümlülükleri ve Sorumluluğu
Kitapta, işveren vekili kavramı çalışma hukuku alanındaki kanunlar incelenerek ele alınmış, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında işveren vekilinin kim olduğu ve olması gereken hukuk bakımından nasıl değerlendirilmesi gerektiği izah edilmiş, iş sağlığı ve güvenliği profesyonellerinin işveren vekili sıfatlarının bulunup bulunmadığı konusu incelenmiş, işveren vekilinin iş sağlığı ve güvenliği alanında işverenden aldığı temsil yetkisi ve yönetim görevi doğrultusunda hangi yükümlülüklere tabi olacağı ve yükümlülüklerini ihlal etmesi halinde sorumluluğunun neler olacağı irdelenmiştir.
Aslıhan Okçu, İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunda Rücu Hakkı
Eserde, rücu hakkının dayanağı olan müteselsil sorumluluk, iç ve dış ilişki kapsamında açıklanmış; halefiyet ile rücu hakkı karşılaştırmalı olarak incelenmiş; iş hukuku kapsamında rücu hakkı değerlendirilmiş, asıl işveren-alt işveren ilişkisi, geçici iş ilişkisi ve işyeri devri hallerinde rücu hakkının kullanılma alanı üzerinde durulmuştur.
18. yüzyılın önemli düşünürlerinden biri olan Adam Ferguson’ın (1723-1816) düşüncesini şekillendiren arka plan üzerinden İngiltere ve İskoçya’da yaşanan gelişmelere ve düşünürün de bir parçası olduğu İskoç Aydınlanması geleneğine yer verilen çalışmada, Ferguson’ın ahlak felsefesi ve sivil toplum anlayışından hareketle hukuku nasıl algıladığı incelenmiş, Ferguson’ın hukuka etik ve sosyal düzen açısından düalist yaklaşımı üzerinde durulmuş ve hukuka sivil toplumun bir getirisi olarak bakılmasının nedenleri tartışılmıştır.
Dila Okyar, Adam Çalıştıranın Sorumluluğu (TBK m. 66)
Eserde, Türk Borçlar Kanunu (TBK) m. 66’da düzenlenen adam çalıştıranın sorumluluğunun tarihsel gelişimi, karşılaştırmalı hukuktaki yeri ve Türk hukukunda benimsenen sorumluluk modeli incelenmiş; TBK m. 66/3’te yer alan düzenlemenin niteliğine ilişkin hukuki tartışma çerçevesinde, sorumluluğun şartları ve hukuki sonuçları ele alınmış; TBK m. 66’da düzenlenen sorumluluğun uygulama alanı ortaya konulmuştur.
Emrah Gökmen, İslam Hukukunda ve Türk Hukukunda Adam Çalıştıranın Sorumluluğu
Kitapta, adam çalıştıranın sorumluluğunun sorumluluk hukukundaki yeri tespit edilmiş, adam çalıştıranın sorumluluğunun doğması için aranan şartlara yer verilmiş, İslam hukuku kaynaklarında geçen örnek olaylar ve Yargıtay kararları üzerinden adam çalıştıranın sorumluluğunun doğduğu haller somutlaştırılmış ve adam çalıştıranın sorumluluğunun hukuki sonuçlarına yer verilmiştir.
Emre Akın, Vergi İncelemelerinde Transfer Fiyatlandırması Yönünden Yapılan Eleştirilerin Araştırılması
Çalışmanın birinci bölümünde transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı kavramı açıklanarak transfer fiyatlandırmasının Türk vergi mevzuatındaki yeri irdelenmiş, ikinci bölümünde transfer fiyatlandırması ve vergi incelemesi üzerinde durulmuş, üçüncü bölümünde çeşitli vakalar mercek altına alınarak vergi incelemelerinde transfer fiyatlandırması eleştirileri ortaya konulmuş, dördüncü ve son bölümünde ise transfer fiyatlandırması vergi incelemeleri değerlendirilmiştir.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Yargıtay (Hukuk) | 3478 |
| Yargıtay (Ceza) | 1535 |
| Danıştay | 1980 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 521 |
| Bölge İdare Mahkemesi | 1108 |
| TOPLAM | 8622 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Yargıtay HGK., E. 2011/224 K. 2011/471 T. 06.07.2011
Davacı vekili; müvekkili ile davalı arasında uzun yıllardan bu yana süren satım ilişkisi olduğunu, akreditif belgelerine ve uygulamaya göre konşimento tarihinden itibaren 120 gün içinde ödenmesi gereken fatura bedellerinin ödenmediğini, gönderilen ihtara verilen cevapta borcun kabul edildiğini iddia ederek belirli bir meblağ alacağın ödeme günleri göz önünde tutularak reeskont faizi ile tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı şirket vekili; ihtarnamede borcun kabulüne ilişkin bir beyanda bulunmadıklarını, aksine ihtilaf bulunduğunu ve bunun uzlaşma yolu ile giderilmesi gerektiğini, yapılan ödemeler sonucunda borcun sona erdiğini bildirerek davanın reddi gerektiğini savunmuş, ayrıca sipariş edilen ve bedeli ödenen malın eksik gönderildiğini ileri sürmüştür.
İlk derece mahkemesince yapılan yargılamaya ve toplanan delillere göre, noter kanalı ile gönderilen cevabi ihtar içeriğinden ve öncesinde düzenlenen ödeme planından, dava konusu alacağın davalının kabulünde olduğu gerekçesiyle asıl davanın kabulü ile alacağın, faiz işletilmek suretiyle tahsiline ve malların eksik gönderildiği anlaşıldığından karşı davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm, davalı şirket vekili tarafından temyiz edilmiştir.
İlgili Yargıtay Dairesi; hükme esas alınan ve davalı tarafça keşide edilen ihtarnamede borcun kabul edildiğine ilişkin bir beyan bulunmadığı, davacı tarafça dayanılan ve mahkemece hükme esas alınan taksitlendirme talebinin orijinalinin dava dışı bir başlık taşıdığı, ancak belgenin noter onaylı tercümesinde bu şirket yerine davalı şirketin ünvanının yazıldığı gerekçesiyle kararı bozmuştur.
Yeniden yapılan yargılama sonunda ilk derece mahkemesi önceki kararında direnmiştir.
Bunun üzerine Yargıtay Hukuk Genel Kurulu; ilk derece mahkemesinin ilk hükmünde yer almayan, Özel Dairenin denetiminden de geçmeyen, dosyaya ilk defa karar düzeltme aşamasında giren bir belgeye dayalı gerekçenin, ilk derece mahkemesinin ilk kararını güçlendirmeye yönelik ve yasal sınırlarda genişletilmiş bir gerekçe olduğunu kabule olanak bulunmadığı, dolayısıyla ilk derece mahkemesince verilen ve direnme kararı olarak adlandırılan temyize konu kararın, usul hukuku anlamında gerçek bir direnme kararı olmadığı ve yeni hüküm niteliğinde olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin yeni hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın Özel Daireye gönderilmesine oybirliği ile karar vermiştir.
Mevzuat
Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği
Daha önce değiştirilmiş olan bazı yönetmelik hükümlerinin yürürlüğe giriş tarihi 01.01.2026 olarak düzenlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği
Örgün ortaöğretim kurumlarından açık öğretim liselerine nakil ve geçişlere ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Ana Yönetmeliği
Birlik genel kurulu, birlik yönetim kurulunun görev dağılımı, birlik yönetim kurulunun görev ve yetkileri, yürütme kurulunun görev ve yetkileri ile oda genel kuruluna ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Tarımsal Amaçlı Örgütlerin Derecelendirilmesine İlişkin Yönetmelik
Birinci derece tarımsal örgüt belgesinin geçerlilik süresi belgenin onaylandığı tarihten itibaren bir yıl olarak belirlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Tahsilat Genel Tebliği (Seri: A, Sıra No: 1)
İhtiyati haciz tatbiki, vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belge, idarî para cezaları, tecil faiz oranları, aylık gecikme zammı oranları, haksız çıkma zammı, haciz zaptının elektronik ortamda düzenlenmesi ve gayrimenkul satış ilanına ilişkin hüküm ve tablolarda değişikliğe gidildi. Bazı değişiklikler, 01.11.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği (Seri No: 85)
Emlak vergisine esas olmak üzere 2025 yılında uygulanacak bina metrekare normal inşaat maliyet bedelleri, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından tebliğ ekinde yer alan cetvelde belirtilen tutarlarda tespit edildi.
Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ
01.09.2024-31.08.2028 tarihleri arasında ticari amaçlı su ürünleri avcılığında uygulanmak üzere bilimsel, çevresel, ekonomik ve sosyal hususlar göz önüne alınarak su ürünleri kaynaklarının korunması, sürdürülebilir işletilmesinin sağlanması için su ürünleri avcılığına ilişkin yükümlülük, sınırlama ve yasakların düzenlendiği tebliğ, 01.09.2024 tarihinde yürürlüğe girecek. Aynı tarihte, 22.08.2020 tarihli ve 31221 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ yürürlükten kalkacak.
Amatör Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ
01.09.2024-31.08.2028 tarihleri arasında amatör balıkçılığın belirli kurallar çerçevesinde yapılmasını sağlamak üzere kullanımına izin verilen avlanma araçları ile ticari amaç dışı su ürünleri avcılığı yapacak olanların avlanmalarına ilişkin usul ve esasların belirlendiği tebliğ, 01.09.2024 tarihinde yürürlüğe girecek. Aynı tarihte, 22.08.2020 tarihli ve 31221 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Amatör Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ yürürlükten kalkacak.
Para Takası (Swap) Anlaşmaları Kaynaklı Reeskont Kredileri Uygulama Talimatı
Reeskonta kabul edilecek senetlerin devri ve teslimi, reeskont kredisi başvuru süreci, senetlerin incelenmesi ve ciroları, reeskont işlemlerinde uygulanan faiz ve komisyonlar, senet bedellerinin tahsili, senet bedellerinin tahsil edilememesi ve yaptırım uygulanması, reeskont kredilerinde vergi, resim ve harç istisnası uygulanmasına ilişkin hükümler başta olmak üzere birçok hükümde ve talimat eklerinde değişikliğe gidildi. Kalıcı senedin aracı bankaya teslim edilmemesi ve kredi başvurusunun iptali, senetlerin muhafazası ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İstanbul Şubesi tarafından yapılan diğer işlemlere ilişkin yeni hükümler düzenlendi. Değişiklikler, 12.08.2024 tarihinden önce kullandırılan kredilere uygulanmayacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü tarafından, SGK alacakları ile diğer kanunlarla takip ve tahsil yetkisi SGK’ya verilen alacakların, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takip ve tahsiline ilişkin iş ve işlemler hakkında usul ve esasların düzenlendiği genelge yürürlüğe girdi.
Mesleki ve Teknik Eğitim Politika Belgesi ile İlgili Cumhurbaşkanlığı Genelgesi
Teknolojideki gelişmelerle ortaya çıkan yeni beceri ve beklentilerin karşılanması ve toplumun ekonomik ve sosyal refahının artması için mesleki ve teknik eğitimde kamu, işveren ve çalışanların ortak rol ve sorumlulukları çerçevesinde, mesleki ve teknik eğitimin geliştirilmesine yönelik politika ve stratejilerin belirlenmesi amacıyla Millî Eğitim Bakanlığı koordinasyonunda hazırlanan Mesleki ve Teknik Eğitim Politika Belgesi ilan edildi.