Lexpera’da Geçen Hafta (10-16 Eylül 2022)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin kırk beşincisini siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
İstanbul Spor Hukuku Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, Ocak 2020
AİHM’in Ali Rıza ve Diğerleri v. Türkiye Davasında Verdiği 28 Ocak 2020 Tarihli Kararın Özeti, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay’ın Spora İlişkin Olarak 2020 Yılında Verdiği Kararlar, Espor ve Espora İlişkin Uyuşmazlıklarda Spor Tahkim Mahkemesi’nin Yetkisi, Profesyonel Futbolcu Hizmet Sözleşmesinin Sona Erdirilmesi başlıklı makale ve özetler, bu sayıda yer verilenler arasındadır.
Bengü Pamukçu, Medeni Yargılama Hukukunda Dosyanın İşlemden Kaldırılması
Çalışmada, dosyanın işlemden kaldırılması kurumunun medeni yargılamaya hâkim taraf egemenliğini ifade eden ilkelerle olan bağlantısı belirtilmiş; dosyanın işlemden kaldırılmasını gerektiren nedenler, dosyanın işlemden kaldırılması kararı ve sonuçları, işlemden kaldırılan dosyanın yenilenmesi ve dosyanın yenilenmemesi durumunda meydana gelen davanın açılmamış sayılması sonucu ele alınmıştır.
Gökçe Arıkan, Göç Hukukunda Yabancıya Sağlanan Uluslararası, Bölgesel ve Ulusal Koruma
Yabancıya sağlanan uluslararası, bölgesel ve ulusal korumaya yönelik statülerin ve bu statülere ilişkin usul ve esasların ele alındığı ve yabancıya sağlanan korumanın kapsamının yabancının hak ve yükümlülükleri bağlamında incelendiği eserde; uluslararası koruma arayan kişilerin sığınma haklarının geri kabul anlaşmaları ile ihlal edilmesi sebebiyle korumanın etkinliğini kısıtlayan uygulamaların başında gelen geri kabul anlaşmaları, Türkiye’nin tarafı olduğu geri kabul anlaşmaları ile sınırlandırılmıştır.
İdil Nur Gürbüz Gökberk, Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Bakımından Eşit İşlem İlkesi
Kitapta, anonim şirketin yönetim organı olan yönetim kurulu kararları bakımından eşit işlem ilkesi, kavram ve hukuki sonuçları ile birlikte ilkeye ilişkin Alman ve İsviçre hukuku düzenlemeleri de dikkate alınarak incelenmeye çalışılmıştır.
Hakan Rıza Küçük, Genetiği Değiştirilmiş Organizma ve Ürünlerin Sağlık Hakkı ve Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevrede Yaşama Hakkı Açısından Değerlendirilmesi
Eserde, genetiği değiştirilmiş organizma ve bu organizmalardan üretilen ürünlere yönelik ulusal üstü, bölgesel ve ulusal olmak üzere düzenlenen hukuki metinler incelenmiş; GDO’ların olası yarar ve zararları, karşılaşılan sorunlar ile STK’ların GDO konusundaki rolü tartışılmış; son olarak konu, sağlık hakkı ile sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkı kapsamında ele alınarak hak ihlalleri karşısında başvurulabilecek yollar gösterilmiştir.
Yasemin Durak, Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG) Uyarınca Alıcının Yükümlülükleri
Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması’nın gerek uluslararası ticaretle uğraşanların gerekse hukukçuların yakından ilgilenmesi gereken uluslararası bir belge olması nedeniyle, alıcının satış bedelini ödeme ve malı teslim alma yükümlülüğü ile sözleşmenin alıcı tarafından ihlali halinde satıcının hakları ele alınmıştır.
Veli Kafes, Kişiyi Özgürlüğünden Yoksun Kılma Suçu
Çalışmada, kişiyi özgürlüğünden yoksun kılma suçunun unsurları ve yapısal özellikleri TCK’da benimsenen suç teorisi çerçevesinde incelenirken, aynı zamanda insan hakları hukukunun temel ilkeleri, AİHM kararları ve karşılaştırmalı hukuktaki düzenlemeler göz önünde tutularak doktrindeki sorunlu konular değerlendirilmiştir.
Gülşah Aşık, Türk Medeni Kanunu ve Yargıtay Kararları Kapsamında Yardım Nafakası
Kitap, TMK’nın “nafaka yükümlülüğü” başlığı altındaki 364., 365. ve 366. maddelerinde düzenlenmiş olan yardım nafakasının incelenmesine ilişkin olup yoksul haldeki kişinin kanunda belirtilen derecedeki kan hısımlarından, birlikte yaşayıp yaşamamalarına bakılmaksızın hangi yolla yardım talebinde bulunabileceği hususu irdelenmiştir.
Mehmet Can Karagöz, Bilişim Sistemleri Teorisine Giriş İle Bilişim Sistemini Engelleme, Bozma, Verileri Yok Etme veya Değiştirme Suçu
Eserde, bilişim sistemlerinin insan algısı kavramıyla sınırlandırılarak üç unsur halinde öngörülen sistematik bir yaklaşım sayesinde yeni kazanımlar elde edebilmek amaçlanmış olup bu modelin, TCK m. 244’te düzenlenen suçun pratikleri üzerindeki uygulamasına yer verilmiştir.
Burak Sak, Dağıtım Sözleşmelerinde Denkleştirme İstemi (TTK m. 122)
Kitapta, görünüm biçimleri bayilik, tek satıcılık ve franchise sözleşmeleri olmak üzere, dağıtım sözleşmeleri üst kavramı ele alınmış; üst kavrama tabi sözleşmeler incelenerek bir sözleşmenin dağıtım sözleşmesi olarak sınıflandırılabilmesi için zorunlu ve ihtiyari unsurlar belirlenmiş; dağıtım sözleşmelerinin hukuki niteliği, yorumu ile uygulanacak hükümlere değinilmiştir.
Ahmet Galip Kaplan, Elektronik Ortamda İşlenen Haksız Rekabet Halleri
Eserin ilk bölümünde, konuyla ilgili temel kavramlar açıklanmış; ikinci bölümünde, TTK kapsamında düzenlenen temel haksız rekabet halleri ele alınmış ve elektronik ortamda haksız rekabet halleri incelenmiş; üçüncü ve son bölümünde ise, elektronik ortamda haksız rekabette sorumluluk, elektronik ortamda haksız rekabette uygulanacak hukuk ve elektronik ortamda haksız rekabetin sonuçları ele alınmıştır.
Enes Ersöz, Başbakanlık: Türk Devlet Geleneğindeki Konumu ve Kaldırılması
Çalışma, sadrazamlıktan başbakanlığa dönüşen kurumun siyasi ve hukuki tarihimizdeki konumunu gözler önüne sermek ve bu kurumun kaldırılmasının Türk devlet teşkilâtı bakımından önemini ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 26 |
| Yargıtay (Hukuk) | 15 |
| Danıştay | 2 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 530 |
| Bölge İdare Mahkemesi | 380 |
| TOPLAM | 953 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Yargıtay HGK., E. 2018/565 K. 2021/1464 T. 18.11.2021
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda ilk derece mahkemesince verilen asıl davanın aktif husumet ehliyeti yokluğundan reddine, müdahale davasında da dilekçenin görevsizlik nedeniyle usulden reddine ilişkin karar, davacı vekilinin temyizi üzerine Yargıtay özel dairesince yapılan inceleme sonunda bozulmuş; Mahkemece Özel Daire bozma kararına karşı direnilmiştir. Direnme kararı, davacı vekili ve asli müdahil vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Hukuk Genel Kurulunca somut olay değerlendirilmiş; temlik alanın HMK’nın 125. maddesi gereğince alacağı temlik eden davacı yerine geçerek usul yetkilerini kullanmış ise de, maddi hukuk anlamında alacağın varlığını yani geçerli bir temlikle davalıdan isteyebileceği alacağının bulunduğunu ispatlayamadığı ve buna karşılık davalı iş sahibinin, sözleşmede kararlaştırılan devir yasağı nedeniyle temlik alacaklısı yeni davacının kendisinden talep edebileceği alacağın bulunmadığını kanıtladığından bahisle, ilk derece mahkemesince verilen direnme kararı oybirliği ile onanmıştır.
Mevzuat
Teknik Düzenlemeler Rejimi Kararının Yürürlüğe Konulması Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı
Dış ticarete konu ürünlerin güvenli ve ilgili teknik düzenlemelere uygun olmasını sağlamak, bu çerçevede ilgili teknik mevzuatın dış ticarete uyarlanması, uygulanması, ithalatta ve ihracatta denetim yapılması veya yaptırılması, denetim yapacak kuruluşların tespiti ile teknik düzenlemesine uygun veya güvenli olmayan ürünlerin ithalat ve ihracatının önlenmesine dair usul ve esasları belirlemek, dış ticarette teknik engellerin önlenmesine yönelik çalışmalar yapmak, teknik düzenlemeler ile ürün güvenliği ve denetimine dair mevzuat, politika ve uygulamaları koordine etmek ve söz konusu mevzuat, politika ve uygulamaların uluslararası yükümlülüklere uygunluğunu sağlamak amacını taşıyan Cumhurbaşkanı kararı yürürlüğe girdi. Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulmuş olan Teknik Düzenlemeler Rejimi Kararı yürürlükten kaldırıldı.
Türkiye Afet Müdahale Planının Yürürlüğe Konulması Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı
Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği hükümleri ile bilgi birikimi, teknoloji ve insan yaşamındaki gelişmeler, yeni afetlerden elde edilen tecrübeler ve idarenin ihtiyaçları doğrultusunda yeniden düzenlenen Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) hakkındaki Cumhurbaşkanı kararı yürürlüğe girdi.
Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği
Ön bilgilendirme, aracı hizmet sağlayıcının yükümlülükleri, tüketicinin yükümlülükleri ve cayma hakkının istisnalarına ilişkin madde hükümlerinden bazıları ile satıcı veya sağlayıcının yükümlülüklerine ilişkin madde hükümlerinin tamamının yürürlük tarihi, 01.10.2022 iken 01.01.2024 olarak değiştirildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
İskân Kanunu Uygulama Yönetmeliği
Yerleri kamulaştırılanların hak sahipliği, arazi, arsa ve konut edindirme, borçlandırma ve mahsup işlemleri, yeni iskân alanlarına dair işlemler ile devir, takyit ve geri almaya ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. İndirim oranlarını içeren yönetmelik eki düzenlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
İdari Gözetime Alternatif Yükümlülüklere İlişkin Yönetmelik
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun ilgili maddeleri kapsamında, hakkında sınır dışı etme kararı alınan ve idari gözetime alternatif yükümlülüklere tabi tutulan düzensiz göçmenlere ilişkin yürütülecek iş ve işlemler hakkında usul ve esasları düzenleyen yönetmelik yürürlüğe girdi.
Gençlik ve Spor Bakanlığı nezdinde tescilli spor kulüplerinin birleşmesi ile faaliyet gösterdikleri spor dallarından bir veya birkaçının aktif ve pasif varlıklarıyla bir bütün olarak başka bir spor kulübüne veya spor anonim şirketine devrine ilişkin usul ve esasları düzenleyen yönetmelik yürürlüğe girdi. Yönetmelik, Millî Savunma Bakanlığı kadro ve kuruluşunda yer alan askerî spor kulüpleri hakkında uygulanmayacak.
Elektronik Mühre İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
Elektronik mühür sertifika başvurularının alınması, elektronik mühür sertifikasının oluşturulması, kullanılması, iptali ve yenilenmesine yönelik süreçlere, elektronik mühür oluşturma ve doğrulama verileri ile araçlarına, elektronik mühür sahibinin yükümlülüklerine ilişkin usul ve esasları belirleyen yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi.
Millî Eğitim Uzmanlığı Yönetmeliği
Yönetmelikte geçen tanımların birçoğu yeniden düzenlendi. Uzman yardımcılığı başvuru şartları, yarışma sınavı, yarışma sınavına başvuracaklardan ve uzman yardımcısı olarak ataması yapılacaklardan istenen belgeler ve başvuru şekli, tez konusunun belirlenmesi ve tez hazırlama ile uzmanlığa atanmaya ilişkin hükümler başta olmak üzere birçok hükümde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Milli Emlak Genel Tebliği (Sıra No: 412)
Hazine taşınmazları üzerinde yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı lisanssız elektrik üretimi yapılması amacıyla irtifak hakkı tesis edilmesine veya kullanma izni verilmesine ilişkin usul ve esasları belirleyen tebliğ yürürlüğe girdi. Mevcut başvurular ve devam eden işlemler için geçici madde hükmü düzenlendi. Milli Emlak Genel Tebliği (Sıra No: 362) yürürlükten kaldırıldı.
Yataklı Sağlık Tesislerinde Acil Servis Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ
Yataklı sağlık tesislerinde acil servislerin, çağın gerekleri ile günümüz ihtiyaç ve beklentilerine uygun olarak geliştirilmesi, personel ve hizmet kıstasları ile fiziki şartların, tıbbi teknoloji ve donanımın asgari standartlarının belirlenmesi, hastane öncesi acil sağlık hizmetleriyle etkin olarak koordinasyonun sağlanması, yataklı sağlık tesisinin statüsüne, hizmet verilen bölgenin ihtiyaç ve şartlarına göre seviyelendirilmesi, triyaj işlemleri, tedavi süreçleri ile konsültasyon, yatış, sevk ve nöbet hizmetlerine ilişkin usul ve esasları belirleyen yeni bir tebliğ yürürlüğe girdi. Mevcut acil servislerin durumuna ilişkin geçici hükümler getirildi. 16.10.2009 tarihli ve 27378 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yataklı Sağlık Tesislerinde Acil Servis Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ yürürlükten kaldırıldı.
Mimarlık ve mühendislik hizmet bedellerinin hesabında kullanılacak 2022/3 yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri, yapının mimarlık hizmetlerine esas olan sınıfı dikkate alınarak ve KDV hariç genel giderler (%15) ile yüklenici kârı (%10) dâhil edilerek belirlendi. Tebliğ, 01.07.2022 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girdi.
Kamu Görevlilerinin Emeklilik İşlemleri ile İlgili Cumhurbaşkanlığı Genelgesi
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun ilgili hükümleri kapsamında sigortalı sayılan kamu görevlilerinin özlük dosyalarında yer alan bilgilerin elektronik ortama aktarılmasına imkân tanıyan ve söz konusu sigortalıları çalıştıran tüm kamu kurum ve kuruluşlarının kullanımına açık olarak Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı sorumluluğunda yürütülen Hizmet Takip Programı (HİTAP) kapsamında, gerekli kurumsal ve teknik altyapı hazırlıkları en geç 2 ay içerisinde tamamlanacak ve personele ait bilgiler HİTAP’a eksiksiz ve güncel biçimde aktarılacak. Ayrıca emeklilik işlemlerine ilişkin başvuru, onay ve diğer bilgi ve belgeler, 15.11.2022 tarihinden itibaren yalnızca HİTAP üzerinden gönderilecek; Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığınca ayrıca talep edilen durumlar hariç olmak üzere posta yolu ile gönderime son verilecek ve emeklilik işlemleri de Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığınca HİTAP’ta yer alan bu bilgi ve belgeler üzerinden gerçekleştirilecek.
2023-2025 Dönemi Yatırım Programı Hazırlıkları ile İlgili Cumhurbaşkanlığı Genelgesi
2023-2025 dönemi yatırım programı hazırlıkları kapsamında, kamu yatırım harcamalarından azami düzeyde tasarruf edilirken kalkınma potansiyelini destekleyici mahiyetteki iktisadi ve sosyal altyapı yatırımlarına öncelik verilmeye devam edilecek; kamu kesimi yatırımları bütüncül bir yaklaşımla özel kesim yatırımlarını tamamlayacak şekilde tasarımlanacak ve hayata geçirilecek. Ayrıca kamu yatırım öncelikleri özel sektörün yenilikçi ve üretken yatırımlarını ve ticareti destekleyecek mahiyette belirlenecek; iş, üretim, yatırım ve yaşam ortamını iyileştiren nitelikli altyapı yatırımlarına öncelik verilecek.
2023-2025 Dönemi Bütçe Çağrısı ve Eki Bütçe Hazırlama Rehberi
Bütçe disiplininin sürdürülerek kamu açıklarının tedrici olarak azaltılması, mali yapının daha da güçlendirilmesi, kamu hizmetlerinin bütçe imkânları içinde kalınarak ayrılan kaynakların üzerinde harcama yapılmasına yol açılmadan azami tasarruf anlayışı içinde yerine getirilmesi, kamu mali yönetiminde sürdürülebilir ve sağlıklı gelir kaynaklarının artırılması için vergilemede adalet, eşitlik, öngörülebilirlik ve şeffaflık ilkeleri temelinde vergi tabanının genişletilmesi ve gönüllü uyumun artırılması, kamu gelirlerine yönelik tahsilat performansının artırılması ile kayıt dışı ekonomiyle mücadeleye devam edilmesine ilişkin hedefler belirlendi.
