Lexpera’da Geçen Hafta (11-17 Mayıs 2024)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin 130. sayısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
Pınar Çağlayan Aksoy (Ed.), Legal Aspects of Blockchain, Crypto Assets and Smart Contracts: An Introduction
“Blockchain, Kripto Varlıklar ve Akıllı Sözleşmelerin Hukuki Yönleri: Giriş” başlığını taşıyan eserde, blockchain, kripto varlıklar ve akıllı sözleşmelerin geliştirilmesi, benimsenmesi ve kullanımına ilişkin hukuki sonuçlar, düzenleyici çerçeveler ve politikaların Türkiye’ye özel olarak ve karşılaştırmalı hukuk çerçevesinde incelendiği; blockchain ve kripto varlıkların getirdiği paradigma değişimine uyum sağlayabilecek reformların tartışıldığı makalelere yer verilmiştir.
Fatma Koç, İş İlişkisinde Kişisel Sağlık Verilerinin İşlenmesi
Çalışmada, kişisel sağlık verilerinin hukuka uygun işlenmesine ilişkin usul ve esaslar, ilgili mevzuat kapsamında detaylı olarak incelenmiş; 95/46/EC sayılı Direktif, 2016/679 sayılı Tüzük, ILO’nun İşçilerin Kişisel Verilerinin Korunması Hakkında Uygulama Kodu ve diğer ilgili uluslararası düzenlemeler ile karşılaştırılmak suretiyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Kişisel Verileri Koruma Kurulu kararları ışığında ele alınmıştır.
Ayşe Elif Ulusu, Milletlerarası Özel Hukukta Kaydi Menkul Kıymet Ticaretinde Hak Sahipliği İhtilaflarına Uygulanacak Hukuk
Kitabın ilk iki bölümünde, kaydi sistemde işlem gören menkul kıymetlere ilişkin hak sahipliğinin hukuki niteliği karşılaştırmalı hukuk, Türk eşya hukuku ve Türk kıymetli evrak hukuku bağlamında incelenmiş; üçüncü bölümde ise devir ve rehin gibi milletlerarası nitelikli tasarruf işlemlerinden doğan ihtilaflara uygulanacak hukuka dair bağlama kuralları karşılaştırmalı hukuk, Türk milletlerarası özel hukuku ve Lahey Menkul Kıymetler Konvansiyonu çerçevesinde incelenerek Türk hukukunda benimsenebilir bir bağlama kuralı önerilmiştir.
Esma Elif Şafak Sarıkaya, Teorik Boyutuyla İfa İmkânsızlığı
Çalışmada, metodolojik olarak edim, unsurlarına ayrılmak suretiyle edimin her bir unsuruna ilişkin ortaya çıkabilecek ifa imkânsızlığı halleri tespit edilmiş; bu çerçevede ifa imkânsızlığının özellikle aşırı ifa güçlüğüyle ilişkisi irdelenmiş ve öğretide yerleşik olarak benimsenen imkânsızlık türleri ve bunlara bağlanan hukuki sonuçlar eleştirel bir bakışla değerlendirilmiştir.
Adam Ferguson, Ahlak Felsefesi Kurumları (Pozitif Hukukun Liberal Temelleri)
Caner Birdal’ın çevirdiği eserde, 1723-1816 yılları arasında yaşamış İskoç aydınlanmasının önemli düşünürü ve pozitif hukukun liberal temellerinin öğrenilmesi açısından birçok düşünürü etkileyen Ferguson’ın ahlak felsefesi dersleri için hazırlamış olduğu ders notlarından oluşan Institutes of Moral Philosophy kitabı temel alınmıştır.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 6 |
| Yargıtay (Hukuk) | 5044 |
| Yargıtay (Ceza) | 2685 |
| Danıştay | 5335 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 412 |
| Bölge İdare Mahkemesi | 1 |
| TOPLAM | 13483 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ve Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na ait kararlar özellikle dikkati çekmektedir:
Yargıtay HGK., E. 2023/914 K. 2024/136 T. 28.02.2024
Davacı vekili; davalı tarafından sigortalanan araç sürücüsünün direksiyon hâkimiyetini kaybetmesi sonucunda meydana gelen kazada araç içerisinde yolcu olarak bulunan müvekkilinin sol bacağını diz altından kaybettiğini, %42 oranında maluliyetinin belirlendiğini, proteze ihtiyaç duyduğunu, müvekkilinin yaptığı ve ileride yapacağı protez giderlerinin, protezin bakımı için yapılan masrafların ve tedavi için yapılan makul ulaşım giderlerinin davalı tarafından karşılanması gerektiğini, bu taleplerin Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından karşılanmadığını ileri sürerek maddi tazminat talebinde bulunmuştur.
Davalı vekili; dava konusu alacağın zamanaşımına uğradığını, müvekkilinin sorumluluğunun sigorta limiti, kusur ve zarar ile sınırlı olduğunu, davacının talep ettiği protez giderinin Karayolları Trafik Kanunu’nun (Kanun) 98. maddesi gereğince SGK’nın sorumluluğunda olduğunu, bu nedenle müvekkilinden talep edilemeyeceğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
İlk derece mahkemesi; SGK kapsamı dışında kalan tedavi giderlerini, poliçe teminat limitini ve yapılan ödemelerin mahsubu sonucu kalan teminat bedelini tespit etmiş, davacının kaza sonrasında protez kullanma durumu ve süresinin tespitinin devam eden zarar hali olduğu için zamanaşımının süresinin dolmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne ve hesaplanan bedelin, protez bedellerindeki artış gözetilerek dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar vermiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi; Kanun’un 98. ve Geçici 1. maddeleri gereğince tedavi gideri kapsamında olan protez giderlerinden SGK’nın sorumlu olduğu, bu nedenle davalıdan talep edilemeyeceği, SGK tarafından verilen cevapta protez bedelinin tamamından sorumlu olmayacakları belirtilmiş ise de belirlenen protez giderine ilişkin davacının talebinin reddine karar verilmesi gerektiği, davalı şirketin sorumlu olduğu tedavi için yapılan yol gideri için ise %20 oranında hatır indirimi uygulandığı gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının kabulüne, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına ve tedavi giderinin yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar vermiştir.
Kararın temyiz edilmesi üzerine ilgili Yargıtay Dairesi; Bölge Adliye Mahkemesi tarafından tedavi yol gideri tahsili hakkında hüküm kurulmasını isabetli bulsa da henüz yapılmamış olan ileride değişecek protez bedellerinin tazminata dahil edilmemesini doğru bulmamış, tedavi giderlerinden olan ileride yapılacak protez giderlerinin Kanun’da belirtilen tedavi giderlerinden olmadığı için sorumluluğun SGK’da olmayıp davalı şirkette olduğu gerekçesiyle kararı bozmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi, kararında direnmiştir.
Direnme kararının da temyiz edilmesi üzerine Yargıtay Hukuk Genel Kurulu; trafik kazasındaki yaralanmadan kaynaklanan tedavi giderlerinden olup da belgeye bağlanmış olanlardan SGK’nın sorumlu olduğu, henüz belgeye bağlanmamış olanlar için ise SGK’nın sorumlu olmadığını gözeterek direnme kararının, Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı bozulmasına oyçokluğu ile hükmetmiştir.
Danıştay İDDK., E. 2022/3359 K. 2023/1070 T. 22.05.2023
Dava konusu; Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Birliği tarafından hazırlanıp Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun uygun görüşü ile yürürlüğe giren Türkiye Dışında Yerleşik Kişilerin Türkiye’de Yerleşik Kişilere Yapacakları Finansal Kiralama İşlemlerine Ait Finansal Kiralama Sözleşmelerinin Tesciline İlişkin Genelge’nin 4. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendinde yer alan “noterde düzenlenmiş finansal kiralama tadil sözleşmesi ile noter tasdikli Türkçe tercümesinin bulunması gerekmektedir.” düzenlemesi ile Ek-1’in 1. maddesinde yer alan “Noterde düzenleme veya onaylama şeklinde akdedilmiş finansal kiralama sözleşmesi ve noter tasdikli tercümesi” ve Ek-2’nin “(...) Noterliğince (...) sayı ile düzenlenen” ibarelerinin iptali istemine ilişkindir.
İlgili Danıştay Dairesi tarafından; davalı idarelerin usule ilişkin itirazları yerinde görülmemiş, dava konusu düzenlemeler yönünden Anayasa’nın 124. maddesi, Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu’nun (Kanun) 2. maddesinin 5. fıkrası, 3., 21. ve 22. maddelerinde yer alan hükümlerde sözleşmelerin geçerliliği için noter şartı öngörülmediği, adi yazılı şeklin yeterli olduğu ve ek şart getirme konusunda da davalı idareye herhangi bir yetki tanınmadığı, bu nedenle Kanun’da yer almayan şekil şartlarına yer verilen genelgede hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu düzenlemelerin iptaline karar verilmiştir.
Davalı idarelerden Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Birliği, davanın süresinde açılmadığı, dava konusu genelgenin Kanun’un 21. maddesine dayanılarak hazırlanmış olması nedeniyle Kanun’un 22. maddesindeki kural nedeniyle iptaline karar verilemeyeceği, işlem güvenliği açısından genelge kapsamındaki sözleşmelerin noter aracılığıyla düzenlenmesinin önem taşıdığı, genelgenin hazırlık sürecinde davacının da görüşünün alındığı; davalı idarelerden Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ise, davanın süresinde açılmadığı, dava konusu genelgeye salt görüş verilmiş olması nedeniyle bakılan davada hasım sıfatı olmaması gerektiği, genelgenin hukuka ve mevzuata uygun olduğu ve dava konusu edilmesinin yerindelik denetimi niteliği taşıdığını ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
Davacı tarafından, ilgili Danıştay Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun olduğu ve temyiz dilekçelerinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı gerekçesiyle temyiz istemleri reddedilmiştir.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu; yaptığı hukuki değerlendirme sonucunda, davalı idarelerin temyiz istemlerinin reddine ve Danıştay Dairesinin kararının onanmasına oybirliği ile hükmetmiştir.
Mevzuat
Anayasa Mahkemesi’nin E. 2023/34, K. 2024/60 sayılı ve 22.02.2024 tarihli kararı uyarınca, değiştirilen adın ilan olunacağına ilişkin ibare iptal edildi. Değişiklik, 16.02.2025 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Anayasa Mahkemesi’nin E. 2023/137, K. 2024/68 sayılı ve 07.03.2024 tarihli kararı uyarınca, uzman istihdamına ilişkin ek madde hükümlerinde değişikliğe gidildi. Değişiklik, 16.02.2025 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
İşletme ruhsatı, madenin işletilmesi ve Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü hizmetleri ile ilgili haklara ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kıyının korunması, yapı yasağı, kıyı ve su alanlarında yapılacak yapılara ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Tanımlar ve doğal gaz piyasa faaliyetlerine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Dağıtım faaliyeti ve taşınmaz temini işlemlerine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Lisans ve ön lisanslara ilişkin sonlandırma ve tadil hakkına ilişkin geçici madde hükümleri düzenlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun
Kaynak alanlarının belirlenmesi, korunması ve kullanılması ile yenilenebilir enerji kaynakları (YEK) destekleme mekanizmasına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kanunda geçen tanımlar ve desteklere ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
İşletenin sigorta yaptırma veya teminat gösterme zorunluluğuna ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmelik
Sözlü sınav başarı puanı, KPSS puanının %50’si ve sözlü sınavdan alınan puanın %50’si alınarak belirlenecek. Sözlü sınavda 60 ve üzerinde puan alanlardan sözleşmeli öğretmenliğe atanmak üzere başvuruda bulunanların atamaları, sözlü sınav başarı puanı üstünlüğüne göre tercihleri de dikkate alınarak ilan edilen kontenjanlar dahilinde elektronik ortamda gerçekleştirilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Taşınmaz Ticareti Hakkında Yönetmelik
Halihazırda taşınmaz ticaretine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi ya da meslek odası kaydı bulunan işletme ve sözleşmeli işletmelerle ilgili olarak geçici hükümler ihdas edildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Turizm Tesislerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmelik
Turizm yatırımı belgesi, yerleşme özellikleri ve konaklama birimlerinin düzenlenmesi ile günübirlik tesislere ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği
Bağlantı esasları, teknik değerlendirme sonucunda bağlantı görüşü oluşturulması, bağlantı anlaşmasına çağrı mektubu düzenlenmesi, bağlantı anlaşması başvurusu, üretim tesislerinin işletmeye girmesi, sistem kullanımı, ihtiyaç fazlası enerjinin değerlendirilmesi, aylık mahsuplaşma uygulanması ve tüketim ihtiyacına yönelik uygulamalara ilişkin hükümler başta olmak üzere birçok hükümde değişikliğe gidildi. Bağlantı anlaşmasına çağrı mektubuna ilişkin işlemler hakkında geçiş hükümleri düzenlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği
Uzmanlık eğitimine devam etmekte iken sınava girildiğinde, uzmanlık eğitimine devam etmekteyken istifa edenlerin istifalarını takip eden ilk sınavda ya da bir uzmanlık programına yerleştirildiği halde eğitime başlamayanların takip eden ilk sınavda, yerleştirmeye esas mesleki bilgi puanı %5 oranında düşürülecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Meslek yüksekokulları ile açıköğretim ön lisans programlarından mezun olanların, bitirdikleri alanların devamı niteliğinde veya ilişkili lisans programlarına dikey geçiş yapmaları amacı ile lisans programlarında kontenjan ayrılacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Hava Seyrüsefer Alanında Verilen Meteorolojik Hizmetler Hakkında Yönetmelik
Türk hava sahası içerisinde verilen sivil havacılık meteorolojisi hizmetlerine ilişkin usul ve esasların belirlendiği yönetmelik yürürlüğe girdi.
Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Yönetmeliği
Ticaret Bakanlığı tarafından çıkarılan tebliğlerle düzenlenen, depolanmaya uygun nitelikteki ve standardize edilebilen temel ve işlenmiş tarım ürünlerinin azami depolama süresi, 36 ayı geçmemek üzere ürünün çeşidine göre Bakanlık tarafından belirlenecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği
Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun uyarınca, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından mücbir sebep hali ilan edilen yerlerdeki alacaklı idarelere yapılacak başvurunun süresi ve ödenmesi gereken tutarların taksitlerine ilişkin usul ve esaslar düzenlendi.
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından belirlenen veteriner biyolojik ürünler ve hayvanların tanımlanmasında kullanılan tanımlama araçlarının uygulanması sonucu hayvan sahipleri veya bakıcıları tarafından ödenmesi gereken ürün bedelleri ile uygulama ücretlerinin tahsiline ilişkin usul ve esaslar düzenlendi. Tebliğ, 15.04.2024 tarihinden itibaren geçerli olacak.
2024 Yılı Kurban Hizmetlerinin Uygulanmasına Dair Tebliğ
Kurban Bayramı süresi içerisinde, kurban kesmek isteyen vatandaşların kurbanlarını dini hükümlere, sağlık şartlarına ve çevre temizliğine uygun olarak hayvana en az acı verecek şekilde kesmelerine veya vekâletle kestirmelerine yardımcı olunması, kurban satış ve kesim yerlerinin belirlenmesi, kesim yapacak kişilerin eğitilmesi, alınacak tedbirler ve bu konulara ilişkin diğer hususlar düzenlendi. 2023 Yılı Kurban Hizmetlerinin Uygulanmasına Dair Tebliğ yürürlükten kaldırıldı.
Karar kapsamında hasar fazlası desteği ve finansmana ilişkin hükümler düzenlendi. Karar, 01.01.2024 tarihinden itibaren geçerli olacak.
Tasarruf Tedbirleri ile İlgili 2024/7 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi
Kamu kaynaklarının maksadına uygun azami tasarruf prensiplerine riayet edilerek kullanılması amacıyla, kamu kurum ve kuruluşlarının harcamalarında tasarruf sağlanması, bürokratik işlemlerin azaltılması ve kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanımına ilişkin tedbirleri içeren genelge yürürlüğe girdi. Tasarruf Tedbirleri ile İlgili 2021/14 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi yürürlükten kaldırıldı.
Ailenin Korunması ve Güçlendirilmesi ile İlgili 2024/6 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi
Genelge uyarınca, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı koordinasyonunda Ailenin Korunması ve Güçlendirilmesi Vizyon Belgesi ve Eylem Planı (2024-2028) hazırlandı. Söz konusu vizyon belgesi ve eylem planının etkin olarak uygulanması ve izlenmesini teminen Ailenin Korunması ve Güçlendirilmesi Koordinasyon Kurulu ve yerel düzeyde etkinliğin artırılması amacıyla tüm illerde Ailenin Korunması ve Güçlendirilmesi İl Koordinasyon Kurulu oluşturulacak.
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 2011/13 Sayılı İlişiksizlik Belgesi Hakkında Genelgesi
Genel açıklamalar, ihale konusu işte çalışacak kişi/gün sayısının belli olmadığı işler, biten bir binanın bağımsız bölümlerinin satın alınmasına ilişkin hükümler ile araştırma ve re’sen yapılacak işlemlere ilişkin ortak hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.