Lexpera’da Geçen Hafta (11-17 Şubat 2023)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin altmış yedincisini siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
Onur Sezer, Türk Hukukunda Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Bağlamında Deniz Ticaretinin Vergilendirilmesi
Çalışmada Türk hukuku ile sınırlı olmak üzere, gelir vergisi ve kurumlar vergisi bağlamında deniz ticaretinin vergilendirilmesine, vergi ayrıcalıklarına ve vergilendirilmesi özellik arz eden durumlara yönelik dağınık ve karmaşık mevzuat hükümleri tespit edilmeye çalışılmış; kodifikasyon ve resepsiyon tekniği nedeniyle ortaya çıkan anlaşmazlık ile uyuşmazlıklar, özelgeler ve yargı kararları çerçevesinde incelenerek çözüm önerileri sunulmuştur.
Cumhur Çanacık, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Tarafından Regülatif İdari Yaptırım Uygulanmasında İzlenen İdari Usullere Egemen Olan İlkeler
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından uygulanan idari cezalar ve idari tedbirlerin, enerji sektörünü korumaya ve ekonomik regülasyonu sağlamaya yönelik olması ve muhatapları bakımından ağır hüküm ve sonuçlar doğurabilmesi nedeniyle eserde, söz konusu idari yaptırımların regülatif yapısına dikkat çekilmek istenmiş; EPDK tarafından regülatif idari yaptırım uygulanmasında izlenen idari usullere egemen olan ilkeler, soruşturma ve karar süreci olmak üzere birbirini takip eden iki temel usul aşaması altında ve genel idari usul ilkeleri çerçevesinde incelenmiştir.
Geçen hafta Blog’a yüklenen yazıya aşağıda yer verilmiştir:
Muhammet Özekes, Depremle İlgili Hukuk Davalarında Temel Usûl Sorunlarına İlişkin Tespit ve Öneriler
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 73 |
| Yargıtay (Hukuk) | 41 |
| Yargıtay (Ceza) | 42 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 587 |
| Bölge İdare Mahkemesi | 452 |
| TOPLAM | 1195 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’ne ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Yargıtay 3. HD., E. 2022/7607 K. 2022/9343 T. 12.12.2022
Davacı, davaya konu araç üzerinde yapılan onarım ve değişikliklerin davalının satış yaptığı kilometrede olan araçlarda değil çok daha ileri kilometre yapmış araçlarda ortaya çıktığını, satın alınan arabanın kilometresi ile oynanmasının araç üzerinde piyasa koşullarına göre çok ciddi değer kaybına sebep olduğunu belirterek aracın satış fiyatında ayıp oranında indirim yapılarak yasal faizi ile birlikte zararın tahsilini talep etmiştir. Davalı, davanın görevsiz mahkemede açıldığını, davanın zamanaşımına uğradığını, kilometre düşürme konusuyla bir ilgisinin olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir. İlk derece mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiş, Adalet Bakanlığı tarafından hükmün kanun yararına bozulması istenmiştir. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi ise, davalı tarafa ıslah dilekçesine karşı iki haftalık cevap süresi tanınmadan hukuki dinlenilme hakkını ihlal edecek şekilde hüküm tesis edilmesini usul ve yasaya aykırı bulmuş ve kararın, sonuca etkili olmamak üzere kanun yararına bozulmasına oy birliği ile hükmetmiştir.
Mevzuat
Anayasa Mahkemesi’nin E. 2021/82, K. 2022/167 sayılı ve 29.12.2022 tarihli kararı uyarınca, “maddi ve manevi tazminat” başlıklı madde kapsamında değer kaybı, destekten yoksun kalma ve sürekli sakatlık tazminatlarının hesaplanmasına ilişkin hükümler ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasların Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından belirleneceğine ilişkin hüküm iptal edildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Olağanüstü Hal Kapsamında Yargı Alanında Alınan Tedbirlere İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi
Olağanüstü hal ilan edilen illerde, yargı alanında hak kayıplarının önlenmesi amacıyla, taraflar veya ilgililer bakımından belirlenen sürelerde düzenlemeye gidildi. Sürelerin durmayacağı haller belirlendi. Olağanüstü hal ilan edilen yerlerde olağanüstü hal süresince yakalama emrinin yerine getirilmesi ve gözaltı süresi ile tutukluluğun ve tahliye taleplerinin incelenmesine ilişkin hükümler yürürlüğe girdi.
Olağanüstü Hal Kapsamında Sağlık Alanında Alınan Tedbirlere İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi
Serbest eczacılar ile tıbbî cihaz satış merkezi, optisyenlik müessesesi, ısmarlama protez ve ortez merkezi, işitme cihazı merkezi veya diş protez laboratuvarı olarak faaliyette olan işletmelere, olağanüstü hal ilan edilen illerde olağanüstü hal süresince, valilik tarafından uygun görülen mekânlarda veya mobil araçlarda ve Sağlık Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde faaliyet izni verilecek. İlgili eczacı ve işletmeler, olağanüstü hal süresince Adıyaman, Hatay ve Kahramanmaraş illeri ile Gaziantep ili İslahiye ve Nurdağı ilçelerinde Sağlık Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde ilaç ya da ürün takip sisteminden muaf tutulabilecek.
Depremler sonrası genel hayatı olumsuz etkileyen şartların ortadan kaldırılması ve afetzedelerin ihtiyaçlarının karşılanmasını teminen, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’na bankalar ve konsolide denetime tâbi kuruluşlar tarafından olağanüstü hal süresince yapılacak bağış ve yardımlar, Bankacılık Kanunu’nda yer alan sınırlamaların kapsamına dahil edilmeyecek.
Geçici süreli görevlendirme ve kamu personelinin statü değişikliğinde süreye ilişkin hükümler düzenlendi.
Bireysel Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı Hakkında Yönetmelik
Devlet katkısının yatırıma yönlendirilmesine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Bu kapsamdaki portföy sınırlamalarına en geç 24.02.2023 tarihine dek uyum sağlanması zorunlu olacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Toplum Yararına Programların Yürütülmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
Depremin etkilerinin azaltılması amacıyla olağanüstü hal ilan edilen dönemde başlatılacak toplum yararına programlarda (TYP), yönetmeliğin bazı hükümleri uygulanmayabilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Özel hesap gelirlerinin elde edilmesi, takibi, tahsili, nemalandırılması, giderleştirilmesi, muhasebeleştirilmesi, denetimi, özel hesapların işleyişi, işletmeden çıkarmaya ilişkin maliyet planı, radyoaktif atık yönetimine ilişkin maliyet planının hazırlanması ve sunulmasına ilişkin hususlar ve Hesaplar Yönetim Kurulu’nun çalışma usul ve esaslarına ilişkin hususlar ile kamu temsilcileri dışındaki temsilcilerin seçilmelerine ilişkin usul ve esasların belirlendiği yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi.
Resmî İstatistik Programı Hazırlama ve Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
Ulusal ve uluslararası düzeyde ihtiyaç duyulan alanlarda üretilen ve üretilmesi planlanan resmî istatistiklere ilişkin çerçeveyi belirleyerek Türkiye İstatistik Sistemi içinde yer alan tüm kurum ve kuruluşlar tarafından ulusal ve uluslararası standartlara uygun, kaliteli, güncel, güvenilir, tarafsız, tutarlı ve zamanlı istatistikler üretilmesini ve yayımlanmasını sağlama amacına yönelik yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi.
Yönetmelikte geçen tanımlar, faaliyet tablosu, nakit kaynak ve kullanımları tablosu, stok durumu ve akış tablosu, öz kaynaklardaki toplam değişimler tablosu, mali durum tablosu (bilanço), mali istatistik tablolarının açıklamaları, ana revizyon uygulamaları ve idari para cezasına ilişkin hükümler ile yönetmelik ekinde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Orman Kanunu’nun 17. Maddesinin 3. Fıkrasının Uygulanması Hakkında Yönetmelik
Verilecek izinler, müracaat, bedellerin tespiti, izin rapor eklerinin hazırlanması ve onaylanması, kısıtlamalar ve mevcut izinlerin devamına ilişkin hükümler ile yönetmeliğin 1 numaralı ekinde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Çiftçi Kayıt Sistemi Yönetmeliği
2023 üretim yılı için Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) başvuru yapan çiftçiler, tarım arazileri üzerindeki üretim bilgisi güncellemelerini 01.02.2023 ile 08.05.2023 tarihleri arasında yapabilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Demiryolu Hemzemin Geçitlerinde Alınacak Tedbirler ve Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik
Demiryolu hemzemin geçitlerinin ve bunlara ait koruma sistemlerinin yapımına, bakımına, işletilmesine ve işaretlemesine ilişkin standartları, usul ve esasları, ilgililerin yetki ve sorumluluklarını belirleyerek demiryolu hemzemin geçitlerinde demiryolu ve karayolu trafiğinin düzenini ve güvenliğini sağlama amacına yönelik yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi. Demiryolu Hemzemin Geçitlerinde Alınacak Tedbirler ve Uygulama Esasları Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı. Mevcut demiryolu hemzemin geçitleri, ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından 31.12.2025 tarihine kadar yeni yönetmeliğe uygun hale getirilecek.
Su Ürünleri Üretiminde Kiralama Yönetmeliği
Su ürünleri avcılığı veya yetiştiriciliği yapılan kaynaktaki su miktarının, üretim veya avcılık yapılamayacak kadar azaldığı veya tamamen kuruduğu hallere ilişkin yeni hükümler düzenlendi. Ayrıca kiralama işlemi devam eden dosyalar ve kira bedeli değişikliğinin kapsamına ilişkin geçici hükümler de getirildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Tahsilat Genel Tebliği (Seri: A, Sıra No: 1)
Vadesi geçmiş borcun bulunmadığına ilişkin belge aranması zorunluluğu, depremler nedeniyle 31.07.2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) yapılacak ödemeler için aranmayacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği (Sıra No: 5)
Olağanüstü hal ilan edilen illerde 08.02.2023 tarihinden itibaren 1 ay içerisinde yapılacak işlemlerde, kimlik tespitinin yapılmasına ilişkin hükümler düzenlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Makine, ekipman ve malzeme alım giderleri ile başvuruların değerlendirilmesine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. 2022-2023 başvuru dönemi için il proje değerlendirme komisyonunun görev süresi Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde 08.05.2023; diğer illerde ise 10.03.2023 tarihinde sona erecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Makine, ekipman ve malzeme alım giderleri ile başvuruların ön değerlendirme kriterleri açısından değerlendirilmesine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kırsal Kalkınma Destekleri Kapsamında Bireysel Sulama Sistemlerinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ
Tebliğ kapsamında yapılacak başvurular, 17.03.2023 tarihi mesai bitimine kadar uzatıldı. Olağanüstü hal ilan edilen illerde ise, bu tebliğ kapsamındaki başvurular 08.05.2023 tarihine kadar yapılabilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Bitkisel Üretime Destekleme Ödemesi Yapılmasına Dair Tebliğ
Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde mazot ve gübre destekleme ödemeleri nakdi olarak yapılacak. Türkiye tarım havzaları üretim ve destekleme modeline göre fark ödemesi desteği, denetim ve yaptırıma ilişkin hükümler ile tebliğ ekinde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Mimarlık ve mühendislik hizmet bedellerinin hesabında kullanılacak 2023 yılı yapı yaklaşık birim maliyetleri, yapının mimarlık hizmetlerine esas olan sınıfı dikkate alınarak KDV hariç, genel giderler (%15) ile yüklenici kârı (%10) dâhil edilerek belirlendi. Tebliğ, 01.01.2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girdi.
Afet Bölgesindeki Kamu Çalışanlarına Yönelik Tedbirler ile İlgili Cumhurbaşkanlığı Genelgesi
Olağanüstü hal ilan edilen illerdeki kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlardan, 06.02.2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere idari izinli sayılacaklar veya uzaktan çalışma, dönüşümlü çalışma gibi esnek çalışma usullerine tabi tutulacakların belirlenmesine ilişkin hususlar, afetten etkilenme durumlarına göre, gerekli tedbirler alınarak hizmetlerin aksatılmaması kaydıyla il valilerince değerlendirilecek.
Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illeri ile bağlı ilçelerinde faaliyet gösteren ve 06.02.2023 tarihinde meydana gelen depremler nedeniyle işleri ve/veya işletmesi zarar gören ve/veya faal bir şekilde esnaflık faaliyetini devam ettiremeyen esnaf ve sanatkârların, Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketince Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliğine (TESKOMB) bağlı bölge birliklerine ortak olan Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri (ESKKK) kefaletiyle veya doğrudan düşük faizli kredi kullandırılmasına ilişkin kararlar kapsamında olan kredi borçlarının ertelenmesine ilişkin usul ve esaslar belirlendi. Karar, 06.02.2023 tarihinden itibaren geçerli olacak.
Devlet Memurları Kanunu’nun ilgili hükümleri kapsamına giren sözleşmeli personelden, aynı unvanlı memur kadrolarına atanacaklara ilişkin kadro unvanları ile aynı unvanlı memur kadrosu bulunmayanların atanacakları kadro unvanlarının yer aldığı listeyi içeren karar, 26.01.2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girdi.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. Maddesinde Yer Alan Tevkifat Nispetleri Hakkında Karar
Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinin 4. fıkrası kapsamında, tam mükellef sermaye şirketlerinin iktisap ettikleri kendi hisse senetleri veya ortaklık paylarına ilişkin olarak dağıtılmış kâr payı sayılan tutarlar üzerinden %0 oranında tevkifat yapılacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Karar
Prefabrik yapı ile konteynerlerin, olağanüstü hal ilan edilen illerde kullanılmak üzere 31.12.2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) afetzedeler ile Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17. maddesinin 1. fıkrasında sayılan kurum ve kuruluşlara tesliminde, kurulum ve montaj işleri dahil %1 vergi oranı uygulanacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Güvenlik ile ilişkili olduğuna veya gizlilik içinde yürütülmesi gerektiğine Cumhurbaşkanı veya Hazine ve Maliye Bakanı tarafından karar verilen veya mevzuatı gereğince sözleşmenin yürütülmesi sırasında özel güvenlik tedbirleri alınması gereken veya devlet güvenliğine ilişkin temel menfaatlerin korunmasını gerektiren hallerle ilgili Hazine ve Maliye Bakanlığı merkez birimlerinin mal ve hizmet alımlarını kapsayan usul ve esaslar yürürlüğe girdi. Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı Tarafından Kamu İhale Kanunu’nun 3. Maddesinin (b) Bendi Kapsamında Yapılacak İhalelere İlişkin Esaslar Hakkında Karar yürürlükten kaldırıldı.
Doğal Gaz Dağıtım Şirketleri İçin Tarife Hesaplama Usul ve Esasları
Tarifeye esas hesaplanan net yatırım tutarı usul ve esaslardan çıkartıldı. Yatırım düzeltme bileşeni hesaplamaları ve parametre değişikliğine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Dağıtıcı tadili ve bayilik lisansı alt başlığı tadiline ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.