Lexpera’da Geçen Hafta (13-19 Nisan 2024)

Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin 126. sayısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.

Literatür

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:

Duygu Hatıpoğlu Aydın, Siber Alan ve Hukuk

Siber alan ve hukuk ilişkisinin hukuk sosyolojisi açısından ele alındığı kitapta, yeni teknolojilerle değişen dünyamızda hukukun dönüşümüne odaklanılmış; küresel ve çok hukuklu siber alan, farklı değerlere ve güçlere sahip aktörler açısından bir mücadele zemini olarak tanımlanarak bu alanda hukukun sınırlarının nasıl çizildiği, içeriğinin nasıl belirlendiği ve nasıl işlediği soruları, aktörlerin ilişkileri bağlamında değerlendirilmiştir.

G. Venüs Cömert, Taşıyanın Gemiyi Denize, Yola ve Yüke Elverişli Bulundurma Borcu

Çalışmada, taşıyanın gemiyi denize, yola ve yüke elverişli bulundurma borcu, bu alanı düzenleyen özel hukuk ve deniz idare hukukuna ilişkin milletlerarası sözleşmelerle karşılaştırmalı olarak incelenmiş; denize, yola ve yüke elverişlilik kavramları tanımlanırken milletlerarası sözleşme hükümlerinin yanı sıra çok sayıda yabancı mahkeme kararı -özellikle İngiliz yargı kararları- çerçevesinde değerlendirme yapılmış; ulusal yargı kararları çerçevesinde de somut uyuşmazlıklarda bu kavramın hangi şekilde tanımlandığı üzerinde durulmuştur.

Aygül Kızılay Güneylioğlu, İfa Zamanı ve Erken İfa

Borçlunun kural olarak erken ifada -muacceliyetten önce ifada- bulunabileceği ancak tarafların anlaşmayla bunun aksini kararlaştırmış olabileceği ya da işin niteliğinden ve durumun gereklerinden borçlunun bu yetkiye sahip olmadığı sonucunun çıkabileceği hususlarının mercek altına alındığı eserde, borçlunun erken ifa yetkisine sahip olmadığı istisnai durumlara da yer verilmiştir.

Furkan Derdiman, Adi Ortaklık Yapısındaki Değişiklikler

Çalışmada, yeni ortak alımı, ortaklık sıfatının devri, ortaklıktan çıkma ve çıkarma şeklinde meydana gelebilen adi ortaklık yapısındaki değişiklikler, İsviçre ve Alman hukukuyla karşılaştırmalı olarak incelenmiş; değişikliklerin şartları, hukuki nitelikleri, iç ve dış ilişkideki sonuçları açıklanmış; ortaklık sözleşmesi, adi ortaklıkta ortaklık sıfatı ve pay kavramları, ortaklığa kabul sözleşmesi ve sonuçları, ortaklık sıfatının devredilebilirliği sorunu, devir sözleşmesi ve bunun sonuçları, ortaklıktan çıkma/çıkarmanın şartları ve sonuçları tartışılmıştır.

İçtihat

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:

MAHKEME KARAR SAYISI
Anayasa Mahkemesi 16
Yargıtay (Hukuk) 412
Yargıtay (Ceza) 259
Danıştay 917
Bölge Adliye Mahkemesi 1301
TOPLAM 2905

Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:

Danıştay İDDK., E. 2022/1010 K. 2022/2559 T. 21.09.2022

Dava konusu, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 45/b maddesinde yer alan “noter onaylı” ibaresinin ve bu yönetmelik maddesi uyarınca tesis edilen (...) Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı’nın iş deneyim belgesi verilmesi talebinin reddine dair işleminin iptaline karar verilmesi istemine ilişkindir.

İlgili Danıştay Dairesi; davalılardan (...) Büyükşehir Belediyesi’nin usule yönelik itirazını yerinde bulmamış, (...) Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı’nın söz konusu işleminde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle, yönetmeliğin ilgili maddesinde yer alan “noter onaylı” ibaresi yönünden davanın reddine, (...) Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı’nın “iş deneyim belgesi verilmesi” talebinin reddine dair işleminin iptaline hükmetmiştir.

Davalı (...) Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı; yönetmeliğin ilgili hükmünde, iş deneyim belgesine eklenecek belgelerin tek tek sayıldığını ve bu belgeler arasında bir sıralama yapılmadığını, bir kısım evrakın duruma göre sunulmasına gerek olmadığını veya istisnai olarak istenebileceğine ilişkin açıklamaya da yer verilmediğini, Dairece “noter onaylı” ibaresi yönünden davanın reddine karar verilmesine karşın anılan düzenlemeye dayalı tesis edilen işlemin iptaline karar verilmesinin hukuk devleti ilkesi ile bağdaşmadığını ve yerindelik denetimi yapıldığını öne sürerek temyiz isteminde bulunmuştur.

Davacı; ilgili Danıştay Dairesince verilen kararın iptale ilişkin kısmının usul ve hukuka uygun olduğunu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığını belirterek temyiz isteminin reddini savunmuştur.

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu; Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulmasını düzenleyen İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca, temyizen incelenen kararın iptale ilişkin kısmını usul ve hukuka uygun bularak kısmen davanın reddine, kısmen iptale ilişkin ilgili Danıştay Dairesinin kararının temyize konu iptale ilişkin kısmının onanmasına oyçokluğu ile karar vermiştir.

Mevzuat

Türk Medenî Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2023/116, K. 2024/56 sayılı ve 22.02.2024 tarihli kararı uyarınca, boşanma sebeplerinden herhangi biriyle açılmış olan davanın reddine karar verilmesi ve bu kararın kesinleştiği tarihten başlayarak 3 yıl geçmesi halinde, her ne sebeple olursa olsun ortak hayat yeniden kurulamamışsa evlilik birliğinin temelden sarsılmış sayılacağı ve eşlerden birinin istemi üzerine boşanmaya karar verileceğine ilişkin fıkra hükmü iptal edildi. Değişiklik, 19.01.2025 tarihinde yürürlüğe girecek.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2018/96, K. 2023/222 sayılı ve 27.12.2023 tarihli kararı uyarınca, hükümet, kamu işveren sendikaları ile işçi sendikaları konfederasyonları arasında, işçilerin mali ve sosyal haklarını belirlemek üzere imzalanan kamu toplu iş sözleşmeleri çerçeve anlaşma protokolü hükümlerinin, geçerlilik süresi içinde ilgili idareler ile taraf konfederasyona üye olan sendikalar için bağlayıcı olduğuna ilişkin hüküm iptal edildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2018/96, K. 2023/222 sayılı ve 27.12.2023 tarihli kararı uyarınca, ceza infaz kurumu idaresince verilen kıyafetleri giymemek veya verilen kıyafetlere kasten zarar vermek, ziyaretçi kabulünden yoksun bırakma cezasını gerektiren bir eylem olmaktan çıkarıldı. Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar nedeniyle tutuklu veya hükümlü bulunanların, duruşmaya sevk nedeniyle ceza infaz kurumu dışına çıkarılmaları durumunda ceza infaz kurumu idaresince verilen giysileri giyme zorunluluğuna ilişkin hükümler iptal edildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2023/160, K. 2024/77 sayılı ve 14.03.2024 tarihli kararı uyarınca, taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmaması sebebiyle arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda, bu tarafın davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulacağı, ayrıca bu taraf lehine vekâlet ücretine hükmedilmeyeceğine ilişkin hükümler iptal edildi. Değişiklikler, 18.01.2025 tarihinde yürürlüğe girecek.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Karayolları Trafik Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2023/79, K. 2024/80 sayılı ve 14.03.2024 tarihli kararı uyarınca, motorlu araç kazalarından dolayı hukuki sorumluluğa ilişkin davalarda yetkili mahkemeye ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Yükseköğretim Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2023/78, K. 2024/55 sayılı ve 22.02.2024 tarihli kararı uyarınca, öğrencilerin disiplin işlerine ilişkin bazı bent hükümleri iptal edildi. Bazı değişiklikler, 19.01.2025 tarihinde yürürlüğe girecek.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Tabâbet ve Şu’abatı San’atlarının Tarz-ı İcrâsına Dâir Kânun

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2018/95, K. 2023/221 sayılı ve 27.12.2023 tarihli kararı uyarınca, Millî Savunma Bakanlığı ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi nam ve hesabına tıp fakültelerinde okuyan tabip subaylar ile diş hekimliği fakültelerinde okuyan diş hekimi subaylardan yükümlülük süresini tamamlamadan mahkeme veya disiplin kurulu kararına dayanılarak ilişiği kesilenlerin, kalan yükümlülük süresince hekimlik ve diş hekimliği mesleğini icra edemeyeceklerine ilişkin fıkra hükmü iptal edildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Posta Hizmetleri Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2018/96, K. 2023/222 sayılı ve 27.12.2023 tarihli kararı uyarınca, Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi’nin kuruluşuna ilişkin bazı fıkra hükümleri iptal edildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Orman Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2018/95, K. 2023/221 sayılı ve 27.12.2023 tarihli kararı uyarınca, adli hizmet ile ceza infaz kurumlarının ve bunlarla ilgili her türlü yer ve binanın devlet ormanları üzerinde bulunması veya yapılmasında kamu yararı ve zaruret olması halinde, gerçek ve tüzel kişilere bedeli mukabilinde Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından izin verilebileceğine ilişkin hüküm iptal edildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri Personeli Eğitim Merkezleri Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2018/96, K. 2023/222 sayılı ve 27.12.2023 tarihli kararı uyarınca, mecburi hizmete ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Uzman Erbaş Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2024/26, K. 2024/83 sayılı ve 14.03.2024 tarihli kararı uyarınca, başarı gösteremeyenler ve ceza alanlara ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Altın Cinsinden Fiziki Varlıkların Finansal Sisteme Kazandırılması Hakkında Tebliğe İlişkin Uygulama Talimatı

İlave getiri tutarları; dönüşümü yapılan altın miktarı üzerinden yıllık bazda 6 ay vadeli hesaplar için %1, 1 yıl vadeli hesaplar için ise %2 olarak hesaplanacak.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Menkul Kıymet Tesisine İlişkin Uygulama Talimatı

Menkul kıymet tesisine tabi yükümlülük tutarı için menkul kıymet tesis oranı %1’e düşürüldü. Hesaplama tarihi, ekler ve cetvellerde değişikliğe gidildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.