Lexpera’da Geçen Hafta (14-20 Ekim 2023)

Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin 101. sayısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.

Literatür

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:

Yeşim M. Atamer, Ece Baş Süzel, Elliott Geisinger (Ed.), Uluslararası İnşaat Sözleşmeleri ve Uyuşmazlık Çözüm Yolları

İstanbul Bilgi Üniversitesi ve Schellenberg Wittmer Ltd. tarafından 21.02.2015 tarihinde gerçekleştirilen “Uluslararası İnşaat Sözleşmeleri ve Uyuşmazlık Çözüm Yolları-Türk Şirketleri İçin Zorluklar ve Fırsatlar” başlıklı konferansa binaen hazırlanan kitap, inşaat hukukundaki gelişmelerin uygulamaya etkilerini yansıtan, çeşitli konularda yazılmış olan makalelerin bir derlemesidir.

İsmail Kırca, Anonim Şirket Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü

Çalışmanın ilk bölümünde genel kurul kararlarının yokluğu ve butlanı sebepleri, ikinci bölümünde genel kurul kararlarının iptali sebepleri ile genel kurul kararının meydana gelişiyle ilgili hukuka aykırılıklarda iptal için karar, üçüncü bölümünde iptal davası ile butlan ve yokluğun tespiti davaları, dördüncü bölümünde genel kurul kararlarının hükümsüzlüğüne ilişkin Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kanunu’nda yer alan özel düzenlemeler, beşinci ve son bölümünde ise hükümsüz kararların ticaret siciline tescili sorunu ile genel kurul kararlarının hükümsüzlüğüne ilişkin düzenleme önerisi ele alınmıştır.

Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü 60. Yıl Armağanı

Borsa Şirketleri ve Riskin Erken Saptanması Komitesi, Evlilik Dışı Birlikteliğin Sona Ermesi Halinde Adi Ortaklığın Tasfiye Hükümlerinin Uygulanmasına İlişkin İsviçre Federal Mahkemesi’nin Kararları ve Bunların Değerlendirmesi, İsviçre Şirketler Hukukuna İlişkin Kanun Taslağı ve Taslağın Türk Hukukuna Etkisi, Türk Ticaret Kanunu’nun 55/1-f Hükmünün Yorumunda Gözden Kaçanlar ve Anonim Şirketler Hukukunda Organsızlık Nedeniyle Fesih Davalarında Uzun Süre Koşulu (TTK m. 530), kitapta yer verilen makaleler arasında yer almaktadır.

İçtihat

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:

MAHKEME KARAR SAYISI
Anayasa Mahkemesi 21
Yargıtay (Hukuk) 970
Yargıtay (Ceza) 213
Danıştay 1
Bölge Adliye Mahkemesi 1156
Bölge İdare Mahkemesi 945
TOPLAM 3306

Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:

Yargıtay HGK., E. 2022/70 K. 2023/773 T. 12.07.2023

Davacı vekili; müvekkilinin maliki olduğu taşınmazda bina yapımı için davalı firma ile anlaşarak sözleşme imzaladığını ve inşaat projesinin yapılarak ruhsatlarının alınması için davalıya vekâletname verdiğini, anılan makbuzları kendi el yazısı ile düzenleyen davalının imzaları mimar ortağı ve nişanlısı olduğunu söylediği dava dışı şahsa attırdığını, müvekkili tarafından ödemeler yapıldığı halde davalı ve nişanlısı/ortağı olduğunu söylediği şahsın sözleşmedeki edimlerini yerine getirmediğini, müvekkilinin (...) Sulh Hukuk Mahkemesi’nin yaptırdığı tespit sonucu alınan raporda işin hiçbir şekilde yapılmadığının tespit edildiğini, müvekkili tarafından davalıya gönderilen ihtarnamede sözleşmenin feshedildiği bildirilerek yapılan ödemenin faizi ile birlikte iadesinin istenildiğini, davalının cevap ihtarında imzasını içeren herhangi bir sözleşme bulunmadığını ve para almadığını, taraf sıfatı bulunmadığını savunduğunu, bunun üzerine müvekkilinin icra takibi başlattığını, davalının haksız ve kötü niyetle borca ve fer’îlerine itiraz ettiğini ileri sürerek davalı tarafından yapılan tüm itirazların iptaline, takibin devamına ve %40 oranından az olmamak üzere icra inkâr tazminatına karar verilmesini talep etmiştir.

Davalı vekili; davacının sunduğu sözleşmede müvekkilinin imzasının, el yazısının ve şirket kaşesinin bulunmadığını, müvekkilinin böyle bir sözleşmenin yapıldığından haberi ve bilgisi olmadığı gibi yetkisiz temsilcinin imzaladığı sözleşmenin kural olarak temsil edileni bağlamayacağından dava konusu sözleşmenin de müvekkili açısından hukuken bağlayıcı olmadığını, gayrimenkul yapım sözleşmesinde ve makbuzlarda adı ve imzası bulunmayan müvekkilinin davanın tarafı olmadığı gibi davacıya karşı herhangi bir borcunun da bulunmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.

İlk derece mahkemesince, davalının iç mimar olduğu ve davacı ile arasında yazılı sözleşme bulunmasa dahi sözleşme hükümlerini kendisinin bizzat yerine getireceği inancını doğurmak suretiyle davrandığı, firma adına tahsil edilen ve bizzat yerine getirilmesi gerektiği halde ifa edilmeyen sözleşme doğrultusunda aldıklarını iade etmesi gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

İlgili Yargıtay Dairesi; dava dışı şahsın yetkili temsilci gibi davranıp davranmadığı konusunda inceleme yapılmamış olduğunu belirterek ticaret sicil kayıtları ile gerekirse banka kayıtları da araştırılarak defterler üzerinde inceleme yapılıp benzer işlemlerin temsilci sıfatıyla hareket ederek yapılıp yapılmadığı, davalının temsilcisi gibi görülüp görülmediği hususunda araştırma yapılıp davalının temsilcisi olduğunun yahut temsilci gibi hareket ettiğinin saptanması halinde davaya konu sözleşmenin davalıyı bağlayıp bağlamadığının belirlenmediğini vurgulayarak, ilk derece mahkemesince eksik inceleme ile hüküm kurulduğu gerekçesiyle kararı bozmuştur. İlk derece mahkemesi, aynı gerekçe ile kararında direnmiştir.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ise, davalı ve dava dışı şahsa ilişkin ceza dosyası ile soruşturma dosyasında alınan beyanlardan dava dışı şahsın davalı nam ve hesabına onun temsilcisi sıfatıyla hareket ettiği, davalı ile dava dışı şahsın birlikte ve ortaklaşa faaliyet yürüttüğünün saptandığı, dolayısıyla dava dışı şahıs tarafından yapılan işlemlerin davalı yönünden bağlayıcı olduğu gerekçeleriyle direnme kararının onanmasına ve Özel Dairece bozma nedenine göre davalı vekilinin hükmedilen miktara yönelik diğer temyiz itirazları incelenmediği için bu yönden inceleme yapılmak üzere dosyanın Özel Daireye gönderilmesine oyçokluğu ile hükmetmiştir.

Mevzuat

Türk Medenî Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2023/3, K. 2023/139 sayılı ve 26.07.2023 tarihli kararı uyarınca, eşler tarafından birlikte evlât edinilen ve ayırt etme gücüne sahip olmayan küçüklerin nüfus kaydına ana ve baba adı olarak evlât edinen eşlerin adlarının yazılacağına ilişkin fıkra hükmü iptal edildi. Değişiklik, 19.07.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2023/37, K. 2023/140 sayılı ve 26.07.2023 tarihli kararı uyarınca, kocanın, soybağının reddi davasını açarak babalık karinesini çürütebileceği ve bu davanın ana ve çocuğa karşı açılacağına ilişkin fıkra hükümleri iptal edildi. Değişiklik, 20.07.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Ceza Muhakemesi Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2023/43, K. 2023/141 sayılı ve 26.07.2023 tarihli kararı uyarınca, uzlaştırma hükümleri kapsamında uzlaşmanın sağlanması halinde, soruşturma konusu suç nedeniyle tazminat davası açılamayacağına ilişkin ibare iptal edildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

İşsizlik Sigortası Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2021/5, K. 2023/109 sayılı ve 01.06.2023 tarihli kararı uyarınca, hizmetleri Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmeksizin çalıştırıldığı işveren tarafından kabul edilenlere, işveren tarafından bu şekilde çalıştırıldıkları döneme ilişkin olarak ücret ve ücrete bağlı hakları hariç olmak üzere diğer haklarından feragat etmiş sayılacağı ve bu şekilde çalıştırıldıkları dönemde ilgili mevzuatı uyarınca daha önce yararlanmış oldukları sosyal yardım ve diğer hakların borç çıkarılamayacağına ve ayrıca Covid-19 sebebiyle işverenlerin yaptıkları zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma ödemelerine ilişkin fıkra hükümleri iptal edildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2021/5, K. 2023/109 sayılı ve 01.06.2023 tarihli kararı uyarınca, birlikte kullanılan sağlık tesisinde görev yapan personelin birlikte kullanılan sağlık tesisinde sözleşme kapsamındaki hizmet ve faaliyetlerinden dolayı işledikleri disipline aykırı fiilleri hakkında, başhekim tarafından Devlet Memurları Kanunu’nun disiplin hükümlerine göre işlem yapılacağına ilişkin hüküm iptal edildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

İmar Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2021/5, K. 2023/109 sayılı ve 01.06.2023 tarihli kararı uyarınca, elektronik haberleşme altyapılarında yapı ruhsatı alınmasına ilişkin geçici ve ek madde hükümlerinde değişikliklere gidildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi

Depreme karşı dayanıksız yapılar ile imar mevzuatına, plan, proje ve eklerine aykırı olan yapıların ve bunların bulunduğu alanların dönüşüm projelerini ve uygulamalarını yapmak veya yaptırmak, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın görev ve yetkilerinden biri olmaktan çıkartıldı. Bakanlığa bağlı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü lağvedildi; Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü ile Yapı İşleri Genel Müdürlüğü’nün görev ve yetkilerinde değişikliğe gidildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği

Yönetmelikte geçen tanımlar, ders yılı süresi ve haftalık ders programı, etkinlik, ders, etüt ve dinlenme süreleri, resmî tatil günleri, okul tespitinin planlanması, kayıt zamanı ve kayıt yaşı, nakil, denklik ile kayıt, devamsızlığın izlenmesi ve izin verme, öğrenim çağı dışına çıkan öğrenciler, ölçme ve değerlendirmenin genel esasları, öğretmen puan çizelgesi, bir dersin dönem, yıl sonu ve ağırlıklı puanı, öğrenci başarısının değerlendirilmesi, öğrencilerden beklenen ve yaptırım gerektiren davranışlar, okul öncesinde eğitim hizmeti, öğrenci sağlığı ve okul güvenliği ile oyun yerine ilişkin hükümler başta olmak üzere birçok hükümde ve yönetmelik eklerinde kapsamlı değişikliğe gidildi. Komisyon kurulması, depremden etkilenen illerde katkı payı alınmaması ile şube ve öğretmen seçimine yönelik uygulamaya ilişkin geçiş hükümleri düzenlendi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği

Başvuru usulü ve aranacak belgeler ile mezuniyet tanıma belgesi ve diploma denklik belgesi başvurularının incelenmesi ve inceleme sonucu yapılacak işlemlere ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Daha önce denklik başvurusunda bulunan ve işlemleri devam edenler hakkında geçici madde düzenlendi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği

Önlisans başvuru usulü, aynı yere birden fazla başvurunun yapılması halinde öncelik hakkı, önlisans süresi içerisinde tamamlanması gereken iş ve işlemler, önlisansın tadil edilmesi, lisans tadil başvurularının incelenmesi, değerlendirilmesi ve sonuçlandırılması, lisans yenileme başvurularının değerlendirilmesi ve sonuçlandırılması, iletim lisansı sahibi ve dağıtım lisansı sahibinin hak ve yükümlülükleri ile pay devirlerine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Orman izinleri, bölgesel üretim tesisi kapasitelerinin yayımlanması ve başvuruların alınmasına ilişkin geçiş hükümleri düzenlendi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik

Dayanak, yönetmelikte geçen tanımlar, risk değerlendirmesi, tehlikeli kimyasal maddelerle çalışmalarda alınması gereken önlemler ile çalışanların eğitimi ve bilgilendirilmesine ilişkin hükümlerde ve yönetmelik eklerinde değişikliğe gidildi. Rehberler ve metotlar ile AB mevzuatına uyuma ilişkin hükümler ihdas edildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Nükleer Risklere İlişkin Sorumluluk Sigortasına ve Teminatına Dair Yönetmelik

Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu ilgili uluslararası sözleşme ve protokoller ile Nükleer Düzenleme Kanunu uyarınca, işletenin, nükleer hadiselerden kaynaklanan nükleer zararlara ilişkin hukuki sorumluluğu nedeniyle yaptırması gereken sigortaya veya göstermesi gereken teminata ilişkin usul ve esasların belirlendiği yönetmelik yürürlüğe girdi.

Nükleer Sigorta Havuzunun Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik

Nükleer Düzenleme Kanunu gereğince kurulan Nükleer Sigorta Havuzunun işleyişine ilişkin usul ve esasların belirlendiği yönetmelik yürürlüğe girdi.

İcra ve İflâs Kanununun Geçici 20. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ

İcra ve İflâs Kanunu kapsamında muhafaza işleminin dayanağı olan haciz kalkmış olup da yedieminde bulunan malların, kanunun geçici 20. maddesi uyarınca tasfiyesine ilişkin usul ve esasların belirlendiği tebliğ 31.10.2023 tarihinde yürürlüğe girecek. Tebliğ, 05.04.2023 tarihi itibarıyla muhafaza işleminin dayanağı olan haciz kalkmış olup da yedieminde bulunan malları kapsayacak.

Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Bağlı Ortaklıklarının 2024 Yılına Ait Genel Yatırım ve Finansman Programının Tespit Edilmesi Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı

2024 yılında kamu işletmelerinin ülke kaynaklarını etkin ve verimli kullanmak suretiyle işletmecilik faaliyetlerini yerine getirmelerini ve kendi değerlerini azami düzeye çıkarmalarını sağlayacak strateji ve yöntemler belirlendi.