Lexpera’da Geçen Hafta (17-23 Eylül 2022)

Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin kırk altıncısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.

Literatür

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:

Yusuf Mansur Özer, Kişisel Verilerin Korunmasında Blok Zinciri Modeli: Vaatler ve Hukuki Engeller

Kitapta, blok zincirinin özü analitik bir düzlemde sistemleştirilmeye, mahremiyet vaadi teorik ve pratik açılardan somutlaştırılmaya, blok zinciri ve kişisel verilerin korunması hukuku uzlaştırılmaya çalışılmıştır.

Duygu Şimşek Aktaş, Bilişim Teknolojilerindeki Gelişmelerin Anayasal Fonksiyonlar Üzerindeki Dönüştürücü Etkisi

Çalışmada, parlamentoların temsil, müzakere, denetleme ve norm koyma işlevlerinin ilerleyen teknolojik olanaklar ile geçirmekte olduğu dönüşüm, yargı organını bekleyen bazı muhtemel değişiklikler ve yürütme organına hâkim olan yeni birtakım ilke ve uygulamalar tartışılmış; yeni teknolojilerin anayasal fonksiyonları yerine getiren organlar arasındaki fren ve denge mekanizmaları üzerindeki etkileri ele alınmış; yurttaşların karar alma süreçlerine dâhil olma ve denetim mekanizmalarının etkin bir parçası haline gelme biçimleri üzerinde durulmuştur.

Leyla Şenel, Anayasalarda İnsan Hak ve Özgürlüklerinin Tanınması Sorunu

Eserde, teknolojik ve bilimsel gelişmelerin neden olduğu insan onuru ve insan hak ve özgürlüklerine ilişkin sorunlara ilişkin tartışmalar ele alınmış; insan onuruna ilişkin uluslararası sözleşmeler, devletlerin anayasa metinleri ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi içtihatları incelenerek devletin takdir yetkisi ve anayasal yargının rolü sorgulanmıştır.

Tankut Centel (Ed.), İş Hukukunda Genç Yaklaşımlar IV

“İş Hukukunda Genç Yaklaşımlar” konferans dizisinin dördüncüsü olan kitapta; İş Mahkemeleri Kanunu’nda Yetki Kuralları, İşletme Rizikosu Teorisinin Hukukumuz Bakımından Değerlendirilmesi, İşverenin Yönetim Hakkı Işığında Bir İnceleme: AİHM Lòpez Ribalda ve Diğerleri İspanya Kararı, İş Sağlığı ve Güvenliği Hukukunda İşverenin İşçilerine Eğitim Verme Yükümlülüğü ve Kapsamı, İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonellerinin Sendikal Hakları, Kısmi Süreli Çalışma ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar başlıklı tebliğ metinlerine yer verilmiştir.

Harun Demirbaş, Savunma Sanayii Sözleşmeleri

Çalışmada, mevcut özel düzenlemeler ve sektörel ihtiyaç ve zorunluluklar göz önüne alınarak savunma sanayii faaliyetlerinin zemini olan sözleşme ilişkileri, borç ilişkilerinin tabi olduğu genel kurallar ve sözleşmeye konu olan edim yükümlülükleri açısından ele alınmıştır.

Ahmet Furkan Sorkun, Tacir Yardımcıları ile Akdedilen Rekabet Yasağı Anlaşmaları

Eserde tacir yardımcıları çatısı altında hizmet ve acentelik sözleşmesi sonrası için akdedilen rekabet yasağı anlaşmaları, Borçlar Kanunu m. 444-447 ile Türk Ticaret Kanunu m. 123 hükümleri temelinde ele alınmıştır.

Zeynep Damla Taşkın, Sözleşmenin Kurulması

Kitabın ilk bölümünde sözleşmeyi kuran irade açıklamalarından ilki olan öneri ele alınmış ve alelade bir teklifin hangi şartların bir araya gelmesiyle öneri olarak nitelendirilebileceği üzerinde durulmuş; ikinci bölümünde sözleşmenin kurulması için öneriye karşılık olarak yapılacak kabul açıklaması incelenmiş ve açık bir kabul söz konusu olduğunda, kabul açıklamasının öneriden farklı noktalar ihtiva edip etmediği tartışılmış; üçüncü ve son bölümünde ise bir sözleşmenin kurulabilmesi için irade açıklamalarının hangi noktalarda uyuşması gerektiği sorusuna cevap aranmıştır.

İçtihat

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:

Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:

Yargıtay HGK., E. 2017/2833 K. 2020/855 T. 10.11.2020

Borçlu vekili şikâyet dilekçesinde, alacaklı tarafından başlatılan ilâmlı icra takibine dayanak olan ilâmda, Türk Medeni Kanunu’nun şahsın hukuku babında düzenlenen kişilik haklarına saldırı sebebiyle manevi tazminata hükmedildiğini, ancak aile ve kişiler hukukuna ilişkin hükümler kesinleşmedikçe icra takibine konu edilemeyeceğini ileri sürerek icra takibinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.

(...) İcra (Hukuk) Mahkemesi, ilâmlı takip konusu alacağın şahsın hukukuna ilişkin bir ilâmdan kaynaklandığı, ilâmın henüz kesinleşmediği, Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümleri gereğince bu tür ilâmların kesinleşmeden takibe konulamayacağı gerekçesiyle şikâyetin kabulü ve takibin iptaline karar vermiştir.

Alacaklılar vekilinin temyiz istemi üzerine Yargıtay Özel Dairesi; söz konusu ilamın, şahsın hukukundan kaynaklanmakta ise de tarafların hukuki durumlarında, kayıt ve sicillerde değil, malvarlığında değişiklik yaratacak nitelikte olup hakkın özüyle de ilgili bulunmadığından icrası için kesinleşmesi gerekmediği gerekçesiyle Mahkemenin kararını bozmuştur.

Mahkemenin direnme kararı vermesi ve alacaklılar vekilinin bu kararı temyiz etmesi üzerine Yargıtay Hukuk Genel Kurulu; takibe dayanak olan ilâmdaki tazminatın, TMK’nın 24. ve 25. maddelerinden kaynaklanmakta ise de davacılar tarafından açılan manevi tazminat davasının mali hakka yönelik olduğu, mahkemece manevi zarara karşılık bir miktar paranın ödenmesine karar verildiği gözetildiğinde, ilâmın tarafların şahsı ya da ailevî yapısı ile ilgili hukuki durumlarında, kayıt ve sicilinde değil, malvarlığında değişiklik yaratacak nitelikte olduğundan ilâmın takibe konulabilmesi için kesinleşmesi gerekmediği gerekçesiyle direnme kararının bozulmasına oyçokluğu ile hükmetmiştir.

Mevzuat

Ceza Muhakemesi Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2021/121, K. 2022/88 sayılı ve 20.07.2022 tarihli kararı uyarınca, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına itiraz edilebileceğine ilişkin fıkra hükmü iptal edildi. Değişiklik, 23.06.2023 tarihinde yürürlüğe girecek.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Sosyal Hizmetler Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2022/65, K. 2022/102 sayılı ve 08.09.2022 tarihli kararı uyarınca, Kanunun ek 1. maddesi kapsamında ataması yapılan ve fiilen görevde bulunanların, kurumların kadroları ve ihtiyaçları göz önünde bulundurularak bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih ve öğrenim durumları itibarıyla ihraz ettikleri unvanlara atanacağına ilişkin hüküm iptal edildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Yükseköğretim Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2022/54, K. 2022/99 sayılı ve 08.09.2022 tarihli kararı uyarınca, Kanunun öğrencilerin disiplin işlerine ilişkin hükümleri kapsamında, yükseköğretim kurumları içinde veya dışında yükseköğretim öğrenciliği sıfatına, onur ve şerefine aykırı harekette bulunan, öğrenme ve öğretme hürriyetini, doğrudan doğruya veya dolaylı olarak kısıtlayan, kurumların sükûn, huzur ve çalışma düzenini bozan, boykot, işgal ve engelleme gibi eylemlere katılan, bunları teşvik ve tahrik eden, yükseköğretim mensuplarının şeref ve haysiyetine veya şahıslarına tecavüz eden veya saygı dışı davranışlarda bulunan ve anarşik veya ideolojik olaylara katılan veya bu olayları tahrik ve teşvik eden öğrencilere; eylem başka bir suçu oluştursa bile ayrıca uyarma, kınama, bir haftadan bir aya kadar veya bir veya iki yarıyıl için kurumdan uzaklaştırma veya yükseköğretim kurumundan çıkarma cezaları verileceğine ilişkin hüküm iptal edildi. Ayrıca Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmeliklerle düzenlenen hususlardan biri olan öğretim elemanları, memur ve diğer personel ile öğrencilerin disiplin işlemleri, disiplin amirlerinin yetkileri ve disiplin kurullarının teşkili ve çalışması ile ilgili hususlara ilişkin hükümde, “ile öğrencilerin” ibaresi yine bu hükümde yer alan “disiplin işlemleri” ve “ile ilgili hususlar” ibareleri yönünden iptal edildi. Değişiklikler, 20.06.2023 tarihinde yürürlüğe girecek.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Yönetmeliği

Yan finansal ürün ve hizmet kavramı tanımlandı. Belirli süreli tüketici kredisi sözleşmesinde ön bilgilendirme yükümlülüğü, belirli süreli tüketici kredisi sözleşmesinin zorunlu içeriği, sözleşmede değişiklik yapılması, cayma hakkı ile sigorta, yan finansal ürün ve hizmet sunumuna ilişkin hükümlerde ve yönetmelik eklerinde değişikliğe gidildi. Belirli süreli tüketici kredisi sözleşmesinde ön bilgilendirme yükümlülüğü ve sözleşmenin zorunlu içeriğine ilişkin hükümlerdeki değişiklikler 01.01.2023 tarihinde, diğer değişiklikler 01.10.2022 tarihinde yürürlüğe girecek.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Konut Finansmanı Sözleşmeleri Yönetmeliği

Yan finansal ürün ve hizmet kavramı tanımlandı. Sözleşme öncesi bilgi formu ile sigorta, yan finansal ürün ve hizmet sunumuna ilişkin hükümlerde ve yönetmelik eklerinde değişikliğe gidildi. Sözleşme öncesi bilgi formuna ilişkin hükümlerdeki değişiklikler 01.01.2023 tarihinde, diğer değişiklikler 01.10.2022 tarihinde yürürlüğe girecek.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Bankaların Değerleme Hizmeti Almaları ve Bankalara Değerleme Hizmeti Verecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik

Bağımsızlık, bankanın yükümlülükleri, yetkilendirilecek değerleme kuruluşlarında aranacak şartlar, bildirimler ve takip yükümlülüğü, birden fazla değerleme raporu düzenlenmesini gerektiren haller ile diğer değerlemelere ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Değişiklikler, 17.10.2022 tarihinde yürürlüğe girecek.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği

Tüketici hakem heyetlerinin kurulması ve çalışmasına ilişkin usul ve esasları düzenleyen yönetmelik, bazı hükümleri hariç 01.10.2022 tarihinde yürürlüğe girecek. Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce tüketici hakem heyetlerine yapılmış ve henüz karara bağlanmamış başvurular için de bu Yönetmelik hükümleri uygulanacak. 27.11.2014 tarihli ve 29188 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği 01.10.2022 tarihinde yürürlükten kalkacak.

Doğal Gaz Piyasası Lisans Yönetmeliği

Yönetmelikte geçen iletim, ithalatçı şirket, üretim kavramları yeniden tanımlandı; organize toptan doğal gaz satış piyasası (OTSP) ve son kaynak tedariki ilk kez düzenlendi. Lisans başvurularının inceleme ve değerlendirmeye alınması, inceleme ve değerlendirmenin sonuçlandırılması, lisansların yenilenmesi, ithalat, ihracat, iletim ve CNG lisansı sahibi şirketlerin hak ve yükümlülükleri, üretim şirketlerinin depolama ve toptan satış faaliyetlerinde bulunması, lisans sahibi tüzel kişilerin diğer yükümlülükleri, sigorta yaptırma zorunluluğu ve hisse devrine ilişkin hükümler ile yönetmelik eklerinde değişikliğe gidildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Lisans Yönetmeliği

LPG otogaz bayilik sözleşme beyanı ve tip sözleşme tanımlandı. LPG otogaz bayilik lisansı için dağıtıcılarla yapılmış LPG otogaz bayilik sözleşme beyanının ve işyeri açma ve çalışma ruhsatının bulunması zorunlu olacak. Kanuna göre faaliyette bulunanlar esas faaliyetlerine ilişkin tip sözleşme örneklerini ve bunlarda yapılacak değişiklikleri yürürlüğe koymadan önce Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na bildirmekle yükümlü olacak.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Petrol Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik

Lisans iptaline yol açabilecek kaçakçılık fiilleri kapsamına vergi kaçakçılığı suçları da dâhil edildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Millî Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği

Emniyet kemeri simülasyon eğitimi ilk kez düzenlendi. Buna göre, sertifika sınıfı ayrımı yapılmaksızın ve direksiyon eğitimine başlanmadan önce tüm sürücü adaylarına emniyet kemeri takma alışkanlığı kazandırmak, emniyet kemeri takmamanın doğuracağı sonuçlar hakkında uygulamalı olarak bilgi edindirmek ve emniyet kemeri kullanımının önemini anlatmak amacıyla emniyet kemeri simülasyon eğitimi verilecek. Bu hüküm, 20.09.2024 tarihinde yürürlüğe girecek. Ayrıca sınav sorumlusu tamamlayıcı eğitimine ilişkin geçici madde hükmü düzenlendi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Çiftçi Kayıt Sistemi Yönetmeliği

Yönetmelikte geçen çiftçi belgesi ve izleyici yeniden tanımlandı, sözleşmeli üretim tanımı yürürlükten kaldırıldı. Çiftçilerin ÇKS’ye kaydolması, kontrollerin yapılması ve ÇKS’nin güncellenmesi, çiftçilerden istenecek bilgi ve belgeler, ÇKS sistem yöneticisinin görevleri, kayıtlara dâhil edilmeyecek kişi ve araziler ile intibak ve geçiş sürecine ilişkin hükümlerde ve yönetmelik eklerinde değişikliğe gidildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Lüks Çadır Tesisleri Nitelikler Yönetmeliği

Turizmi Teşvik Kanunu uyarınca ilan edilen kültür ve turizm koruma gelişim bölgeleri ve turizm merkezleri içinde ya da dışında, lüks çadır tesislerinin yerleşim ve kurulum koşullarının belirlenmesi, bu tesislerin yönetim, personel ve işletme özellikleri ile uymak zorunda oldukları fiziki şartların ve işletmecilik esaslarının belirlenmesi ile belgelendirme, kiralanma ve ruhsatlandırma süreçleri kapsamında, yüksek kalite standartlarında planlı ve kontrollü gelişiminin sağlanmasına ilişkin usul ve esasları düzenleyen yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi.

Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ

Kredi tahsis ücretleri, ilk limit tahsisinde tahsis edilen kredi limitinin %0,25’ini, limit yenilemelerinde yenilenen limitin %0,125’ini geçemeyecek. Limitin artırıldığı durumlarda ilave limitin üzerinden yeni bir kredi tahsis ücreti alınabilecek. Limit tahsis veya yenileme talebi ticari müşteriden gelmediği müddetçe kredi tahsis ücreti alınamayacak. Azami kredi tahsis ücreti yıllık olup tahsis edilen limit süresinin ay sayısı dikkate alınarak oransal uygulanacak. Kredi kullandırım ücreti sadece nakdi kredilerden alınabilecek. Kredi kullandırım ücretleri, rotatif krediler hariç olmak üzere kullandırılan kredinin %1,10’unu geçemeyecek. Rotatif kredilerde ise ortalama kredi kullandırım bakiyesinin yıllık %1’ini geçemeyecek. Rotatif kredilerin kullandırım ücreti, ilgili dönemin ortalama kredi kullandırım bakiyesi üzerinden dönem sonlarında, diğer nakdi krediler için ise her bir kullandırım anında tahakkuk ettirilecek. Bir yıldan kısa vadeli kredi kullandırımlarında azami kredi kullandırım ücreti, vade gün sayısı dikkate alınarak ve oransal düşülerek uygulanacak.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.