Lexpera’da Geçen Hafta (18-24 Ekim 2025)

Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin 203. sayısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.

Literatür

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:

BATİDER, Cilt 5, Sayı 2, 1969

Dergide, Karayolları Trafik Kanunu’na Göre Hukuki Sorumluluk, Anonim Şirketlerde Kar Tevzii Dolayısıyla Pratikte Karşılaşılan Bazı Meseleler, Ticari Menkul Mal Alım Satım Akdinin Unsurları ve Alıcının Mal Bedelini Ödeme Borcu, Para Değerindeki Değişmeler ve Sigorta, Ticaret Ortaklıklarında Sermaye Olarak Taşınmaz Mal veya Bunun Üzerindeki Bir Ayni Hakkın Konulması Taahhüdü ve Ticari Defterlerin İspat Kuvveti başlıklı makalelere yer verilmiştir.

Tevhide Gizem Soyergin, COVID-19 Salgını Sebebiyle Türkiye’de Alınan Tedbirlerin 1982 Anayasası ve Karşılaştırmalı Örnekler Çerçevesinde Değerlendirilmesi

Çalışmada, Türkiye’de COVID-19 salgınıyla mücadele kapsamında alınan belli başlı tedbirlerin 1982 Anayasası’na uygunluğu ele alınmış, ayrıca Avrupa Konseyi üyesi devletlerin COVID-19 salgınına verdiği hukuki yanıt bakımından iyi örnek ve kötü örnek sergileyenler ele alınarak karşılaştırmalı bir değerlendirmede bulunulmuştur.

Nadire Çoruhlu Kamalıoğlu, Uluslararası Veri Transferi Güvenliğinin Doğrudan Yabancı Yatırımlara Etkisine Yönelik Ampirik Bir Değerlendirme

Kitapta, ülkelerin doğrudan yabancı yatırımcıları çekme konusunda yaşadığı ikilemler irdelenmiş, ülkelerin kişisel verilerin sınır ötesi akışında izleyebileceği politikaların doğrudan yabancı yatırımcı girişleri üzerindeki etkisi 65 ülke verileri üzerinden analiz edilmiştir.

Yeşim Öztürkmen İcan, Nöro Hukuk: Hukuk Düşünce ve Uygulaması Açısından Bir Değerlendirme

Eserde, “nöro hukuk” genel başlığı altında ele alınan ve hukuk felsefesi, teorisi ve uygulamasına ilişkin birçok temel tartışmanın yanı sıra beyin-bilgisayar arayüzleri ve yapay zekâ gibi güncel gelişmeler hukuki bağlamda tartışılmıştır.

V. Murat Seyhan, Haksız Rekabet Hukuku Açısından Boykot

Kitabın birinci bölümünde genel olarak boykot ve boykot çağrısı hakkında bilgi verilmiş, ikinci bölümünde Türk Ticaret Kanunu’nun haksız rekabete ilişkin hükümleri kapsamında boykot incelenmiş, üçüncü bölümünde boykotun hukuka uygunluk sebepleri üzerinde durulmuş, dördüncü ve son bölümünde ise haksız rekabet hukuku ile rekabet hukuku arasındaki ilişki açısından boykot mercek altına alınmıştır.

Tarık Ziya Tezel, Türk Sosyal Güvenlik Hukukunda Fiili Hizmet Süresi Zammı

Çalışmanın birinci bölümünde fiili hizmet süresi, farazi sigortalılık ve fiili hizmet süresi zammı kavramları incelenmiş ve bu kavramların tarihi gelişimi üzerinde durulmuş, ikinci bölümünde Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre fiili hizmet süresi zammından yararlanma şartları açıklanmış, üçüncü bölümünde fiili hizmet süresi zammından yararlanan sigortalılara getirilen haklar incelenmiş, dördüncü ve son bölümünde ise fiili hizmet süresi zammı ile ilgili uygulamada karşılaşılabilecek nitelikli durumlar ve fiili hizmet süresine tabi çalışmanın tespiti davasına değinilmiştir.

Hüseyin Işık, Matrah Aşındırma Kâr Kaydırma (BEPS) Projesi ve Türk Vergi Sistemine Etkileri

Eserde, 2008 dünya ekonomik krizine müteakip G20 ve OECD tarafından 2013 yılında başlatılan ve çok uluslu işletmelerin vergi planlama faaliyetlerine karşı geliştirilen Matrah Aşındırma ve Kâr Kaydırma (BEPS) Projesi açıklanmış, projenin içeriği ve hukuki niteliği hakkında bilgi verilerek uluslararası vergi sistemine ve Türkiye’ye etkileri analiz edilmiştir.

Demet Özdoğan, Limited Şirketlerde Ek Ödeme ve Yan Edim Yükümlülüğü

Kitapta, Türk Ticaret Kanunu’nun 603. ilâ 607. maddeleri ve konu ile ilgili diğer düzenlemeler incelenmiş, şirketteki sorumluluk rejimi, ek ödeme yükümlülüğü ve yan edim yükümlülüğüne yer verilmiş, konular incelenirken öğretideki görüşler, Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi kararları ile yer yer Alman ve İsviçre hukukundaki düzenlemelere de değinilmiştir.

Fatih Güneş, Kant’da Cezanın Amacı: Ahlak ve Hukuk Felsefesi Çerçevesinde Bir Soruşturma

Çalışmada, Kant’ın ahlak ve hukuk felsefesi genel olarak ortaya konularak Kant’ın cezanın amacına ilişkin görüşleri ayrıntılı olarak irdelenmiş, Kant’ın cezaya ilişkin görüşlerinin sadece ödetmeci ceza kuramı kapsamında değil, caydırıcılık çerçevesinde de ele alındığı tespitine yer verilmiştir.

Salih Özkan, Ceza Hukukunda Sürüş Otomasyon Sistemi İkilemleri

Eserde, otonom araçların kaçınılmaz bir çarpışmasında kimlere öncelik verilmesi gerektiğini ele alan hukuki ikilemler incelenmiş, sürüş otomasyonunun tarihçesinden geleceğine, teknik detaylarından ceza hukuku boyutuna kadar geniş bir perspektife yer verilerek otonom araçlar çağında ceza hukukunun karşılaştığı sorunlara potansiyel çözüm önerisi sunulmuştur.

Afra Nazan Memiş Eraslan, Pay Devir Sözleşmelerinde Earn Out Klozları

Kitabın birinci bölümünde pay devir sözleşmesi ile ilgili kavramlar ve pay devir sözleşmesi açıklanmış, ikinci bölümünde earn out klozu tanımlanarak unsurları ve hukuki niteliği hakkında bilgi verilmiş, üçüncü ve son bölümünde ise earn out klozlu pay devir sözleşmelerinde tarafların yükümlülükleri üzerinde durulmuştur.

Afra Uysal, Mecelle’de Havale Akdi

Çalışmada, genel olarak İslam hukukunda kabul edilen havale akdi, Mecelle düzenlemesi ile sınırlı tutulmuş, gerek Roma ve diğer Avrupa hukukları gerek İslam hukukunda Hanefi mezhebi dışında kalan diğer fıkıh mezhepleri tarafından benimsenen havale usulleri ve hükümleri de incelenerek konuya karşılaştırmalı bir bakış sağlanmaya çalışılmıştır.

İçtihat

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:

Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:

Danıştay VDDK., E. 2023/1669 K. 2024/174 T. 06.03.2024

Dava konusu; davacı tarafından, kanuni temsilcisi olduğu (...) Petrol Pazarlama ve Nakliyat Limited Şirketi’nin vergi borçlarından dolayı hakkında Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un (Kanun) 13. maddesinin (1) ve (3) numaralı bendi uyarınca tesis edilen ihtiyati haciz işleminin iptali istemine ilişkindir.

(...) Vergi Mahkemesi; dava konusu ihtiyati haciz işleminin, Kanun’un 13. maddesinin (3) numaralı bendi esas alınarak tesis edilen kısmı ile (1) numaralı bendi esas alınarak tesis edilen kısmının, 01.11.2018 tarihinden önceki dönemlere isabet eden amme alacakları yönünden davanın kabulüne ve bu kısımların iptaline, dava konusu işlemin geriye kalan kısmı yönünden ise davanın reddine karar vermiştir.

Tarafların istinaf istemlerini inceleyen (...) Bölge İdare Mahkemesi; ihtiyati haciz işleminin tesisi için Kanun’un 13. maddesinin (3) numaralı bendinde belirtilen şartın tek başına yeterli olduğu, bu sebeple yüksek tutardaki vergi alacağını güvence altına almak amacıyla davacı adına tesis edilen ihtiyati haciz işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davacının istinaf istemini gerekçeli olarak reddetmiş, davalının istinaf isteminin kabulüyle mahkeme kararının davanın kabulüne ilişkin hüküm fıkrasını kaldırıp davayı reddetmiştir.

Davacının temyiz istemini inceleyen ilgili Danıştay Dairelerinin müşterek heyeti; amme alacağının asıl borçlusu olmayan kanuni temsilci adına doğrudan teminat, ihtiyati haciz ve ihtiyati tahakkuk gibi amme alacağının korunmasına ilişkin işlemlerin uygulanmasına yasal olanak bulunmadığından (...) Bölge İdare Mahkemesi kararının hukuka uygun olmadığı gerekçesiyle kararı bozmuştur.

(...) Bölge İdare Mahkemesi, aynı hukuksal nedenler ve gerekçeyle ilk kararında ısrar etmiştir.

Bunun üzerine Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu ise, yaptığı hukuki değerlendirme sonucunda (...) Bölge İdare Mahkemesi ısrar kararının bozulmasına oyçokluğu ile hükmetmiştir.

Mevzuat

Özel Sağlık Sigortaları Yönetmeliği

Bilgilendirme, teklif, bekleme süreleri, ömür boyu yenileme garantisi, grup sözleşmeleri ve katılım sertifikası, plan değişikliği, geçiş işlemleri, sözleşme iptali, özel sağlık sigortası tarifesi, aktüerya raporu, sağlık bilgileri, kişisel verilerin korunması ve sır saklama yükümlülüğü, özel sağlık sigortalarında çalışma esası, tamamlayıcı ve destekleyici sağlık sigortası ürünlerine ilişkin hükümler başta olmak üzere birçok hükümde kapsamlı değişikliğe gidildi. Değişiklikler, 01.01.2026 tarihinde yürürlüğe girecek.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Tıbbi Laboratuvar Hizmetleri ve İleri Teknoloji Tıbbi Laboratuvar Uygulamaları Hakkında Yönetmelik

Sağlık Bakanlığı, üniversiteler, kamu kurum ve kuruluşları, özel hukuk tüzel kişileri ve gerçek kişilere ait tıbbi laboratuvarları, genetik hastalıklar tanı ve değerlendirme merkezlerini ve buralarda görev yapan personel ile tedavi laboratuvarlarını ve araştırma-geliştirme laboratuvarlarını kapsayan yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi. Genetik Hastalıklar Değerlendirme Merkezleri Yönetmeliği ve Tıbbi Laboratuvarlar Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı.

Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği

Denizlerle ilgili kirletme yasakları ve alıcı ortama doğrudan boşaltım esaslarına ilişkin hükümler ile yönetmelik eklerinde değişikliğe gidildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Elektrik Piyasasında Dağıtım ve Perakende Satış Faaliyetlerine İlişkin Kalite Yönetmeliği

Kesintinin kaynağı ve sebebi, bildirimli kesintiler, dağıtılmayan enerji, dağıtım faaliyeti ticari kalite kayıt ve tazminat yükümlülüğü, ticari kalite verilerini sunma ve raporlama yükümlülüğü, kullanıcı hasarının tazmini, perakende satış faaliyeti ticari kalite kayıt ve tazminat yükümlülüğüne ilişkin hükümler başta olmak üzere birçok hükümde ve yönetmelik eklerinde değişikliğe gidildi. Veri düzeltmesi sonrası oluşan tazminatlar ve geçmiş dönem tazminatlarının ödeme yöntemine ilişkin geçiş hükümleri düzenlendi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Yazma ve Nadir Basma Eserlerin Tespit ve Tescili Hakkında Yönetmelik

Kamu kurum ve kuruluşlarında bulunan yazma ve nadir basma eserlerin tespit ve tescili hakkında usul ve esaslar yeniden tespit edildi. 05.09.2025 tarihli ve 33008 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yazma ve Nadir Basma Eserlerin Tespit ve Tescili Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.

Olay Veri Kaydedici Sistemine İlişkin Ağır Hizmet Araçlarının Tip Onayı Hakkında Yönetmelik

M2, M3, N2 ve N3 kategorisindeki motorlu araçların olay veri kaydedici sistemi ile donatılmasına ve bu sistemlere ilişkin tip onayı için özel test prosedürleri ve teknik gerekliliklere ilişkin hükümler ve bunların uygulanmasına ait usul ve esaslar belirlendi. Yönetmelik, 07.01.2026 tarihinde yürürlüğe girecek.

Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından millet bahçesi olarak belirlenen alanlarda kalan Hazine taşınmazları üzerinde yer alan ticari üniteler kiraya verilebilecek.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Bünyesinde Oluşturulacak Bilim Kurulları Hakkında Yönetmelik

Kurullar ve üyeleri ile ödemelerin genel esasları ve miktarına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Yapı Sahipleri ile Yapı Denetimi Hizmet Sözleşmesi İmzalayacak Yapı Denetim Kuruluşlarının Elektronik Ortamda Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslara Dair Tebliğ

Yapı denetim hizmet sözleşmesini imzalayacak yapı denetim kuruluşunun belirlenmesine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Bazı değişiklikler, 21.11.2025 tarihinde yürürlüğe girecek.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi/Finansmanı Uygulama Talimatı

Kredi/finansman işlemlerinde uygulanan faiz/kâr payına ilişkin hükümlerde ve talimat ekinde değişikliğe gidildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Ticaret Bakanlığı’nın 2022/9 Sayılı Genelgesi

Yasaklamaya ve kısıtlamaya tabi eşyaya ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.