Lexpera’da Geçen Hafta (2-8 Ağustos 2025)

Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin 192. sayısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.

Literatür

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:

BATİDER, Cilt 2, Sayı 1, 1963

Derginin bu sayısında yer alan makalelerden bazıları, Hissedarlık Haklarının Kullanılması Konusunda Yapılan Anlaşma, İcra İflas Takiplerinde Borçlunun Tamamen veya Kısmen Aczini Tespit Eden Vesikalar, Ticari Mümessil Tarifinde Şahsi Unsur, Karşılıksız Çek ve Anonim Şirketlerde Umumi Heyet Kararlarının İptali başlıklarını haizdir.

Adem Sözüer (Ed.), 9. Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali: Sanal Dünyada Adalet

Kitapta, 22-28.11.2019 tarihleri arasında düzenlenmiş olan 9. Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali’nde sunulan tebliğlere yer verilmiş olup “sanal dünyada adalet” başlığı altında siber hukuk, elektronik ticaret hukuku, bilişim suçları, sanal mülkiyet, sanal dünyaya ilişkin uluslararası düzenlemeler, sanal alanda insan hakları ve daha birçok konu ele alınmıştır.

Fatih Gültekin, İş İlişkisinde İfade Özgürlüğü

Çalışmanın birinci bölümünde temel insan hakkı olarak ifade özgürlüğü tanımlanmış, ikinci bölümünde işverenin soru sorma hakkı bağlamında iş başvurusunda bulunan kişinin ifade özgürlüğü üzerinde durulmuş, üçüncü bölümünde işçinin eleştiride bulunma ve bilgi uçurma hakkı kapsamında ifade özgürlüğü tartışılmış, dördüncü ve son bölümünde ise işçinin siyasal, sendikal ve dini bağlamda ifade özgürlüğüne değinilmiştir.

Hüdanur Aygut, Dürtmelerin (“Nudge”) İnsan Hakları Hukukuna Uygunluğu

Eserin birinci bölümünde dürtme (nudge) teorisi, dürtme türleri ve dünyada dürtme politikaları hakkında bilgi verilmiş; ikinci bölümünde dürtmelerin temel hak ve özgürlüklere müdahale oluşturup oluşturmadığı sorunu tartışılmış, üçüncü ve son bölümünde ise dürtme tipi müdahalelerin insan hakları hukukuna uygun olup olmadığı sorunu irdelenmiştir.

Merve Leman Bulut Mişe, Uluslararası Hukukta Müdahale ve Kuvvet Kullanımının Yasaklanması İlkeleri Bağlamında Siber Saldırılar

Çalışmada, uluslararası hukukta siber uzay ve siber saldırıların konumu teknik ve hukuki açıdan değerlendirilerek örneklerle açıklanmış, devletleri etkileyen siber saldırıların uluslararası hukuka uygunluğu incelenerek ihlal durumunda devletlerin başvurabileceği hukuki yollar ortaya konulmuştur.

Hamza Yüce, Uluslararası Hukukta Kuvvet Kullanma Tehdidi

Kitabın birinci bölümünde kuvvet kullanma yasağının gelişimi hakkında bilgi verilmiş, ikinci bölümünde kuvvet kullanma tehdidi yasağının hukuki niteliği ele alınmış, üçüncü bölümünde uluslararası mahkeme kararları çerçevesinde kuvvet kullanma tehdidine değinilmiş, dördüncü bölümünde Birleşmiş Milletler uygulamasında kuvvet kullanma tehdidine yer verilmiş, beşinci ve son bölümünde ise kuvvet kullanma tehdidi bağlamında Kıbrıs ve Ege uyuşmazlıkları değerlendirilmiştir.

Mehmet Rauf Karslı, Sınai ve Ticari Kamu Hizmetlerinin Hukuki Rejimi ve Örgütlenmesi

Eserde, sınai ve ticari kamu hizmetlerinin hukuki rejimi tarihsel bağlamı içerisinde bütünlüklü olarak ele alınmış; sınai ve ticari kamu hizmetleri kategorisini ortaya çıkartan nedenler ile kamu hukuku-özel hukuk dengesi ve örgütlenme biçimleri incelenmiştir.

Merve Kaftan Yılmaz, 4857 Sayılı İş Kanununda Kadın İşçiler Cinsiyet Ayrımı ve Eşitlik İlkesi

Kitapta, kadınların iş hayatına giriş süreci tarihsel olarak ele alınırken Türk hukukunda kadın işçilerin ne tür haklara sahip olduğu, cinsiyet ayrımı ve eşitlik ilkesi ile birlikte irdelenmiş; ayrımcılık hallerinin ispatı ve ayrımcılığa karşı uygulanan yaptırımlar, yüksek mahkeme içtihatları ile birlikte mercek altına alınmıştır.

Numan Sabit Sönmez, Türk Ticaret Kanunu’na Göre Anonim Şirketlerde Pay Sahiplerinin İmtiyaz Yoluyla Yönetim Kurulunda Temsili

Çalışmada, genel olarak imtiyaz kurumu açıklandıktan sonra pay sahiplerinin yönetim kurulunda temsil edilme imtiyazının hukuki dayanağı ve kanuni düzenlemenin içeriği, bu hakkın kimlere, nasıl tanınabileceği, ne şekilde kullanılacağı ve korunacağı, yönetim kuruluna seçilen üye ile kendisini seçtiren pay sahipleri arasındaki hukuki ilişki ele alınmıştır.

Gülnihal Dündar, Ticaret Siciline Tescilin Genel Esasları

Sicil müdürlüğünde gerçekleşen tescil prosedürünün irdelendiği eserin birinci bölümü, ticaret sicilinin genel olarak incelenmesine ayrılmış; ikinci bölümde talep ile başlayan tescil prosedürü ayrıntılı şekilde ele alınmış; üçüncü ve son bölümde ise tescil talebine yönelik incelemeler sonucu sicil müdürlüğünün vereceği karar ile bu karara karşı itiraz yolu üzerinde durulmuştur.

İçtihat

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:

MAHKEME	KARAR SAYISI
Anayasa Mahkemesi	117
Yargıtay (Hukuk)	122
Yargıtay (Ceza)	4
Danıştay	643
Bölge Adliye Mahkemesi	4369
Bölge İdare Mahkemesi	204
TOPLAM	5459

Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:

Danıştay VDDK., E. 2023/703 K. 2025/126 T. 19.03.2025

Dava konusu; davacı adına, ihrakiye teslim lisansına sahip olması nedeniyle özel tüketim vergisi ödemeksizin satın alınarak (...) Petrol Ürünleri İhrakiye Nakliye Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’ne satışı yapılan jet yakıtının uçaklara ikmal edilmeyip ihrakiye teslim lisansına aykırı bir şekilde yurt içinde motorinin muadili olarak satılması sonucu vergi kaybına neden olunduğundan bahisle hesaplanan özel tüketim vergisi, katma değer vergisi matrahına dahil edilmek ve 2012 yılının aralık ayından sonraki döneme devreden katma değer vergisi azaltılmak suretiyle düzenlenen vergi inceleme raporuna istinaden 2013 yılının ekim dönemine ilişkin re’sen tarh olunan katma değer vergisi ile verginin bir katı tutarında kesilen vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemine ilişkindir.

(...) Vergi Mahkemesi; hem dava konusu vergi ziyaı cezalı katma değer vergisinin uyuşmazlık konusu döneme ilişkin hesaplanan özel tüketim vergilerinin katma değer vergisi matrahına dahil edilmesinden kaynaklanan kısmı hem de dava konusu vergi ziyaı cezalı katma değer vergisinin 2012 yılının aralık döneminden devreden katma değer vergisinin azaltılmasından kaynaklanan kısmı yönünden cezalı tarhiyatı kaldırmıştır.

Davalının istinaf istemini inceleyen (...) Bölge İdare Mahkemesi, istinaf istemine konu edilen kararın kaldırılmasını gerektiren bir nedenin bulunmadığı gerekçesiyle istinaf istemini reddetmiştir.

Davalının temyiz istemini inceleyen ilgili Danıştay Dairesi, dava konusu cezalı tarhiyatın dayanağı olan özel tüketim vergilerine karşı açılan davaların kabulü yolundaki mahkeme kararlarına yöneltilen istinaf istemlerinin reddine ilişkin bozma kararları üzerine oluşan hukuki durum dikkate alınarak yeniden karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle (...) Bölge İdare Mahkemesi’nin kararını bozmuştur.

(...) Vergi Dava Dairesi, aynı hukuksal nedenler ve gerekçeyle ilk kararında ısrar etmiştir.

Bunun üzerine Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu; davalının temyiz isteminin kısmen kabulüne kısmen reddine, (...) Bölge İdare Mahkemesi’nin ısrar kararının 2012 yılının aralık döneminden devreden katma değer vergisinin azaltılmasından kaynaklanan kısmına ilişkin hüküm fıkrasına yöneltilen temyiz isteminin reddine, temyize konu ısrar kararının 2013 yılının ekim dönemi için re’sen tarh edilen özel tüketim vergilerinin katma değer vergisi matrahına dahil edilmesinden kaynaklanan kısmına ilişkin hüküm fıkrasının ise bozulmasına oybirliği ile hükmetmiştir.

Mevzuat

Türk Ticaret Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2024/208, K. 2025/122 sayılı ve 03.06.2025 tarihli kararı uyarınca, ticaret sicil müdür ve yardımcıları ile diğer personel hakkındaki disiplin işleri ile ilgili usul ve esasların Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılacak yönetmelikte düzenleneceğine ilişkin fıkra hükmü iptal edildi. Değişiklik 08.05.2026 tarihinde yürürlüğe girecek.