Lexpera’da Geçen Hafta (2-8 Aralık 2023)

Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin 108. sayısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.

Literatür

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:

Kübra Doğan Yenisey, Seda Ergüneş Emrağ (Ed.), İş Hukukunda Yeni Yaklaşımlar IV

Kitapta; İşverenin İşçileri ve Adayları Sosyal Medya Vasıtasıyla Araştırması, Dijitalleşmenin Çalışma Yaşamına Etkisi: İşçinin Ulaşılamama Hakkı, Teknolojinin İş İlişkilerinin Sınıflandırılmasına Etkisi: Crowdwork Örneği, İşverenin İşletmesel Kararları ve Yargısal Denetimdeki Sınırlar ile Evde Çalışanların Sosyal Güvenliği başlıkları altında makalelere yer verilmiştir.

Muhammet Özekes, Vural Seven, Nedim Meriç, Sermaye Şirketlerinde Sorumluluk Davası (TTK m. 549 vd.)

Sorumluluk sistemine ilişkin asıl düzenlemenin Türk Ticaret Kanunu m. 549 ilâ 561 arasında anonim şirketler için yapıldığı ancak m. 664’teki atıf sebebiyle (m. 552 hariç) bu sorumluluk hükümlerinin limited şirketlerde de uygulama alanı bulduğundan yola çıkılan çalışmada, bu sorumluluk sisteminin hem maddi hukuk yönü hem de birçok açıdan özellik gösteren yargılama ve icra hukuku yönü bir bütün olarak ele alınmıştır.

Özge Yalınkılıç, Hacer Koç Yıldız, Fikri Haklar Kapsamında Fikrin Korunması Sorunsalı ve FSEK Kapsamında Korunan Eserlerin Eğitim-Öğretim Amacıyla Kullanımı

Eserin birinci bölümünde fikri haklar, koruma konusu ve kapsamı, ikinci bölümünde temsil serbestisi, üçüncü bölümünde eğitim ve öğretim amacıyla seçme ve toplama eser oluşturma serbestisi, dördüncü ve son bölümünde ise fikirden serbest yararlanma, izinsiz işleme ve intihal başlıkları altında konuya ilişkin farklı hususlara değinilmiştir.

Yıldırım Taylar, Vergi Hukukunda Vergiyi Doğuran Olay

Vergiyi doğuran olayın, gerçekleşmiş olması durumunda kamu alacaklısına verginin tarh ve tahsiline girişilmesi zorunluluğu yüklediği, gerçekleşmemiş olması durumunda ise vergi ödevlisinin temel hak ve özgürlüklerine yapılan müdahaleleri hukuka aykırı hale getirerek bir koruma alanı sağladığından dem vurulan çalışmada, vergiyi doğuran olaya kavramsal düzeyde yeni bir yaklaşım getirmek ve ayrıca vergiyi doğuran olayın hukuki dayanağını ve özellikle unsurlarını ortaya koymak amaçlanmıştır.

İçtihat

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:

MAHKEME	KARAR SAYISI
Anayasa Mahkemesi	79
Yargıtay (Hukuk)	4535
Yargıtay (Ceza)	2258
Danıştay	2154
Bölge Adliye Mahkemesi	978
Bölge İdare Mahkemesi	381
TOPLAM	10385

Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ve Ceza Genel Kurulu’na ait kararlar özellikle dikkati çekmektedir:

Yargıtay HGK., E. 2022/1203 K. 2023/727 T. 05.07.2023

Davacı vekili; müvekkilinin paydaşı olduğu dava konusu taşınmazda, dosyada adı geçen paydaşların hisselerini davalı şirkete devrettiğini, taşınmazın tapu kaydında yer alan intifa hakkı şerhinin ortaklığın giderilmesi davası devam ederken ve önalım hakkının kullanılması engellenmek amacıyla kötüniyetle tesis edildiğini ileri sürerek dava konusu paylar üzerindeki intifa hakkı şerhinin terkinine ve önalım hakkı nedeniyle bu payların müvekkili adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmesini talep etmiştir.

Davalı şirket vekili; dava konusu satış işleminin ihtarname ile davacıya bildirildiğini, davanın süresinde açılmadığını, satış işleminden önce taşınmazda paydaş olanlardan (...)’ün davalı şirketi kuracağı ve tüm paydaşların paylarını bu şirkete satış suretiyle devredeceğinin kararlaştırıldığını, diğer paydaşların paylarının satın alındığını, davacının ise payını satmaktan kaçındığını, davacının satıştan haberdar olmasına rağmen dava açmasının iyiniyete dayanmadığını, intifa hakkının terkininin de istenemeyeceğini, dava konusu hissenin gerçek bedeli üzerinden önalım hakkının kullanılması gerektiğini, taşınmazın şirkete sermaye olarak devredildiğini beyan ederek davanın reddini savunmuştur.

İlk derece mahkemesi; davalı paydaşlardan (...) ile (...)’in pay satışına ilişkin sözleşmede paylarının 1/2’lik kısmında intifa haklarını saklı tutarak satışı gerçekleştirmeleri nedeniyle intifa hakkının önalım hakkını önlemek amacıyla saklı tutulduğunu gösterdiği, bu durumun dürüstlük kurallarına uymadığı gerekçesiyle davanın kabulüne, dava konusu parselde davalı adına kayıtlı 2/4 payına ilişkin tapu kaydının iptali ile davacı adına tesciline, kalan payın davalı üzerinde bırakılmasına ve bu pay üzerinde davalılar (...) ve (...) lehine konulan intifa hakkı şerhinin kaldırılmasına karar vermiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi; önalıma konu payın bulunduğu taşınmazda davalının toplam 3/4 payı satın aldığı, dava satış tarihinden başlayan iki yıllık süre içerisinde açıldığından hak düşürücü süre itirazlarının yerinde olmadığı, satış öncesinde davacının satışı biliyor olması ya da kendisi ile pazarlıklar yapılmış olmasının sonuca etkisinin olmadığı, öte yandan payların devrinin bedelsiz olduğuna ilişkin bir iddia ileri sürülmediğinden şirkete sermaye konulduğuna ilişkin savunmanın da kabul edilemeyeceği, ayrıca devreden paydaşlardan dahili davalılar (...) ve (...) tarafından satış tarihinde payları üzerindeki 1/2 oranındaki intifa hakkı üzerlerinde kalacak şekilde payların devredildiği, intifa hakkının satış sırasında tesis edildiği, durumun Türk Medenî Kanunu’nun 2. maddesi kapsamında hakkın kötüye kullanılmasını teşkil etmesi nedeniyle intifa hakkının terkin edilmesi gerektiği gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermiştir.

İlgili Yargıtay Dairesince; muvazaanın ispatlanması için varsa tarafların delillerinin eksiksiz toplanması, gösterdikleri tanıkların dinlenmesi, intifa hakkı sahiplerinin intifa nedeniyle gelir elde edip etmedikleri yani intifanın ekonomik olarak değerlendirme imkânının bulunup bulunmadığının tespitine göre karar verilmesi gerekirken, fiili karineden hareketle intifanın terkinine karar verilmediği gerekçesiyle karar bozulmuştur. İlk derece mahkemesi, önceki karar gerekçesini genişletmek suretiyle direnme kararı vermiştir.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu; Özel Dairece, sadece davalı şirkete yapılan pay satışı yönünden önalım hakkının kullanılamayacağı belirtilmiş ise de paydaş hale gelen davalı şirkete yapılan diğer dava konusu pay devirlerinin de paydaşın paydaşa yaptığı satışlar olduğundan bunlar yönünden de önalım hakkının kullanılamayacağının kanunun emredici hükmünün gereği olduğu, ayrıca davanın tümden reddine karar verileceğinden intifa hakkının terkini istemi yönünden muvazaanın varlığı konusundaki iddianın da araştırılmasına gerek olmadığı gerekçesiyle direnme kararının bozulmasına oybirliği ile hükmetmiştir.

Yargıtay CGK., E. 2022/301 K. 2023/386 T. 05.07.2023

Sanığın, çocuğun nitelikli cinsel istismarı suçundan Türk Ceza Kanunu’nun 103/2, 103/4, 43/1, 61/7, 53 ve 63. maddeleri uyarınca 30 yıl hapis cezası ile cezalandırılmasına, hak yoksunluğuna ve mahsuba ilişkin yerel mahkemece verilen, re’sen de istinafa tabi olan hükmün katılan Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı vekili ve sanık müdafii tarafından da istinaf edilmesi üzerine (...) Bölge Adliye Mahkemesi tarafından istinaf başvurusunun vekalet ücreti yönünden düzeltilerek esastan reddine karar verilmiştir. Bu hükmün de katılan Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı vekili ve sanık müdafii tarafından temyiz edilmesi üzerine, dosyayı inceleyen ilgili Yargıtay Dairesince karar bozulmuştur. Yerel mahkeme, bozmaya direnerek önceki hüküm gibi sanığın mahkûmiyetine karar vermiştir.

Direnme kararına konu hükmün katılan mağdure vekili, katılan Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı vekili ve sanık müdafii tarafından temyiz edilmesi üzerine karar, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın bozma istekli tebliğnamesi ile Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 307. maddesi uyarınca kararına direnilen Daireye gönderilmiş, aynı madde uyarınca inceleme yapan Yargıtay Dairesince direnme kararı yerinde görülmemiştir.

Bunun üzerine Yargıtay Ceza Genel Kurulu; uyuşmazlığın, sanığın, katılan mağdureye yönelik eyleminin sabit olup olmadığının belirlenmesine ilişkin olmasına rağmen yerel mahkemece direnme kararına konu hüküm kurulmadan önce usulüne uygun olarak Cumhuriyet savcısının esas hakkındaki görüşünün alınıp alınmadığının ve CMK’nın 216. maddesine aykırılık bulunup bulunmadığının öncelikle belirlenmesi gerektiğini belirtmiştir. Kurul; Cumhuriyet savcısı tarafından beyan edilen ve duruşmada ortaya konulan delile yönelik olan “Uyulsun” şeklindeki sözün esas hakkında mütalaa olarak geçerli ve yeterli kabul edilmesi olanağının bulunmadığı, ayrıca direnme kararına konu hükmün kurulduğu oturumda Cumhuriyet savcısına bozma ilamına karşı diyeceklerinin sorulmasından sonra duruşmada hazır bulunan katılan bakanlık vekili ve sanığa söz hakkı tanınmadan yargılamanın bitirilmesinin de usuli bir aykırılık oluşturduğu gerekçesiyle yerel mahkemenin sanık hakkında kurduğu direnme kararına konu hükmü, diğer yönleri incelenmeksizin oybirliği ile bozmuştur.

Mevzuat

Türk Ceza Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2023/132, K. 2023/183 sayılı ve 26.10.2023 tarihli kararı uyarınca, suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçu kapsamında, örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişinin ayrıca örgüte üye olmak suçundan da cezalandırılacağı, örgüte üye olmak suçundan dolayı verilecek cezanın yarısına kadar indirilebileceği ve bu iki hususun sadece silahlı örgütler hakkında uygulanacağına ilişkin fıkra hükmü iptal edildi. Değişiklik, 08.04.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.