Lexpera’da Geçen Hafta (2-8 Eylül 2023)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin doksan beşincisini siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 654 |
| Yargıtay (Hukuk) | 1 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 1 |
| TOPLAM | 656 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Yargıtay HGK., E. 2022/800 K. 2023/607 T. 07.06.2023
Davacı vekili; davalının müvekkili şirkette pay sahibi olduğunu, davalı tarafından müvekkili aleyhine Almanya Duisburg Asliye Hukuk Mahkemesi’nde alacak davası açıldığını, açılan davanın alacağın zamanaşımına uğraması nedeniyle reddedildiğini ve kararın kesinleştiğini, davalının aynı alacak için Türkiye’de de dava açma ihtimalinin bulunduğunu, bu nedenle anılan yabancı mahkeme kararının tanınmasında müvekkilinin hukuki yararı bulunduğu gerekçesiyle kararın tanınmasını talep etmiştir.
Davalı vekili; Almanya’da müvekkili tarafından açılan davanın usulden reddedildiğini, dolayısıyla davacının dava açmakta hukuki yararının bulunmadığını, müvekkili tarafından (...) Asliye Ticaret Mahkemesi’nde davacı aleyhine açılan davadan davacının kurtulmak için bu davayı açtığını ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir.
İlk derece mahkemesi; yabancı mahkemece yapılan yargılama sonunda davanın reddine ilişkin kararın kesinleştiği, dava dilekçesi ile yabancı mahkeme kararının taraflara usulüne uygun olarak tebliğ edildiği, Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un 58. maddesindeki tüm şartların oluştuğu gerekçesiyle yabancı mahkeme kararının tanınmasına karar vermiştir.
Davalı vekilinin istinaf başvurusu, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b-1 maddesi gereğince Bölge Adliye Mahkemesi tarafından esastan reddedilmiştir.
Temyiz başvurusu üzerine ilgili Yargıtay Dairesi tarafından, ilgili yasal düzenlemeler karşısında yabancı mahkeme kararının kamu düzenine aykırı olup olmadığı değerlendirilerek sonucuna göre bir karar vermek üzere kararın re’sen bozulmasına ve bozma sebep ve şekline göre davalı vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesine gerek olmadığına oyçokluğu ile karar verilmiştir.
İlk derece mahkemesi, ikinci kararında, Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un ilgili hükümlerini tartışmış ve davayı kabul ederek yabancı mahkeme kararının tanınmasına hükmetmiştir. Bunun üzerine Özel Daire, ikinci kez oyçokluğu ile kararı bozmuş; ilk derece mahkemesi ise önceki gerekçeyle kararında direnmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ise; Özel Daire bozma kararında dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği belirtilmiş ise de bu hususun maddi hatadan kaynaklandığı, zira davanın Sermaye Piyasasının Teşviki, Sermayenin Tabana Yaygınlaştırılması ve Ekonomiyi Düzenlemede Alınacak Tedbirler ile 5422 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu ve 3182 Sayılı Bankalar Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un geçici 4. maddesinde belirtilen davalardan olmadığı, anılan maddenin tanıma ve tenfiz davaları açısından kamu düzenine aykırılık şartının ortaya çıkmasına yol açtığı gözetildiğinde bu davalar yönünden karar verilmesine yer olmadığı kararı değil, tanıma ve tenfiz şartlarının birisinin gerçekleşmemesi nedeniyle davanın reddi kararı verilmesi gerektiği gerekçesiyle direnme kararını oybirliği ile bozmuştur.
Mevzuat
Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği
Yapı denetim kuruluşuna izin belgesi verilmesine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. 06.02.2023 tarihinde meydana gelen depremlerle ilgili mücbir durumlar hakkında yeni hükümler düzenlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği
Yönetmelikte geçen ölçme araçları, performans çalışması, sınav analizi, merkezi sınav, merkezi sınav puanı, merkezi sınav puanıyla öğrenci alan okul, proje okulu ve danışma kurulu yeniden tanımlandı. Ortaöğretim kurumlarının amaçları, ders seçimi, ders kitapları, rehberlik, sosyal etkinlikler, ortaöğretime geçiş esasları, kayıt şartları, alan ve dala geçiş, devam-devamsızlık ve ilişik kesme, kurumları arası nakil ve geçişler, yazılı ve uygulamalı sınavlar, sınıf tekrarı ve öğrencilerin korunmasına ilişkin hükümler başta olmak üzere birçok hükümde kapsamlı değişikliğe gidildi. Ayrıca merkezi sınav puanıyla öğrenci alan okullara ilişkin iş ve işlemler, önleme, müdahale ve yönlendirme hizmetleri, doğrudan ve sorumlu olarak sınıf geçme ile sosyal sorumluluk programının uygulanmasına ilişkin hükümler ilk kez düzenlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
2022-2023 eğitim öğretim yılının birinci dönemini 06.02.2023 tarihinde meydana gelen depremlerden etkilenen Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elâzığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde tamamlayan öğrencilere, 2023-2024 eğitim öğretim yılında geçerli olmak üzere toplam kontenjanın %30’u ayrıldıktan sonra kalan kontenjan, yönetmeliğin kontenjan dağılımı hükümlerine göre dağıtılacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Orman Kanunu’nun 31, 32 ve 33. Maddelerinin Uygulanmasına Dair Yönetmelik
Zati ihtiyaca hak sahibi olanların tespiti, zati yapacak emvalin verilmesine ve satış bedellerine ait esaslar, zati yakacak emvalin verilmesine ve satış bedellerine ait esaslar, nakit ödemeye esas meblağın hesaplanması ve felaketzede ihtiyaçlarına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Bazı hükümler, 05.10.2023 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği
Afetzedelere bağışlanacak konutların inşasına ilişkin istisna, 15.07.2023 tarihinden önce kurumların aktifinde yer alan taşınmazların satışında istisna, 15.07.2023 tarihinden itibaren kurumların aktifine kaydedilen taşınmazların satışı, proje uygulaması getirilen istisnalara ilişkin KDV genel uygulama tebliğinin yürürlüğünden önce başlanılmış ve halen devam eden işlere ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Yapı denetim kuruluşlarının elektronik ortamda sıralanması ve yapı denetim hizmet sözleşmesini imzalayacak yapı denetim kuruluşunun belirlenmesine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. 08.10.2023 tarihinde yürürlüğe girmek üzere, İstanbul ili, yapı denetim kuruluşlarının görevlendirilmeleri bakımından Adalar, Ataşehir, Çekmeköy, Kartal, Maltepe, Pendik, Sancaktepe, Sultanbeyli, Şile ve Tuzla ilçelerinden oluşan 1. bölge; Beşiktaş, Beykoz, Beyoğlu, Eyüpsultan, Kadıköy, Kağıthane, Sarıyer, Şişli, Ümraniye ve Üsküdar ilçelerinden oluşan 2. bölge; Arnavutköy, Bağcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Başakşehir, Bayrampaşa, Esenler, Fatih, Gaziosmanpaşa, Güngören, Küçükçekmece, Sultangazi ve Zeytinburnu ilçelerinden oluşan 3. bölge; Avcılar, Beylikdüzü, Büyükçekmece, Çatalca, Esenyurt ve Silivri ilçelerinden oluşan 4. bölge olmak üzere dört bölge olarak değerlendirilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Orta Vadeli Program (2024-2026)’ın Onaylanması Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan ve birçok başlıkta önem hedefleri içeren Orta Vadeli Program (2024-2026) onaylandı.
Kredi Garanti Kurumlarına Sağlanan Hazine Desteğine İlişkin Karar
KOBİ tanımını haiz yararlanıcı yeniden tanımlandı. Hazine desteğinin kullandırılmasına ilişkin genel şartlarda değişikliğe gidildi. Belirli şartları taşıyan ve KOBİ tanımına giren işletmeler, 31.12.2023 tarihine kadar, KOBİ dışı işletmeler için belirlenen kefalet limitlerinden yararlanabilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kamu Görevlileri Hakem Kurulu’nun 2023/1 Sayılı Kararı
Kamu görevlilerinin geneline ilişkin mali ve sosyal haklarla ilgili bölümü, Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu kapsamına giren kamu kurum ve kuruluşlarının kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlileri hakkında uygulanacak olan karar yürürlüğe girdi.
01.01.2024-31.12.2025 tarihleri arasında, her bir hizmet kolu kapsamına giren mali ve sosyal haklarla ilgili bölümü, ilgili hizmet kolu kapsamına giren kamu kurum ve kuruluşlarının kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlileri hakkında uygulanacak olan toplu sözleşme düzenlendi.