Lexpera’da Geçen Hafta (2-8 Kasım 2024)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin 154. sayısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
Oğuz Bandır, Türk Ceza Hukukunda Adli Para Cezası
Çalışmada, adli para cezasının ceza adalet sistemi içerisindeki diğer kurumlar bakımından gösterdiği özellikler açıklanmış; diğer kurumlarda yer alan adli para cezasına ilişkin hükümlerin Türk Ceza Kanunu’nda kabul edilen sisteme uygunluğu değerlendirilmiş; kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren geçen sürede adli para cezasına ilişkin hükümlerin mahkemeler tarafından uygulanmasına ve bu kapsamda problemli hususlara da değinilmiştir.
Buse Aksaray Erkman, Roma Hukukunda Tanıklık
Eserde, Roma Hukukunda tanığın kim olduğu ve tanıklığın önemi hem toplumsal hem hukuki boyutuyla ele alınmış; hukukun farklı alanlarını ilgilendiren tanıklık kurumuna özgü düzenlemelere sadece konuyla bağlantılı olduğu oranda yer verilmiş; bu kapsamda tanıklık kurumu, günümüz sınıflandırmasıyla da uyumlu olması amaçlanarak, kamu hukuku-özel hukuk ayrımı doğrultusunda incelenmiştir.
Yılmaz Yurtseven, Meşrutiyet: Osmanlı Kanun-ı Esasisi’nde Yasama ve Yürütmenin Seyri
Kitapta, 1808’de Sened-i İttifak ile başlayan Osmanlı anayasal gelişmelerinde, “anayasa” olarak değerlendirilebilecek ilk belgenin ortaya çıkmasının neden 70 yıl aldığı, klasik monarşinin ilk kez yasama ve yürütme yetkilerini az da olsa paylaşma eğilimi gösterdiği Kanun-ı Esasi’yi doğuran Meşrutiyet’in, hangi koşulların ve nedenlerin sonucu olarak ilan edildiği, II. Meşrutiyet’in getirdiği yeni anayasal düzende yasama ve yürütmenin nasıl konumlandığı gibi sorulara cevap aranmıştır.
Evrim Durmaz, Doğanın Hakları: Çevre Hukukuna Alternatif Bir Kuram
Doğanın haklarının, çevre hukukuna alternatif olarak, doğal varlıkları hak öznesi kabul edip doğayı ve insanı korumaya çalışan hukuki ve felsefi bir dönüşüm olarak ele alındığı çalışmada, hak kavramının kapsamının genişlemesi, insanmerkezciliği sarsan gelişmeler ve ekosistemleri yıkımlardan koruma zorunluluğu çerçevesinde, doğanın hakları hareketinin giderek güç kazanması ve yeryüzünün yok oluşuna karşı hukuki bir imkân sunması üzerinde durulmuştur.
Serkan Seyhan, Yapay Zekâ Teknolojileri Kapsamında İdarenin Sorumluluğu
Kitapta, yapay zekâ teknolojilerinin idari faaliyetlerde kullanımının hukuki çerçevesi ortaya konularak temel hak ve özgürlüklerle ilişkisi irdelenmiş ve doğabilecek zararlardan idarenin sorumluluğuna ilişkin esaslar ortaya konulmuştur.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 81 |
| Yargıtay (Hukuk) | 44 |
| Yargıtay (Ceza) | 1 |
| Danıştay | 1362 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 556 |
| TOPLAM | 2044 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Danıştay İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulu’na ait kararlar özellikle dikkati çekmektedir:
Danıştay İDDK., E. 2024/186 K. 2024/367 T. 22.02.2024
Dava konusu; 27.01.2023 tarihinde ÖSYM’nin internet sayfasında yayımlanan 2023 Tıpta Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı’nın 1. Dönem Başvuru Kılavuzu’nda yer alan “İlgili kurumlar tarafından, Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 26. maddesi ile 375 sayılı KHK’nın geçici 35. maddesi kapsamında durumu tespit edilen adayların tercihleri değerlendirmeye alınmaz.” ibaresinin iptali istemine ilişkindir.
İlgili Danıştay Dairesi; bir kamu hizmeti yürüttüğü açık olan tıpta uzmanlık öğrencilerinin, bu hizmete başlamadan önce, terör örgütlerine veya devletin millî güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu değerlendirildikleri takdirde, tercihlerinin değerlendirmeye alınmayacağına ilişkin dava konusu işlemde, üst hukuk normlarına ve hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir.
Kararı temyiz eden davacı; dava konusu düzenlemenin kişilerin eğitim hakkını süresiz ve ölçüsüz biçimde kısıtladığı, bu eğitimin vakıf üniversitelerine bağlı tıp fakültelerinde ve vakıf üniversiteleri ile işbirliği protokolü imzalayan özel hastanelerde de verildiği, Tıpta Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı’nda başarılı olan ve yerleşen adayların, atamaları yapılmadan önce zaten arşiv araştırması ve güvenlik soruşturmasına tabi tutulduklarını ileri sürmüştür.
Davalı Sağlık Bakanlığı ise; uzmanlık eğitimine başlamanın ve bu eğitime devamın, uzmanlık öğrencisinin tabi olduğu mevzuatın izin vermesine bağlı olduğu, sınavda başarılı olmanın ve yerleştirme işleminin, tek başına uzmanlık öğrencisi statüsü kazandırmadığı, dolayısıyla kamu görevine girişe ve bu hizmetin yürütülmesine engel bir halin uzmanlık eğitimine de engel olduğu, gerek devlet gerek vakıf üniversitelerinde sunulan hizmetin kamu hizmeti olduğunu ileri sürmüştür.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu; dava konusu düzenleme ile, kamu görevinden çıkarılan ve bu nedenle Tıpta Uzmanlık Eğitimi Sınavı’nda başarılı olup yerleştirilseler dahi yeniden kamu hizmetinde istihdam edilmeleri hukuken mümkün olmayan kişilerin, kamu hizmeti niteliğini haiz uzmanlık eğitiminin ilk aşaması olan Tıpta Uzmanlık Eğitimi Sınavı’na ilişkin tercihlerinin değerlendirmeye alınmayarak, uzmanlık eğitiminde atıl kapasite ile hizmet açığı oluşmasının engellenmeye çalışıldığı ve atanma şartlarını haiz diğer adayların mağduriyetlerinin önlenmesinin amaçlandığı gerekçesiyle düzenlemenin üst hukuk normlarına, kamu yararına ve uzmanlık eğitiminin gereklerine uygun olduğuna karar vermiş ve davacının temyiz isteminin reddine oybirliği ile hükmetmiştir.
Danıştay VDDK., E. 2023/1605 K. 2024/381 T. 26.04.2024
Dava konusu; davacı adına, 2017 yılına ilişkin yasal defter ve belgelerini incelemeye ibraz etmediğinden bahisle düzenlenen vergi inceleme raporuna istinaden 2017 yılı mart ilâ aralık dönemleri için re’sen tarh edilen katma değer vergileri ile vergilerin üç katı tutarında kesilen ve tekerrür hükmü uygulanmak suretiyle artırılan vergi ziyaı cezalarının kaldırılması istemine ilişkindir.
(...) Vergi Mahkemesi; Vergi Usul Kanunu’nun 18. maddesinde yer alan düzenleme dikkate alındığında, vergi inceleme raporunda belirtilenin aksine 3 aylık ek sürenin, davacıya defter ve belgelerini incelemeye ibraz etmesi için tanınan 15 günlük sürenin dolduğu tarihten itibaren başlaması gerektiği, dava konusu vergi inceleme raporunun ise yukarıda belirtildiği şekilde hesaplanacak sürenin dolması beklenmeksizin düzenlenmeye başlandığı gerekçesiyle dava konusu cezalı tarhiyatları hukuka uygun bulmayarak dava konusu vergi ve cezaları kaldırmıştır.
İstinaf istemini inceleyen (...) Bölge İdare Mahkemesi; ilk derece mahkemesinin kararının usul ve hukuka uygun olduğu gerekçesiyle istinaf istemini reddetmiştir.
Davalının temyiz istemini inceleyen ilgili Danıştay Dairesi; davacının ilk derece mahkemesince yapılan yargılama aşamasında ibraz edebileceğini belirttiği defter ve belgeler istenmek suretiyle, Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu’nun E. 2013/3 K. 2019/1 sayılı ve 08.02.2019 tarihli kararında belirtilen inceleme yapılarak karar verilmesi gerektiğinden, temyize konu kararın bozulmasına karar vermiştir.
(...) Bölge İdare Mahkemesi; aynı hukuksal nedenler ve gerekçeyle ilk kararında ısrar etmiştir.
Bunun üzerine Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu tarafından, davalının (...) Bölge İdare Mahkemesi’nin ısrar kararına yönelik temyiz isteminin reddine oyçokluğu ile hükmedilmiştir.
Mevzuat
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Türk Yatırım Fonu Arasında Ev Sahibi Ülke Anlaşması
18.05.2024 tarihinde İstanbul’da imzalanan ve Türk Yatırım Fonu (Fon) Yatırım Anlaşması hükümleri uyarınca, Fon’un ve Fon’a bağlı kişilerin Türkiye Cumhuriyeti dahilinde statü, ayrıcalık ve dokunulmazlıklarının belirlendiği milletlerarası anlaşma Cumhurbaşkanı tarafından onaylanarak yürürlüğe girdi.
Turist Rehberliği Meslek Kanunu kapsamında, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın meslek kuruluşları üzerindeki idari ve mali denetimine ilişkin usul ve esaslar ile Kanunla Bakanlığa verilen yetki ve görevlere ilişkin hükümlerin uygulanmasına ilişkin hususların düzenlendiği yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi.
Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği
Turist Rehberliği Meslek Kanunu kapsamında, turist rehberliği mesleğinin hizmet ve faaliyetleri ve turist rehberlerinin disiplin, sicil, ruhsatname ve çalışma kartları işlemleri ile meslekte uzmanlığa yönelik kurs, seminer ve eğitim programlarına ilişkin usul ve esasların düzenlendiği yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi. 26.12.2014 tarihli ve 29217 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı.
İşgücü Uyum Programının Yürütülmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
İşgücü uyum programı uygulama esasları, katılımcılara yapılacak cep harçlığı ödemesi, sosyal güvenlik ve vergi işlemlerine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği
Yönetmeliğin kapsamı, üyelik, üye görev ve sorumlulukları, genel kurulun oluşumu, oda yönetim kurulu oluşumu, oda yönetim kurulunun görev ve yetkileri, şube genel kurulu, şube genel kurulunun oluşumu ile organlarda bulunma yasağına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No: 1)
Uygulamadan yararlanmaya ilişkin usul ve esaslar ile e-defter uygulamasına dahil olma zorunluluğu, sorumluluk ve cezai müeyyidelere ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Hâkimler ve Savcılar Kurulu Genel Kurulu’nun 1746 Sayılı Kararı
Bilecik ilinin, idare ve vergi mahkemeleri yargı çevresi yönünden bağlı olduğu Sakarya İdare ve Vergi Mahkemeleri yargı çevresinden çıkartılarak Eskişehir İdare ve Vergi Mahkemeleri yargı çevresine bağlanmasına karar verildi.
Türk Devletleri Teşkilatı Üye Ülkeleri Merkez (Ulusal) Bankaları Konseyi’ne İlişkin Basın Duyurusu
Türk Devletleri Teşkilatı Üye Ülkeleri Merkez (Ulusal) Bankaları Konseyi’nin kurulması hususunda 06.11.2024 tarihinde bir mutabakat zaptı imzalandı.
