Lexpera’da Geçen Hafta (20-26 Mayıs 2023)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin seksen birincisini siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
Demet Arslan, Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları Bakımından OECD’nin Tahkim Önerisi ve Türkiye Açısından Değerlendirilmesi
Eserde, karşılıklı anlaşma usulünün barındırdığı eksikliklerin giderilmesi ve ihtilaflarda nihai ve bağlayıcı çözümler geliştirilmesi amacıyla 2008 yılı itibari ile tahkim kurumunun yerini alan OECD Model Anlaşması’nda yer alan tahkim önerisi, egemenlik kaygıları ve Türk hukuku bakımından değerlendirilmiştir.
Esra Tekin, Milletlerarası Özel Hukukta Kişilik Haklarının İnternet Yoluyla İhlalinde Sorumluluk
Kitapta, ilk olarak internetin teknik yapısı ile özellikleri, internet ortamında faaliyet gösteren internet aracıları ve ana hatlarıyla kişilik hakları ele alınmış; daha sonra yabancılık unsuru içeren özel hukuk uyuşmazlıklarında davayı görmekte olan devletin mahkemelerinin milletlerarası yetkisi açıklanmış ve milletlerarası yetkiye ilişkin libel tourism ve aşkın yetki sonucunda verilen yabancı mahkeme ilamlarının tenfiz taleplerinin reddi gibi sorunlar incelenmiş; son olarak ise internet yoluyla kişilik haklarının ihlalinde uygulanacak hukuk tartışılmıştır.
Elif Koç, Zamanaşımına Uğramış Mevduat Alacakları
Çalışmada, mevduat alacaklarının zamanaşımına uğraması ve bu süreçte yaşanan problemler ele alınmış; Bankacılık Kanunu’nun 62. maddesi uygulamasında doğabilecek hak kayıplarının önüne geçmek için yapılabilecek iyileştirmeler ile doktrin görüşü ve Yargıtay içtihatlarına yer verilmiştir.
Hazalcan Yurtman, 6750 Sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Uyarınca Temerrüt Sonrası Haklar
Eserin birinci bölümünde Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nun uygulama alanı ve temerrüt kavramı, ikinci bölümünde söz konusu kanun kapsamında rehinli varlığın devri sonucunu doğuran temerrüt sonrası haklar, üçüncü bölümünde söz konusu kanun kapsamında rehinli varlığın devri sonucunu doğurmayan temerrüt sonrası haklar, dördüncü ve son bölümünde ise rehin hakkının sona ermesi üzerinde durulmuştur.
Cüneyt Süzel, Navlun Sözleşmesinden Doğan Sorumluluğun Sınırlandırılması
Çalışmada, navlun sözleşmesinden doğan sorumluluğun sınırlandırılması hususu, Türk Ticaret Kanunu’nun sorumluluğu sınırlandırma hakkı hükümlerinin mehazı olan Lahey-Visby Kuralları ile Hamburg Kuralları, mehaza uygun yorum ve aynı şekilde bu milletlerarası sözleşmeleri benimseyen ülkelerde verilen yargı kararları çerçevesinde ele alınmıştır.
Gökçe Kaya Gökmen, Boşanma Davası Sırasında Ölen Eşin Mirasçılarının Boşanma Davasına Devam Etmesi
Kitabın birinci bölümünde boşanma davası sırasında ölen eşin mirasçılarının boşanma davasına devam etmesi düzenlemesinin tarihsel gelişimine değinilmiş, ikinci bölümünde Türk Medenî Kanunu m. 181/II hükmünün uygulanmasının şartları irdelenmiş, üçüncü ve son bölümünde ise mahkemenin vereceği karar usul hukuku bakımından incelenmiştir.
Melikşah Aydın, Klasik Dönem Osmanlı Yargılama Hukukunda Tanıklık
Eserin birinci bölümünde Klasik Dönem Osmanlı hukukundaki delillerden biri olan tanıklığın tanımı, önemi, hukuki dayanağı, hükmü ve tarihine yer verilmiş, ikinci bölümünde tanıklığın şartları incelenmiş, üçüncü bölümünde ise muhakeme hukukunda tanıklığın icrası üzerinde durulmuştur.
Salih Korkmaz, Osmanlı Hukukunda Bir Kredi Vasıtası Olarak Muamele-i Şer’iyye (XVII. Asır)
Çalışmada, muamele-i şer’iyyenin faize bir kılıf olarak mı yoksa faizden kaçınmak için bir ruhsat olarak mı kullanıldığı, bu tatbikata neden ihtiyaç duyulduğu, ulemanın büyük çoğunluğunun hükmü ihtilaflı bu tatbikata neden cevaz verdiği ve bu tatbikatın içtimai hayattaki rolü açığa çıkartılmaya çalışılmıştır.
Geçen hafta Blog’a yüklenen yazılara aşağıda yer verilmiştir:
Nafiye Yücedağ, Elif Beyza Akkanat-Öztürk, Kişisel Veri Tanımını Dikkate Almayan Değerlendirmeler Sona Erer Mi? ABAD’ın 26.04.2023 Tarihli ve T-557/20 Sayılı Kararı Üzerine
Gökçe Şahin Candaş, İşverenin İş Sözleşmesinde Çalışma Koşullarında Değişiklik Yapma Hakkını Saklı Tutması ve Bu Konudaki İlk Derece Mahkemesi İle İstinaf İlamının İncelenmesi
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 86 |
| Yargıtay (Hukuk) | 2078 |
| Yargıtay (Ceza) | 2990 |
| Danıştay | 3958 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 3055 |
| Bölge İdare Mahkemesi | 76 |
| TOPLAM | 12243 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Danıştay İBK., E. 2021/4 K. 2023/1 T. 03.02.2023
Karar, yanında katıldığı tarafın kanun yollarına başvurmaması halinde müdahilin tek başına kanun yoluna başvurup başvuramayacağı konusunda Danıştay dava daireleri ve kurullarının kararları arasında var olduğu ileri sürülen aykırılığın, içtihatların birleştirilmesi yoluyla giderilmesine ilişkindir. Kararda öncelikle, yanında katıldığı tarafın kanun yollarına başvurmaması halinde müdahilin tek başına kanun yoluna başvurabileceği ve başvuramayacağı farklı Danıştay kararlarının özetlerine yer verilmiştir. Yaptığı değerlendirme sonucunda Danıştay Başsavcısı, söz konusu içtihat aykırılığının, yanında katıldığı tarafın kanun yollarına başvurmaması halinde müdahilin tek başına kanun yoluna başvurmayacağı yolunda birleştirilmesi yönünde görüş bildirmiştir. Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Anayasa ve ilgili kanunların konu ile ilgili hükümlerine yer vererek aykırılıkların giderilmesinin adil yargılanma hakkı kapsamında mahkemeye erişim hakkının ihlal edilmemesi bakımından büyük önem taşıdığı gerekçesiyle içtihatların birleştirilmesi suretiyle aykırılıkların giderilmesine oyçokluğu ile karar vermiştir. Ardından konuyu esas yönünden inceleyen Kurul; idari yargının kendine özgü özellikleri göz önüne alındığında, Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile tarafın işlem ve açıklamalarına aykırı olmayan her türlü usul işlemini yapma hakkı tanınan müdahilin, yanında katıldığı taraf hakkında verilen karara karşı tek başına kanun yollarına başvurabilmesinin, adil yargılanma hakkının temini bakımından gerekli olduğu, öte yandan söz konusu düzenlemelerin, yanında davaya katıldığı tarafın davadan ya da temyizden feragati veya vazgeçmesi yahut davayı kabul etmesi gibi aksi yöndeki iradesinin varlığı halinde müdahilin kanun yollarına başvurmasına engel teşkil ettiği, yani müdahilin, tarafın aksi yönde iradesinin varlığı halinde bu iradeye aykırı ve bu iradeyle çelişen bir işlem yaparak kanun yollarına başvurma olanağı bulunmadığı gerekçesiyle üçüncü kişinin davaya katılması konusunda müdahilin, yanında katıldığı tarafın işlem veya açıklamalarına aykırı olmadığı sürece, karara karşı tek başına kanun yollarına başvurabileceğini belirtmiş ve ayrıca müdahilin tek başına yapmış olduğu kanun yolu başvurusuna ilişkin dilekçenin ilgili yargı merciince yanında katıldığı tarafa da tebliğ edilmesi ve söz konusu tarafın bilgisine sunularak kanun yolu aşamasından haberdar edilmesi gerektiği yönünde içtihadın birleştirilmesine oyçokluğu ile hükmetmiştir.
Mevzuat
Anayasa Mahkemesi’nin E. 2023/44, K. 2023/71 sayılı ve 05.04.2023 tarihli kararı uyarınca, COVID-19 salgın hastalığının ülkemizde yayılmasını önlemek amacıyla 11.03.2020 tarihinden itibaren verilmiş ve tahsil edilmiş olan idari para cezalarının iade edilmeyeceğine ilişkin ibare iptal edildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Yönetmelikte yer alan bazı tanımlar yeniden düzenlendi. Süreç başlatılmadan önce ve sürecin başlatılması ile uyulması gereken genel ilkeler, kimliği tespit edilecek kişinin doğrulanması, uzaktan kimlik tespitinde sorumluluk ve kimlik tespitini müteakip sözleşme ilişkisinin kurulmasına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Tüzel kişinin kimlik tespiti sürecinde kişinin ve temsil yetkisinin doğrulanması, tüzel kişinin kimlik tespitinde kullanılacak bilgilerin doğrulanması ve tüzel kişinin kimlik tespitinde gerçek faydalanıcının tanınmasına ilişkin yeni hükümler ihdas edildi. Ayrıca müşteri temsilcisinin yapay zekâ temelli yöntemlerle işlem yapılabilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemeye Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu yetkili olacak. Değişiklikler, 01.06.2023 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Bankaların Net İstikrarlı Fonlama Oranı Hesaplamasına İlişkin Yönetmelik
Bankaların, uzun vadede konsolide ve konsolide olmayan bazda maruz kalabilecekleri fonlama riskinin likidite düzeylerinin bozulmasına yol açmasını önleyebilmek amacıyla istikrarlı fonlama yapmalarını sağlamaya yönelik usul ve esaslar belirlendi. Yönetmeliğin bazı hükümleri, 01.01.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Yönetmeliği
Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin tanımlanmasına, niteliklerine, sınıflandırılmasına ve uygulamalarına ilişkin usul ve esasların belirlendiği yönetmelik yürürlüğe girdi. Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.
Yönetmelikte Hazine ve Maliye Bakanı ile Bakanlığı’na yapılan atıflar, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Kurulu’na olacak şekilde değiştirildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Evde Bakım Yardımı Yönetmeliği
Sosyal Hizmetler Kanunu kapsamında bakıma ihtiyacı olan engellilerin evde bakımı için yapılacak yardımın başvuru şekline, değerlendirilmesine, ödenmesine ve diğer hususlara ilişkin usul ve esasların belirlendiği yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi.
Tıbbi Cihaz Satış, Reklam ve Tanıtım Yönetmeliği
Kapsam, dayanak, yönetmelikte geçen tanımlar, başvuru esasları, bilimsel ve eğitsel faaliyetler, satış ve satış sonrası eğitimler, garanti belgesi düzenleme zorunluluğu, garanti belgesi süresi, garanti belgesinde bulunması zorunlu bilgiler, sağlık hizmet sunucusunun cihazın garanti belgesi kapsamındaki hakları, yükümlülükler, idarî yaptırımlar, satış merkezi faaliyetlerinin geçici olarak durdurulması, piyasa gözetimi ve denetimi, uyarı sistemi, kayıt ve bilgi yönetim sistemi, istisnaî hükümler ve mevcut satış merkezlerinin durumuna ilişkin hükümlerde kapsamlı değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Sağlıkta Kalitenin Geliştirilmesi ve Değerlendirilmesine Dair Yönetmelik
Amaç, dayanak, tanımlar, sağlıkta kalite standartlarının uygulanması ve değerlendirmeye ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Likidite riski yönetimi, likidite karşılama oranı ve net istikrarlı fonlama oranı ile ara dönem finansal raporlamaya ilişkin hükümler ve ilgili tablolarda değişikliğe gidildi. Değişiklikler, 01.01.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
06.02.2023 tarihinde meydana gelen depremler dolayısıyla ilan edilen olağanüstü hal kapsamında genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde, konutu ve/veya işyeri yıkılan, acil yıkılacak olan, ağır veya orta hasarlı hale gelen elektrik ve/veya doğal gaz abonelerinin ödenmemiş tüketim bedellerinin terkin edilmesine ilişkin usul ve esaslar belirlendi.
Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un ilgili hükümlerinde yer alan öngörülmüş başvuru, bildirim ve beyan süreleri 30.06.2023 tarihine kadar (bu tarih dahil); bu başvuru, bildirim ve beyana ilişkin ilk taksit ödeme süreleri ise 31.07.2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) uzatıldı.
