Lexpera’da Geçen Hafta (21-27 Ekim 2023)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin 102. sayısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
Philip Kunig, Adem Sözüer (Ed.), Alman Anayasa Mahkemesinin Bireysel Başvuruya İlişkin Temel Kararlarının Tercümesi Projesi
Almanya’nın bireysel başvuru hakkının uygulanması konusunda Türkiye’ye kıyasla çok daha tecrübeli olduğu ve bu tecrübenin Türk hukukuna katkı sağlayacağı düşüncesinden yola çıkılan eserde, Alman Anayasa Mahkemesinin anayasa şikâyeti (Verfassungsbeschwerde) kapsamında verdiği on iki kararının Türkçe tercümesi yer almaktadır.
Leyla Ateş, Joachim Englisch (Ed.), Çok Taraflı Sözleşme ve Türk-Alman Çifte Vergilendirme Anlaşmasına Muhtemel Etkileri
Altınbaş Üniversitesi ve Münster Üniversitesi Vergi Hukuku Enstitüsü’nün 11.05.2018 tarihinde gerçekleştirdiği 3. Türk-Alman Uluslararası Vergi Hukuku Bienali’nde sunulan ve tartışılan tebliğlerin derlenmesi ve sonrasında konuya ilişkin başka çalışmaların da eklenmesiyle zenginleşen kitapta, Türkiye ve Almanya arasındaki sıkı ekonomik ve sosyal bağlardan kaynaklı hacmi yüksek sınıraşan mal, sermaye, hizmet ve emek hareketlerinden doğan/doğacak olan uluslararası vergi hukuku sorunlarının çözümüne odaklanılmıştır.
Büşra Demiral Bakırman, Şahsi Cezasızlık Sebepleri ve Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebepler
Çalışmada, şahsi cezasızlık sebepleri ve cezada indirim yapılmasını gerektiren şahsi sebeplerin kavramsal ve tarihsel gelişimi, türleri, hukuki niteliği, suç sistematiği içindeki yeri, benzer kurumlarla karşılaştırılması, ceza ve ceza muhakemesi hukuku ile özel hukuktaki sonuçları ile Türk Ceza Kanunu’ndaki, Anayasa’daki ve uluslararası hukuktaki örnekleri ele alınmış; özellikle Alman literatüründen ve diğer yabancı kaynaklardan yararlanılmıştır.
Mehmed Aziz, Osmanlı Ceza Hukuku: Mufassal Nazariyyât-ı Ceza
Mufassal Nazariyyât-ı Ceza (Ayrıntılı Ceza Kuramları) başlığını taşıyan kitap, Osmanlı Devleti’nde Tanzimat’la birlikte başlayan kanunlaştırma hareketleri çerçevesinde 1810 tarihli Fransız Ceza Kanunu’ndan iktibas edilen ve 1926’ya kadar yürürlükte kalan 1858 tarihli Ceza Kanunu’na (Ceza Kanunname-i Hümayunu) dayalı olarak ve Fransızca kaynaklardan yararlanılarak yazılmış olup İstanbul Hukuk Fakültesi’nde (Mekteb-i Hukuk-ı Şahane) ders kitabı olarak da okutulmuştur. Eser, günümüz ceza hukuku genel hükümler derslerinde ve eserlerinde ele alınan konuları içeren, felsefi ve akademik derinliği olan önemli mukayeseli hukuk bilgilerini barındırmaktadır.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 43 |
| Yargıtay (Hukuk) | 86 |
| Yargıtay (Ceza) | 175 |
| Danıştay | 2 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 350 |
| Bölge İdare Mahkemesi | 41 |
| TOPLAM | 697 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Danıştay İDDK., E. 2021/2395 K. 2022/679 T. 28.02.2022
Dava konusu; Çalışan Buluşlarına, Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluşlara ve Kamu Destekli Projelerde Ortaya Çıkan Buluşlara Dair Yönetmelik’te düzenlenen bazı hükümlerin iptali istemine ilişkindir. İlgili Danıştay Dairesi, Sınai Mülkiyet Kanunu ile, bedel ve ödeme şeklinin işveren ile çalışan tarafından belirlendiği, bedelin belirlenmesinde ise hizmet buluşunun ekonomik değeri, çalışanın işletmedeki görevi ve işletmenin hizmet buluşunun gerçekleştirilmesindeki katkısının dikkate alınmasının öngörüldüğü ve çalışan buluşları ile ilgili olarak bedel tarifesinin Yönetmelikle düzenleneceğinin kurala bağlandığı, bu yönüyle Kanun’un verdiği yetkiye istinaden, Kanun’la belli edilen kriterler doğrultusunda buluş bedelinin hesaplama usul ve yöntemlerinin detaylandırıldığı Yönetmeliğin iptali istenilen düzenlemelerinde Kanun’u aşan veya Kanun’la çelişen bir yön bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir. Temyiz eden davacı taraf ve davalı idare tarafından iddia ve savunmalar belirtilmiştir. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, yaptığı hukuki değerlendirme sonucunda temyizen incelenen kararın usul ve hukuka uygun olduğu ve temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddiaların kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı gerekçesiyle Daire kararının onanmasına oybirliği ile hükmetmiştir.
Mevzuat
Anayasa Mahkemesi’nin E. 2022/144, K. 2023/137 sayılı ve 26.07.2023 tarihli kararı uyarınca, kanunun 273. maddesinde istinaf isteminin, hükmün açıklanmasından itibaren 7 gün içinde hükmü veren mahkemeye bir dilekçe verilmesi veya zabıt kâtibine bir beyanda bulunulması suretiyle yapılacağına ilişkin hükümde yer alan “hükmün açıklanmasından itibaren” ibaresi iptal edildi. Değişiklik, 24.07.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun
Anayasa Mahkemesi’nin E. 2022/70, K. 2023/152 sayılı ve 13.09.2023 tarihli kararı uyarınca, Reklam Kurulu’nun, idari para cezalarına ek olarak, aykırılığın internet ortamı üzerinden gerçekleştirilmesi halinde ihlalin gerçekleştiği yayın, kısım, bölüm ile ilgili olarak (URL vb. şeklinde) erişimin engellenmesine karar verebileceği ancak teknik olarak ihlale ilişkin içeriğe erişimin engellenmesinin yapılamadığı veya ilgili içeriğe erişimin engellenmesi yoluyla ihlalin önlenemediği durumlarda internet sitesinin tümüne yönelik olarak erişimin engellenmesi kararı verebileceğine ilişkin hükümler iptal edildi. Değişiklikler, 27.07.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Anayasa Mahkemesi’nin E. 2022/102, K. 2023/154 sayılı ve 13.09.2023 tarihli kararı uyarınca, sağlık kurum ve kuruluşlarında Bakanlıkça belirlenen hizmet sunum şartları ve kriterleri, personelin unvanı, görevi, disiplin durumu, çalışma şartları ve süresi, hizmete katkısı, performansı, tetkik, eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetleri ile muayene, ameliyat, anestezi, girişimsel işlemler ve özellik arz eden riskli bölümlerde çalışma gibi unsurlar dikkate alınmak suretiyle ek ödemenin oranı, usul ve esasları ile inceleme heyetlerinin yapısı, çalışma usul ve esaslarının Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın uygun görüşü üzerine Sağlık Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirleneceğine ilişkin hüküm iptal edildi. Değişiklik, 27.07.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kamu hizmet yükümlülüğü kapsamındaki hatlarda, demiryolu yolcu taşımacılığı hizmeti veren kamu hizmet yükümlüsü Demiryolu yolcu tren işletmecisi ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı arasında imzalanan kamu hizmeti yükümlülüğü sözleşmelerinin düzenlenmesi, uygulanması ve denetimine ilişkin usul ve esasların belirlendiği yönetmelik yürürlüğe girdi. Daha önce imzalanmış olan kamu hizmeti sözleşmeleri, imzalandıkları tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümlerine göre sonuçlandırılacak.
Menkul Kıymet Tesisi Hakkında Tebliğ
Menkul kıymet tesisine tabi kalemler, menkul kıymet tesisine tabi kalemlerin hesaplanması, menkul kıymet tesis oranı, diğer mali kuruluşların faiz/kâr payı oranına göre menkul kıymet tesisine ilişkin geçici uygulama, Merkez Bankasınca kur/fiyat koruma desteği sağlanan hesaplardan vadeli Türk lirası hesaplara geçiş uygulaması, Merkez Bankasınca yayımlanan tebliğler kapsamında kur/fiyat koruma desteği sağlanan hesaplarda yenileme uygulaması ve Türk lirası payına göre menkul kıymet tesisi uygulamasına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Ayrıca menkul kıymet tesisine tabi varlıklara ilişkin geçici uygulama hükümleri yürürlüğe girdi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
2024 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programının Onaylanması Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan 2024 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı yürürlüğe girdi.
Satın alma tarihi itibarıyla 26 yaşından gün almamış olan, açık öğretim öğrencileri hariç, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı yükseköğretim öğrencilerinin her birine, nihai satış fiyatı 9.500 TL’yi aşmayan mobil telefon cihazları ile bilgisayar cihazlarının elektronik ortamda düzenlenen fatura ile yapılan satın alımlarında destek ve ayrıca bir hatla sınırlı olmak üzere 12 ay boyunca ücretsiz aylık en fazla 10 cigabayt olacak şekilde yıllık 120 cigabayt internet desteği sağlanacak. Uygulamaya ilişkin diğer hususları da içeren karar, 01.11.2023 tarihinde yürürlüğe girecek.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu Gider Avansı Tarifesi
Dava açılırken mahkeme veznesine yatırılacak olan gider avansının miktarı ile avansın ödenmesine ilişkin usul ve esaslar yeniden belirlendi. 30.09.2022 tarihli ve 31969 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Hukuk Muhakemeleri Kanunu Gider Avansı Tarifesi yürürlükten kaldırıldı.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu Hakem Ücret Tarifesi
Tahkim yoluyla görülen dava ve işlerde, taraflarla hakem veya hakem kurulları arasında ücretin belirlenmesi konusunda anlaşmaya varılamaması veya tahkim anlaşmasında bir hüküm bulunmaması ya da taraflarca bu konuda yerleşmiş kurallara veya kurumsal tahkim kurallarına yollama yapılmaması hallerinde hakem veya hakem kuruluna ödenecek ücretin miktarı ile ödenmesine ilişkin usul ve esaslar yeniden belirlendi. 30.09.2022 tarihli ve 31969 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hukuk Muhakemeleri Kanunu Hakem Ücret Tarifesi yürürlükten kaldırıldı.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tanık Ücret Tarifesi
Tanığa ödenecek ücret ve giderlerin miktarı ile bunların ödenmesine ilişkin usul ve esaslar yeniden belirlendi. 30.09.2022 tarihli ve 31969 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tanık Ücret Tarifesi yürürlükten kaldırıldı.
Yüksek Seçim Kurulu’nun 1460 Sayılı Kararı
31.03.2024 tarihinde yapılacak olan Mahalli İdareler Seçimlerinde, aday olabilmek için kanun gereği çekilmesi veya görevlerinden ayrılması gerekenlerin çekilme veya görevlerinden ayrılma isteğinde bulunma tarihleri belirlendi.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun 12138 Sayılı Kararı
06.02.2023 tarihinde meydana gelen depremler nedeniyle olağanüstü hal kararı alınan ve/veya afet bölgesi ilan edilen şehirlerde yer alan lisanssız üretim tesisleri için bazı kararlar alındı.