Lexpera’da Geçen Hafta (22-28 Ekim 2022)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin elli birincisini siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
Birce Arslandoğan, Medenî Yargılama Hukukunda Delil Tespiti
Eserde, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda geçici hukuki korumaların bir türü olarak düzenlenmiş olan delil tespiti kurumu incelenmiş olup Türk, Alman ve İsviçre öğretisinde yer alan görüşler ve yargı içtihatlarından yararlanılmış; bu görüşler, kurumun konusu ve hukuki niteliği, kuruma konu olabilecek deliller, delil tespitinin şartları ve usulü şeklinde üç ana bölümde incelenmiş; ayrıca çözüm önerilerinde bulunulmuştur.
Ahmet Cemal Ruhi, Uygulamacılar için 25 Soruda Tahkim Rehberi
Çalışmada, tahkim yargılamasının önemli noktalarına ve tahkime ilişkin yerleşik yargı kararlarına yer verilmek suretiyle hukuk uygulayıcılarına pratik bir başucu kitabı hazırlanması amaçlanmıştır.
Leyla Keser Berber, Ayça Atabey, Fighting Against All Odds: A Policy Roadmap To Combat Online Child Sexual Abuse In Turkey
Kitapta, çocukları çevrimiçi cinsel istismara karşı gerçekten korumayı amaçlayan etkili bir mücadele sistemi oluşturmak için faydalı olabilecek önerilere yer verilmiş; aynı zamanda bugünün çocuklarını yarının toplumunu koruyarak gelecekte daha sağlıklı bir toplumun şekillenmesine yardımcı olmak hedeflenmiştir.
Leyla Keser Berber, Kurumsal Güven Bağlamında Güven Hizmet Sağlayıcı (Trust Service Provider), Güven Hizmetleri ve Karşılıklı Tanıma Sorunu
Kitapta, dijital iş ve işlemler için büyük bir önem arz eden “güven” unsuru vurgulanarak AB’nin Güven Hizmetleri Regülasyonu (eIDAS) ele alınmış; eIDAS’ın içerdiği güven hizmetleri ile elektronik ortamda yapılabilecek iş ve işlemler için hem güveni tesis ettiği hem de uyumlu bir ekosistem yarattığı iddia edilmiş; ayrıca eIDAS’taki güven hizmetleri listesinin statik olmayıp teknolojik gelişmeler doğrultusunda ortaya çıkan yeni güven hizmetlerinin de (blockchain temelli e-kimlik doğrulama çözümleri ve çeşitleri gibi) Regülasyonun kapsamına alındığına değinilmiştir.
Mustafa Erçakıca, Silahlı Çatışma ve İç Karışıklık Sonrası Dönemlerde İnsan Haklarının Korunmasında Birleşmiş Milletler’in Rolü
Çalışmada, uluslararası hukukta silahlı çatışmalar ve iç karışıklıklara, çatışma sonrası dönemler, barış inşası ve BM’ye, çatışma sonrası dönemlerde insan haklarının BM tarafından korunmasına, BM’nin çatışma sonrası dönemlerde demokrasinin teşviki ve geçiş dönemi adaletine etkisine yer verilmiştir.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 5 |
| Yargıtay (Hukuk) | 9 |
| Yargıtay (Ceza) | 1 |
| TOPLAM | 15 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Yargıtay HGK., E. 2019/107 K. 2022/318 T. 15.03.2022
Davacı vekili dava dilekçesinde; tarafların 16.09.2006 tarihinde evlendiklerini, ortak bir çocuklarının bulunduğunu, davalı erkeğin sürekli yalan söylediğini, eşine hakaret ve küfür ettiğini, şiddet uyguladığını, birlik görevlerini yerine getirmediğini, sadakatsiz davrandığını, sık sık iş değiştirmek suretiyle işinde sebat etmediğini, evin ihtiyaçlarını karşılamadığını ileri sürerek tarafların boşanmalarına, velâyetin anneye verilmesine, çocuk yararına 1.000TL tedbir-iştirak nafakası ile davacı yararına 1.000TL tedbir-yoksulluk nafakası ve 100.000TL maddi, 100.000TL manevi tazminat ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde; tüm iddiaları inkârla, davacının haklı çıkmak için eşine karşı gerçek dışı iddialarda bulunduğunu, iddia edilenin aksine müvekkilinin evlilik birliğinden kaynaklanan tüm görevlerini eksiksiz yerine getirdiği halde davacının görevlerini yerine getirmediğini, sinir hastası olduğunu, psikolojik tedavi gördüğünü, eşine hakaret ettiğini, kablo ile boğmaya çalıştığını, yaralamaya uygun eşyalarla davalıya saldırdığını ileri sürerek tarafların boşanmalarına, velâyetin babaya verilmesine, çocuk yararına 500TL tedbir-iştirak nafakası ile davalı yararına 25.000TL maddi, 25.000TL manevi tazminat ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
İlk derece mahkemesi; taraflar arasındaki evlilik birliğinin temelinden sarsıldığı, boşanmaya sebep olan olaylarda erkeğin ağır, kadının az kusurlu olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne, tarafların boşanmalarına, velâyetin anneye verilmesine, çocuk yararına 300TL tedbir-600TL iştirak, kadın yararına 400TL tedbir nafakası ile 35.000TL maddi, 15.000TL manevi tazminat ödenmesine, sürekli ve düzenli geliri olması nedeniyle kadının yoksulluk nafaka talebinin reddine karar vermiştir.
Yargıtay özel dairesi, davacının tüm, davalının ise bazı temyiz itirazlarının yersiz olduğuna hükmetmiş; ilk derece mahkemesi kararında direnmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu; somut olayın, davacı eş yararına Türk Medeni Kanunu’nun 169. maddesinde yer alan tedbir nafakası koşullarının oluşup oluşmadığı hususunda toplandığını belirterek, Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre eş yararına tedbir nafakasına hükmedilebilmesi için tarafların mali durumlarının bunu gerekli kılıp kılmadığına bakılması gerektiği, bu husus gözetildiğinde somut olayda davalı eşe göre ekonomik durumu çok daha iyi olan davacı eş yararına tedbir nafakasına hükmedilmesinin mümkün olmadığı gerekçesiyle direnme kararını oyçokluğu ile hukuka uygun bulmuştur.
Mevzuat
Endüstri bölgelerinin kuruluşu ve ilanı, yatırım izni, teşvik tedbirleri ve mülkiyet, imar planları ve altyapı, özel endüstri bölgeleri, yönetici şirket ve yönetmeliğe ilişkin hükümler değiştirildi; ÇED süreci, ihtisas endüstri bölgeleri ve münferit yatırımlar kenar başlıklı maddeler yürürlükten kaldırıldı; münferit yatırım yeri ve ihtisas endüstri bölgelerine ilişkin geçici madde hükmü yürürlüğe girdi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü’nün standartlarına uygun olarak makinede okunabilir ve biyometrik veriler içeren Türkiye Cumhuriyeti kimlik kartı sahibi Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları Sırbistan’a, aynı özellikleri haiz Sırbistan Cumhuriyeti kimlik kartı sahibi Sırbistan Cumhuriyeti vatandaşları Türkiye’ye bu kimlik kartları ile seyahat edebilecek. Söz konusu kimlik kartları, yalnızca bir tarafın ülkesinden diğerinin ülkesine doğrudan seyahatler için kullanılacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
2023 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programının Onaylanması Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan programda, dünya ve Türkiye ekonomisindeki gelişmeler, büyüme, istihdam, yatırımlar, ödemeler dengesi, enflasyon, para-kur politikası, mali piyasalar, kamu maliyesi, özelleştirme, sağlık, turizm başta olmak üzere birçok önemli başlıkta hedef ve öngörülere yer verildi.
Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) tarafından sağlanan hibe ve faizsiz kredi desteğinden yararlananlar hariç olmak üzere; KOSGEB Uygulamalı Girişimcilik Eğitimini bitiren, başvuru tarihinde 35 yaşını tamamlamamış olan genç girişimci esnaf ve sanatkârlara KOSGEB tarafından onaylanan projelerini Türkiye Halk Bankası’na sunmaları durumunda 300.000TL’ye kadar %100 faiz indirim oranı uygulanarak kredi kullandırılabilecek.
Karar kapsamında kredi kullandırılacak esnaf ve sanatkârlara, geriye dönük bir yıllık süre dikkate alınarak bir yıllık süre içinde en fazla üç defa faiz indirimli kredi kullandırılabilecek ve toplamda geri ödemesi devam eden faiz indirimli kredi hesap sayısı üçü geçemeyecek. Bu Kararın yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla devam eden üçten fazla faiz indirimli kredisi bulunan esnaf ve sanatkârların bu kredileri Karar kapsamında izlenmeye devam edilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Küçük Ölçekli Balıkçılığın Desteklenmesine İlişkin Cumhurbaşkanı Kararı
Deniz ve içsulardaki küçük ölçekli balıkçı gemilerinin av, avcılık ve sosyoekonomik verilerinin toplanması ve sürdürülebilir yönetiminin sağlanması amacıyla hazırlanan, 2023 ve 2024 yıllarında uygulanacak olan küçük ölçekli balıkçılığın desteklenmesine ilişkin hususları kapsayan karar yürürlüğe girdi.
İlgili Anayasa ve İçtüzük hükümleri uyarınca, Bartın’ın Amasra ilçesinde meydana gelen maden kazasının tüm yönleriyle araştırılarak benzer kazaların önlenmesine yönelik tedbirlerin belirlenmesi amacıyla bir Meclis araştırması açılmasına karar verildi.
Bakanlığın sorumluluğunda bulunan yapı malzemelerine ilişkin teknik düzenlemelerde veya Genel Ürün Güvenliği Yönetmeliği’nde belirtilen insan sağlığı ve güvenliği, tüketicilerin korunması, çevrenin korunması, kamu emniyetinin sağlanması ve diğer kamu yararının azami düzeyde korunmasını hedefleyen gereklilikleri yerine getiren uygun ve güvenli ürünlerin piyasaya arz edilmesi veya piyasada bulundurulmasını teminen piyasa gözetimi ve denetimi ile sonucunda alınacak önlemlerin usul ve esaslarını belirleyen yönetmelik yürürlüğe girdi. Yapı Malzemelerinin Piyasa Gözetimi ve Denetimine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ ile Piyasa Gözetimi ve Denetimi Faaliyetlerinde Çalışacak Denetim Elemanlarının Görevlendirilmesinde Esas Alınan Temel Kriterlere Dair Tebliğ yürürlükten kaldırıldı.
Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği
Yönetmelikte geçen, çocuklar için özel gereksinim raporu (ÇÖZGER) ve fizyoterapist tanımlandı. Eğitsel değerlendirme ve tanılama için gerekli belgeler, evde eğitim hizmeti, kayıt kabul ve nakil işlemleri, özel eğitim değerlendirme kurulu ve yürütmeye ilişkin madde hükümlerinde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Ulusal Teknoloji Girişimciliği Stratejisi ile İlgili Cumhurbaşkanlığı Genelgesi
Yenilikçi, yüksek katma değerli teknolojik girişimlerin hızlı büyüme potansiyeli ve küresel pazara açılma kapasiteleri ile ekonomik ve toplumsal değer üretimi sürecinin öncüsü haline gelmesine bağlı olarak, teknoloji girişimciliğinin gelişim hızının artırılması ve teknoloji girişimciliği ekosisteminin daha da güçlendirilmesi amacıyla hazırlanan Ulusal Teknoloji Girişimciliği Stratejisi yayımlandı.
Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği
Daha önce yılı içinde mahsuben, ertesi yıl nakden veya mahsuben alınabilen KDV iadesi, ilgili yılında da 6 aylık dönem itibarıyla nakden alınabilecek. Sigorta şirketleri tarafından verilen süresiz ve şartsız kefalet senetleri, KDV iadelerinde teminat olarak kabul edilebilecek. KDV’den istisna olarak yapılan mal ve hizmet alımlarında oluşan kur farkına ilişkin mükellefler lehine hükümler getirildi. Tebliğin bazı hükümleri 01.11.2022 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Menkul Kıymet Tesisi Hakkında Tebliğ
Menkul kıymet tesisine tabi kalemlerin hesaplanmasına ilişkin yükümlülük tutarı için menkul kıymet tesis oranı %3’ten %5’e yükseltildi. Yapılan artış üzerinden hesaplanan tutarın 28.10.2022 hesaplama tarihinde üçte biri, 25.11.2022 hesaplama tarihinde üçte ikisi dikkate alınacak. Ayrıca 30.12.2022 tarihinde yürürlüğe girmek üzere, menkul kıymet tesis oranına ilişkin bazı hükümler değiştirildi. 30.12.2022 tarihinde yürürlüğe girecek hükümlerde yapılan değişiklik kapsamında hesaplanan tutarın 30.12.2022 hesaplama tarihinde üçte biri, 27.01.2023 hesaplama tarihinde üçte ikisi dikkate alınacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Atıksu Arıtma Tesisleri Teknik Usuller Tebliği
Arıtılmış atıksuyun yeniden kullanım alanları ve kriterleri ilgili tebliğ ekinde düzenlendi. Arıtılmış atıksuların çevresel, endüstriyel tesislerde ve diğer alanlarda yeniden kullanımı, arıtılmış atıksuyun yeniden kullanılmasına teşvik ile verilerin atıksu bilgi sistemine girilmesine ilişkin yeni hükümler getirildi; tebliğ ekleri düzenlendi. Ayrıca atıksuyun yeniden kullanımı konusunda bundan sonra Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın uygun görüşü alınacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.