Lexpera’da Geçen Hafta (22-28 Nisan 2023)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin yetmiş yedincisini siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır
Eserde, gerçeğe aykırılıktan doğan cezai sorumluluğu olan şirket yetkililerinin kimler olabileceği, her şirket türü açısından detaylı şekilde incelenmiş; Türk Ticaret Kanunu’nun 562. maddesi mercek altına alınarak şirket yetkililerinin gerçeğe aykırılıkla bağlantılı suç ve kabahatleri irdelenmiştir.
Yetkin Kaan Gençtürk, Vergi Hukukunda Muhasebe Hilesi Suçu
Çalışmada, muhasebe hukuku ışığında hesap ve muhasebe kavramları, muhasebenin temel ilkeleri ve Türk muhasebe sistemi açıklanmış; ceza hukuku temelinde hile kavramı ve hile ile hatanın ayrıştırılması hususu yargı içtihadından faydalanılarak sunulmuş; ayrıca Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesinde düzenlenen hesap ve muhasebe hilesi yapma suçu üzerinde durulmuştur.
Duygu Ercan, Denkleştirme Taleplerinden Doğan Uyuşmazlıklarda Uygulanacak Hukuk ve Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi
Kitapta, acentelik veya tek satıcılık sözleşmelerinin yabancı bir hukuka tabi olması karşısında denkleştirme talebine ilişkin Türk Ticaret Kanunu m. 122 hükmünün uygulanabilirliğine ilişkin meselelere temas edilmiş; özellikle Türkiye’de icra edilen acentelik ve tek satıcılık gibi sözleşme ilişkilerine uygulanmak üzere seçilen yabancı hukuk sisteminin denkleştirme talebine (portföy tazminatına) imkân tanımadığı ya da denkleştirme talebinden önceden feragati geçerli saydığı hallerde TTK m. 122/4 hükmünün kamu düzeninin müspet etkisi bağlamında veya doğrudan uygulanan kural statüsünde uygulanmasının mümkün olup olmadığı hususu tartışılmıştır.
Rumeysa Partalcı, Milletlerarası Özel Hukukta Çevre Zararlarından Doğan Sorumluluğa Uygulanacak Hukuk
Çalışmada, milletlerarası özel hukukta çevre zararı kavramı ve bu zararlardan doğan sorumluluğa uygulanacak hukuk ele alınmış; çevrenin korunmasını hedefleyen ve çevre değerlerini gözeten bir hukukun uygulanması amacına yönelik olarak sadece Türk hukuk sistemine değil, diğer devletlerin hukuk sistemleri ve özellikle Avrupa Birliği yasal düzenlemelerine de değinilmiştir.
Ziya Koç, Bir Hukuki İlişkiye Dayanan Alacağın Tahsili Amacıyla Yağma (TCK m. 150/1)
Eserin birinci bölümünde kavramın hukuki niteliği, tarihi gelişimi, özel hukuk ve karşılaştırmalı hukuktaki durumu ele alınmış, ikinci bölümünde hak kavramı ve bir hukuki ilişkiye dayanan alacağın tahsili ile alacak ve borç ilişkisi üzerinde durulmuş, üçüncü ve son bölümünde ise korunan hukuki değer, suçun unsurları ve özel görünüş şekilleri, soruşturma ve kovuşturma usulü ile yaptırım konularına yer verilmiştir.
Fatih Durmaz, Uluslararası İnsancıl Hukukta İnsani Yardım
Kitapta, insani yardım faaliyetinin hukuki ve yapısal olarak geçmişten günümüze geçirdiği değişimler ve günden güne artarak devam eden insani yardım ihtiyacının önemi güncel veriler eşliğinde gözler önüne serilmiş, insani yardımda bulunan aktörlerin uyması gereken temel ilkeler incelenmiş ve uluslararası insancıl hukukun insani yardım faaliyetini nasıl düzenlediği hususu, insani yardımın her bir aşaması ve unsuruna göre alt başlıklara ayrılarak ele alınmıştır.
Beyza Çağla Şahin, Bireysel İş Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk
Çalışmada, Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un 27. maddesi, özellikle Avrupa Birliği Hukuku ile karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiş; iş hukuku alanında iş sözleşmesinin nitelendirilmesi, yabancılık unsuru taşıyan iş sözleşmelerine uygulanacak hukuk ve doğrudan uygulanan kurallar ile kamu düzeni müdahalesi konularına yer verilmiştir.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 264 |
| Yargıtay (Hukuk) | 3 |
| Danıştay | 582 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 121 |
| TOPLAM | 970 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Yargıtay HGK., E. 2019/235 K. 2020/646 T. 22.09.2020
Davacılar vekili, bağımsız bölüm maliki olan davalının muvafakati aranmaksızın proje tadilatının ilgili belediye başkanlığınca onaylanmasına izin verilmesini talep etmiş; davalı ise hâlen kooperatif yönetimi devam ettiğinden davacıların dava açma ehliyetlerinin bulunmadığını, yüklenici firma tarafından yerine getirilmeyen eksikliklere davacılar tarafından göz yumulduğunu, kendisinin ise bu eksikliklere ilişkin firma aleyhine dava açtığını belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir. (...) Sulh Hukuk Mahkemesi, Kat Mülkiyeti Kanunu (KMK) uyarınca sulh hâkiminin müdahalesini talep edebilmek için öncelikle uyuşmazlıkta kat mülkiyeti hükümlerinin uygulanabilmesinin gerektiği, celp edilen tapu kayıtlarına göre kat mülkiyeti veya kat irtifakının kurulu olmadığı, hâlen paylı mülkiyet kurulu olduğu anlaşıldığından uyuşmazlığın asliye hukuk mahkemesince çözümlenmesi gerektiği gerekçesiyle mahkemenin görevsizliği nedeniyle davanın usulden reddine karar vermiştir. (...) Asliye Hukuk Mahkemesi, olumsuz görev uyuşmazlığı nedeniyle, görevli mahkemenin tayin edilmesi için dosyanın ilgili Yargıtay Dairesine gönderilmesine karar vermiştir. İlgili Yargıtay Dairesi, dava konusu taşınmaz üzerinde kat irtifakı kurulmuş olduğundan KMK’dan kaynaklandığı anlaşılan uyuşmazlığın sulh hukuk mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerektiğine karar vermiştir. Bunun üzerine (...) Sulh Hukuk Mahkemesi, dava konusu taşınmazın 169 bağımsız bölüm malikinden 148 kat malikinin muvafakatinin bulunmasına göre 4/5’ten daha fazla kat malikinin muvafakat vermiş olduğu ve yapının mevcut durumuna göre çatı ve diğer ortak yerlerdeki projeye aykırı tadilatlar için proje değişikliğine gidilerek tescilin talep edilebileceği gerekçesiyle davanın kabulüne, yüklenici tarafından mimari projeye aykırı olarak yapılan işlerin davalının muvafakati aranmaksızın bina iskan-tadilat projesine bağlanması ve onaylanması hususunda izin verilmesine karar vermiştir. Davalı vekilinin kararı temyiz etmesi üzerine ilgili Yargıtay Dairesi, kat malikleri kurulunca oybirliği ile alınmış bir karar bulunmadığı ve davalının da tadilat projesi konusunda muvafakat vermediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken hâkimin bağımsız bölüm maliki olan davalının iradesi yerine geçerek davanın kabulüne karar verilmesini hukuka aykırı bularak kararı bozmuştur. (...) Sulh Hukuk Mahkemesi kararında direnmiştir. Direnme kararının da temyiz edilmesi üzerine Yargıtay Hukuk Genel Kurulu tarafından, kat malikleri kurulunca oy birliği ile alınmış bir karar bulunmadığı ve tüm kat maliklerinin tadilat projesi konusunda muvafakat vermediği gerekçesiyle direnme kararının bozulmasına oyçokluğu ile hükmedilmiştir.
Mevzuat
Anayasa Mahkemesi’nin E. 2022/155, K. 2023/38 sayılı ve 22.02.2023 tarihli kararı uyarınca kadının, evlenmekle kocasının soyadını alacağı, ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabileceği ve daha önce iki soyadı kullanan kadının, bu haktan sadece bir soyadı için yararlanabileceğine ilişkin hükümler iptal edildi. Değişiklikler, 28.01.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Araç Muayene İstasyonlarının Açılması, İşletilmesi ve Araç Muayenesi Hakkında Yönetmelik
Hafif araç muayene kanalı yeniden tanımlandı. İşletme şartları, personelde aranacak nitelikler, muayenelerin kaydı, denetim ve idari yaptırımlara ilişkin hükümler ile yönetmelik eklerinde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Eğitim Aile Sağlığı Merkezleri Yönetmeliği
Kurumsal sözleşme imzalamak suretiyle eğitim aile sağlığı merkezlerinde veya eğitim aile hekimliği birimlerinde, aile hekimliği hizmetlerinin sunumunda görev alan eğitici, asistan, aile sağlığı çalışanı ve eğitim kurumuna yapılacak ödemeler ve sözleşme esasları yeniden belirlendi. Eğitim Aile Sağlığı Merkezleri Ödeme ve Sözleşme Yönetmeliği’nin tamamı ve Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği’nin “Eğitim Aile Sağlığı Merkezi ve Eğitim Aile Hekimliği Birimine İlişkin Usul ve Esaslar” başlıklı bölümü yürürlükten kaldırıldı.
Nükleer Tıp Hizmetleri Yönetmeliği
Sağlık hizmet sunumu kapsamında tetkik, teşhis ve tedavi amaçlı uygulanan nükleer tıp hizmetlerinin planlanması, sınıflandırılması ile bu hizmetlerin sunulduğu sağlık kurum ve kuruluşlarının faaliyetlerine, standartlarına ve denetlenmesine ilişkin usul ve esaslar belirlendi. Mevcut nükleer tıp merkezleri, 2 yıl içinde yönetmelik hükümlerine uyum sağlayarak ruhsatını/faaliyet izin belgesini yenilemek zorunda olacak.
Radyasyon Onkolojisi Hizmetleri Yönetmeliği
Sağlık hizmet sunumu kapsamında tetkik, teşhis ve tedavi amaçlı uygulanan radyasyon onkolojisi klinik hizmetlerinin planlanması, sınıflandırılması ile bu hizmetlerin sunulduğu sağlık kurum ve kuruluşlarının faaliyetlerine, standartlarına ve denetlenmesine ilişkin usul ve esaslar belirlendi. Mevcut radyasyon onkolojisi merkezleri, 2 yıl içinde yönetmelik hükümlerine uyum sağlayarak faaliyet izin belgesini yenilemek zorunda olacak.
Millî Eğitim Bakanlığı Taşıma Yoluyla Eğitime Erişim Yönetmeliği
Gerekli şartların sağlanması kaydıyla, belirli yerleşim yerlerinde 2023-2024 eğitim ve öğretim yılı sonuna kadar taşıma yoluyla eğitime erişim hizmeti verilmeye devam edilebilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Havalimanları/Havaalanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği
Yönetmelikte geçen kargo yeniden tanımlandı. D grubu çalışma ruhsatı da tanımlanarak yönetmelik kapsamına alındı. Ayrıca yer hizmetleri kuruluşlarının sorumlulukları ve yetkileri, özel yetkiler, ön izin, anlaşmalar ve yükümlülüklere ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kılavuzluk ve römorkörcülük hizmetleri ile idari yaptırımlara ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Helal Uygunluk Belgeli Ürünlerin İthalatına İlişkin Yönetmelik
İthal edilmek suretiyle iç piyasaya arz edilecek ürünlerdeki helal uygunluk işaretlerinin ve bu ürünler için ihtiyari olarak düzenlenen helal uygunluk belgelerinin haksız ticari uygulama teşkil etmesini engellemek, bu suretle ilgili düzenlemelere uygunluğunu sağlamak ve tüketiciler ile diğer yararlanıcıları aldatıcı ticari uygulamalara karşı korumak amacıyla yeni bir yönetmelik düzenlendi. Yönetmelik, 01.01.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki mali iş birliği çerçevesinde, AB’nin 2021-2027 bütçe dönemine ilişkin mali yardımları kapsamında imzalanan IPA III Mali Çerçeve Ortaklık Anlaşması’nda yer alan vergi istisnalarına ilişkin hükümlerin uygulama usul ve esaslarının belirlendiği tebliğ yürürlüğe girdi.
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun ilgili hükümleri kapsamında, kurumların yabancı paralarını dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve elde edilen Türk lirası varlığı Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmelerine ilişkin istisna, kurumların 31.03.2023 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralar itibarıyla da uygulanacak.
Tarımsal Sulama Amaçlı Su Kullanım Hizmet Bedelinin Desteklenmesine İlişkin Cumhurbaşkanı Kararı
Sulama Birlikleri Kanunu kapsamında kurulan sulama birlikleri ile Kooperatifler Kanunu kapsamında kurulan sulama kooperatifleri tarafından işletilen sulama sahalarında tarımsal üretim yapan çiftçilerin, 2023 yılında su kullanım hizmet bedellerinin desteklenerek üretim maliyetlerinin azaltılması ve rekabet güçlerinin artırılması ile bu kapsamda gıda arz güvenliğinin ve tarımsal üretimde sürdürülebilirliğin sağlanmasına ilişkin karar, 01.01.2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girdi.
Gelir Vergisi Kanunu Hükümlerine Göre Götürü Usulde Vergilendirilen Mükellefler Hakkında Karar
Büyükşehir belediyesi olan illerin mücavir alan sınırları dahil olmak üzere büyükşehir belediye sınırları içinde, münhasıran bir işyeri açmaksızın gezici olarak veya pazar takibi suretiyle perakende emtia alım-satımı ile uğraşan mükellefler gerçek usulde vergilendirilmeyecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun 10585 Sayılı Kararı
Deprem felaketi nedeniyle, 2022 yılı itibarıyla zamanaşımına uğrayan mevduat, katılım fonu, emanet ve alacağı bulunan hak sahipleri veya mirasçıları için 15.06.2023 olan son başvuru tarihinin, 15.09.2023 olarak uygulanmasına ve hak sahibi veya mirasçıları tarafından aranmayan 2022 yılına ilişkin tutarların faiz ve kâr payları ile birlikte 30.09.2023 tarihine kadar Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’ndaki veya Fon Kurulu tarafından belirlenecek bankalar nezdindeki hesaplarına devredilebilmesine karar verildi.