Lexpera’da Geçen Hafta (22-28 Temmuz 2023)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin seksen dokuzuncusunu siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 8 |
| Yargıtay (Hukuk) | 758 |
| Yargıtay (Ceza) | 411 |
| Danıştay | 110 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 2165 |
| Bölge İdare Mahkemesi | 1207 |
| TOPLAM | 4659 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ve Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na ait kararlar özellikle dikkati çekmektedir:
Yargıtay HGK., E. 2020/17 K. 2022/1199 T. 29.09.2022
Dava konusu istem, davacı şirketin 01.01.2010-31.12.2010 tarihleri arasında ihale ile aldığı (...) Şube Müdürlüğü’nün genel temizlik hizmeti işini yürüttüğü işyeri ile ilgili olarak Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda düzenlenen %5 Hazine teşvikinden yararlanması gerekirken davalı (...) kurumunca bu teşvikten yararlandırılmadığı, Kuruma yapılan başvurunun da kabul edilmediği gerekçesiyle fazladan ödenen primlerden kaynaklanan alacağın Kurumdan tahsil edilmesine ilişkindir. (...) İş Mahkemesi; davacı şirketin %5 Hazine teşvikinden yararlanma şartlarını haiz olduğu, bu indirimden yararlanan firmaların internet üzerinden verdikleri aylık prim bildirgelerinin mezkûr kanun türü seçilerek onaylatılması gerektiği yönünde herhangi bir yasal düzenleme bulunmadığı halde, Kurumun genelgesine istinaden davacı şirketin internet üzerinden kendi şifresi ile aylık prim ve hizmet belgelerinin genelgeye uygun olarak seçilip onaylatılmadığı, ayrıca yazılı başvurusunun da olmadığından bahisle indirimden faydalandırılmamasının düzenlemenin amacına ve ruhuna aykırı olduğu gerekçesiyle alacağın davacıya ödenmesine karar vermiştir. İlgili Yargıtay Dairesi tarafından karar bozulmuştur. İlk derece mahkemesinin ikinci kararında, yargılama sırasında yürürlüğe giren hüküm uyarınca sağlanan prim teşviki, destek ve indirimlerden yararlanmamış işverenlerin en son ilgili hükmün yürürlük tarihini takip eden aybaşından itibaren bir ay içinde Kuruma başvurmaları halinde yararlanılmamış olan prim teşviki, destek ve indirimlerden yararlanabileceklerinin, bu hükmün yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış davalar içinse davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verileceğinin düzenlendiği gerekçesiyle esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına hükmedilmiştir. İlgili Yargıtay Dairesi, ilk derece mahkemesince davacının başvurusunun bulunup bulunmadığı Kuruma sorularak gerekli değerlendirmenin yapılması, Kurumun başvuruyu kabul etmemesi halinde işin esasına girilerek sonucuna göre karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle kararı bozmuştur. İlk derece mahkemesince, yargılama sırasında yürürlüğe giren hüküm uyarınca, görülmekte olan davalarda başvuru şartı aranmadığı, herhangi bir koşul gözetilmeksizin konusuz kalma nedeniyle esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verileceğinin öngörüldüğü gerekçesiyle önceki kararda direnilmiştir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu tarafından ise, ilk derece mahkemesince bozma konusu ile ilgili yapılan araştırma çerçevesinde yeni bir karar verildiği, bu durumda ortada Hukuk Genel Kurulu tarafından incelenmesi gereken direnme kararı değil, bozmaya eylemli uyma sonucu verilen yeni bir hüküm bulunduğu, dolayısıyla yeni hükme yönelik temyiz itirazlarının Özel Dairece incelenmesi gerektiğine karar verilmiştir.
Danıştay İDDK., E. 2020/64 K. 2022/273 T. 02.02.2022
Dava konusu istem, cami imam hatibi olarak görev yapan davacının, Devlet Memurları Kanunu’nun 98/b maddesi uyarınca görevine son verilmesine ilişkin işlemin iptaline ilişkindir. İlk derece mahkemesince; atanmalarında dini öğrenim esas alınan imam-hatipler için, Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nde öngörülen, “itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslam törelerine uygunluğu çevresinde bilinir olmak” özel atama şartını davacının yitirdiğinden bahisle görevine son verildiği ancak davacıya isnat edilen fiillerin mezkûr özel şart kapsamında olmadığı, disiplin ve ceza kanunu hükümleri uyarınca işlem yapılması gerektiği, bu nedenle atamada aranan özel niteliği kaybettiğinden bahisle işlem tesisi yoluna gidilemeyeceği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir. Bölge İdare Mahkemesince; davacının usulsüz bağış aldığı ve topladığı, hayır amaçlı verilen yardımlardan kendisi için pay ayırıp kullandığı ve din görevlisine yakışmayacak tutum ve davranışlar içerisinde bulunduğu, olaya vakıf olabilecek kişilerin ifade ve beyanlarının sabit olduğu ve dolayısıyla mezkûr özel atanma şartını kaybettiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. İlgili Danıştay Dairesince; davacıya isnat edilen fiillerin Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nde öngörülen “itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslam törelerine uygunluğu çevresinde bilinir olmak” hükmü kapsamında değerlendirilemeyeceği sonucuna ulaşılarak karar bozulmuştur. Bölge İdare Mahkemesi, davanın reddi yolundaki ilk kararında ısrar etmiştir. Temyiz eden davacı tarafından, isnat edilen eylemlerin genel ve özel şartlar kapsamında olmayıp en fazla disiplin hükümleri çerçevesinde değerlendirilebileceği, Anayasa’nın 129. maddesinde memurlara savunma hakkı tanınmadıkça disiplin cezası verilemeyeceği, isnat edilen eylemlerin memuriyetten çıkarılmayı gerektiren fiillerden olmadığı, hakkında zaten kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verildiği, mükerrer ceza tayinine gidildiği ve son savunmasının alınmadığı ileri sürülmüştür. Gerekli inceleme ve değerlendirmeyi yapan Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu ise, Bölge İdare Mahkemesi ısrar kararının onanmasına oyçokluğu ile hükmetmiştir.
Mevzuat
2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu
Gelir, gider ve finansmana ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi; kanuna ekli cetveller yürürlüğe girdi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Anayasa Mahkemesi’nin E. 2020/103, K. 2023/68 sayılı ve 05.04.2023 tarihli kararı uyarınca, Orman Genel Müdürlüğü’nce devlet ormanlarında bozuk orman alanlarında orman bitkisi fidanlıkları kurulmasına, mantar ve tıbbi aromatik bitki yetiştiriciliğine, orman alanlarından üretilen odun dışı ürünlerin mamul ya da yarı mamul olarak işlenmesi amacıyla tesis kurulmasına izin verilebileceğine ilişkin hüküm iptal edildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu
Anayasa Mahkemesi’nin E. 2020/103, K. 2023/68 sayılı ve 05.04.2023 tarihli kararı uyarınca, tarım arazilerinin amaç dışı kullanımı ile tarımsal potansiyeli yüksek büyük ovaların belirlenmesi ve korunmasına ilişkin bazı hükümler iptal edildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı Hakkında Kanun
Anayasa Mahkemesi’nin E. 2019/93, K. 2023/87 sayılı ve 04.05.2023 tarihli kararı uyarınca, kuruluş, faaliyet alanları, denetim, muafiyet ve istisnalara ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Değişikliklerden bazıları, 28.04.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Basit Konaklama Tesisleri ile Plaj İşletmelerinin Belgelendirilmesine İlişkin Yönetmelik
Plaj işletmelerinde aranan zorunlu niteliklerden biri olan gümüş sertifikaya sahip en az iki cankurtaran ve cankurtaran gözetleme kulesine ilişkin istisna hükmü getirildi. Buna göre, söz konusu zorunluluk, birden fazla işletmenin yan yana faaliyette bulunduğu alanlarda her 200 metrelik yüzmeye uygun sahil şeridi bakımından işletmelerce birlikte sağlanabilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Yönetmelikte yer alan serbest erişim platformu yeniden tanımlandı. Lisans süresi ve süre uzatımı, denetim ve yaptırımlar ile şarj ağının oluşturulmasına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Sporcu Ücretlerinden Tevkif Yoluyla Alınan Gelir Vergisinin İadesi Hakkında Yönetmelik
Spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri tarafından sporcu ücretlerinden tevkif edilerek ödenen gelir vergisinin, Gençlik ve Spor Hizmetleri Kanunu kapsamında iadesine ilişkin usul ve esasların düzenlendiği yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi. Yönetmelik, 01.04.2023 tarihinden itibaren geçerli olacak. Buna bağlı olarak, Sporcu Ücretlerinden Tevkif Yoluyla Alınan Gelir Vergisi Üzerinden Belirlenen Payın Özel Hesaba Aktarılması, Kullanılması ve Denetimi Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.
7456 Sayılı Kanunun 1. Maddesiyle İhdas Edilen Ek Motorlu Taşıtlar Vergisine İlişkin Genel Tebliğ
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yetkisine istinaden ek motorlu taşıtlar vergisi uygulamasına yönelik usul ve esaslar düzenlendi.
Kredi Kartı İşlemlerinde Uygulanacak Azami Faiz Oranları Hakkında Tebliğ
Azami akdi ve gecikme faiz oranlarının belirlenmesine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Menkul Kıymet Tesisi Hakkında Tebliğ
Bankaların kredi büyümesine göre menkul kıymet tesisine ilişkin geçici uygulamaya ilişkin hükümlerde yer alan oran %3’ten %2’ye indirildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği (Parasal Sınırlar ve Oranlar) (Sıra No: 80)
Tebliğ ekinde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Hasar tespit komisyonu kararlarının, en geç 22.08.2023 tarihine kadar hazırlanmış olması gerekecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Beşeri Tıbbi Ürünlerin Fiyatlandırılmasına Dair Karar
Beşeri tıbbi ürünlerin fiyatlandırılmasında kullanılacak TL cinsinden 1 Avro değeri, 2023 yılı Temmuz ayında %30,5 oranında artırılarak 14,0387 TL olarak belirlendi. Etkin madde ya da maddeleri insan kanı ya da plazmasından elde edilmeyen ancak üretim prosesinde insan kanı ya da plazmasından elde edilen kan bileşenleri yer alan ürünlere ve fiyatlandırmaya ilişkin yeni hükümler düzenlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kişisel Verileri Koruma Kurulu’nun 2023/1154 Sayılı Kararı
Veri Sorumluları Siciline kayıt yükümlülüğüne istisna getirilmesinde kriter olarak kabul edilmiş olan yıllık mali bilanço toplamı tutarının ekonomik koşullar doğrultusunda yeniden değerlendirilmesi neticesinde, yıllık mali bilanço toplamı tutarına ilişkin üst limit 100 milyon TL olarak güncellendi.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun 11960 Sayılı Kararı
Sadece kendi ihtiyacını karşılamak üzere, serbest bölgelerde elektrik üretim faaliyetinde bulunmak isteyen tüzel kişilere ilişkin kararlar alındı.
