Lexpera’da Geçen Hafta (25-30 Aralık 2021)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin onuncusunu siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
Yıldız Tuğçe Erduran, Yaşayan Organizma Üzerinde Patentin Biyotıp Etiği ve Hukuku Açısından İncelenmesi
Eserin birinci bölümünde Türkiye, Avrupa ve ABD patent mevzuatları karşılaştırılmış, canlı patentlerine ilişkin önemli patent başvuruları ve mahkeme kararları incelenmiştir. İkinci bölümde ise, biyolojik materyallerin patentlenmesi biyotıp etiği açısından ele alınmış ve genlerin bir ekonomik meta olarak kabul görebildiği sistemin hem fikri mülkiyet hem de felsefi boyutları tartışılmıştır.
Ümit Kılınç, Uluslararası Hukukta Yargı Bağışıklığı ve AİHM
Kitap, AİHM içtihatları ve doktrinin tespitleri ışığında, ulusal yargı organları önünde yargı bağışıklığının tanınmasının AİHS’de düzenlenen ve güvence altına alınan hak ve özgürlükleri ihlal edip etmediği, bir çatışma söz konusu olduğunda AİHM’nin bu haklar arasında nasıl bir denge kurduğu, AİHS ile korunan hakların mı yoksa yargısal bağışıklık ilkesinin mi ağır bastığı gibi önemli sorulara cevap aramaktadır.
Cem Şenol, Devlet Sırrı Kavramı ve TCK’de Düzenlenen Devlet Sırlarına Karşı Suçlar
Sağladığı gizlilik koruması nedeniyle bir sığınak işlevi görebilen ve bu nedenle sıkça tartışılan devlet sırrı kavramı ve devlet sırlarına karşı işlenen suçlar, yargı kararları ve karşılaştırmalı hukukta yapılan düzenlemeler çerçevesinde çalışmada irdelenmiştir.
Burak Terzi, Uluslararası Yatırım Tahkiminde Yatırımın Hukuka Aykırılığı
Çalışmada, uluslararası yatırım tahkiminde sonuçları bakımından yabancı yatırımcılar ve ev sahibi devletler için büyük önem arz eden yabancı yatırımın hukuka aykırılığı, ev sahibi devlet hukuku ve uluslararası hukuk çerçevesinde incelenmiştir.
Süheylâ Balkar Bozkurt, Milletlerarası Ticari Tahkimde Hakemlerin Bağımsızlık Yükümlülüğü
İki bölümden oluşan eserin birinci bölümünde milletlerarası tahkim hukukunda teorik bir kavram ve evrensel bir ilke olarak hakemlerin bağımsızlık yükümlülüğüne, ikinci bölümünde ise milletlerarası tahkim uygulamasında hakemlerin bağımsızlık yükümlülüğünün etkinliğini sağlamaya yönelik hukuki araçlara yer verilmiştir.
Güven Yarar, Milletlerarası Özel Hukukta Arabuluculuk
Çalışmada, günümüzde özel hukuk ilişkilerinin önemli bir kısmının yabancılık unsuru taşımasından yola çıkılarak, birden fazla hukuk düzeni ile irtibatlı olan uyuşmazlıkların arabuluculuk yoluyla çözümünde karşılaşılabilecek kanunlar ihtilâfı ve milletlerarası usul hukuku problemleri tespit edilmeye çalışılmış ve değerlendirmelerde bulunulmuştur.
Deniz Polat Akgün, Sanat Özgürlüğü
Kitapta, öncelikle sanat özgürlüğünün düşünsel ve tarihsel süreci, sanat kavramının geçirdiği anlam dönüşümü, kültür endüstrisi kavramı üzerinden devlet-sanat ve sanat-piyasa ilişkisi üzerinde durulmuş, ardından sanat özgürlüğünün sınırlanıp sınırlanamayacağına ilişkin tartışmalarda köşe taşlarını oluşturan müstehcenlik, pornografi, nefret söylemi ve dini içerikli ifadeler gibi başlıklara değinilmiştir.
Cansu Çapkıncı, İnkâr ile Kabul Arasında Bir Hak: Eşcinsel Bireylerin Evliliği
Çalışmada, heteroseksüel ve eşcinsel bireylerin, evlenme hakkına sahip olmak bakımından farklı muamele görmelerini haklı kılacak bir gerekçenin insan hakları öğretisinde mevcut olup olmadığı sorgulanmış, geleneksel evlilik anlayışında başvurulan ve hukuk muhakemesine etki eden tezler etik bilgisi içinde ele alınmıştır.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 9 |
| Yargıtay (Hukuk) | 460 |
| Yargıtay (Ceza) | 784 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 1416 |
| TOPLAM | 2669 |
Mevzuat
Hizmet erbabının, ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden ücretleri gelir vergisinden istisna edilecek. İstisnayı aşan ücret gelirinin vergilendirilmesinde verginin hesaplanacağı gelir dilim tutarları ve oranları, istisna kapsamındaki tutarlar da dikkate alınarak belirlenecek. Ödenecek vergi tutarı, bu suretle bulunan vergi tutarının içinde istisna tutara isabet eden kısım düşülmek suretiyle hesaplanacak. İstisna nedeniyle alınmayacak olan vergi, ilgili ayda aylık asgari ücret üzerinden hesaplanması gereken vergiyi aşamayacak. Birden fazla işverenden ücret alanlarda bu istisna sadece en yüksek olan ücrete uygulanacak. Bu hükümler, 01.01.2022 tarihinden itibaren yapılan ücret ödemelerine uygulanmak üzere yürürlüğe girdi.
Asgari geçim indirimi ile diğer ücretler, vergilendirme dönemi içinde işe başlayan diğer ücret sahiplerinin vergi matrahı ve vergileri, diğer ücretler üzerinden tahakkuk eden vergilerde ödeme, diğer ücret vergisinin mahsubu ve diğer ücretlere ilişkin vergilendirme dönemi ve tarh zamanı hükümleri, 01.01.2022 tarihinden itibaren yapılan ücret ödemelerine uygulanmak üzere yürürlükten kaldırıldı.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Damga vergisinden istisna edilen kâğıtlar tablosu güncellendi. Buna göre, bazı kâğıtlardaki istisnalar, 01.01.2022 tarihinden itibaren yapılan ücret ödemelerine uygulanmak üzere yürürlüğe girdi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu
Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlardan Türkiye Maarif Vakfı, Yunus Emre Vakfı, Türkiye Kızılay Derneği, Yeşilay Cemiyeti ve Yeşilay Vakfı’nda görev alanların bu aylıkları kesilmeyecek. Daha önce Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından fazla veya yersiz olarak yapılan ödemeler borç olarak çıkarılmayacak, çıkarılmış borçların ödenmemiş olan kısımları terkin edilecek ve tahsil edilmiş tutarlar iade ve mahsup edilmeyecek. Bu hükümlerin uygulanması sebebiyle geçmişe dönük aylık, aylık farkı ve bayram ikramiyesi ödenmeyecek.
Değişiklik kapsamına giren kuruluşlar, ilgili kanunlarında belirtilen şartları haiz olmaları kaydıyla bu Kanun ile diğer kanunlar uyarınca sağlanan prim teşvik, destek ve indirimlerden yararlandırılacak ve değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce yararlanılan prim teşvik, destek ve indirimlerden usulüne uygun olarak yararlanmış sayılacak. Daha önce Kurum tarafından tahsil edilmiş tutarlar iade ve mahsup edilmeyecek. Bu hükümlerin uygulanması sebebiyle, değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönemlere ilişkin olmak üzere ilgili kanunlarla sağlanan prim teşvik, destek ve indirimlerden geriye yönelik olarak yararlanılamayacak ve yararlanılmış olan prim teşvik, destek ve indirimler değiştirilemeyecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu
Kenar başlığı “teknolojik önlemleri etkisiz kılma” şeklinde değiştirilen 72. maddenin hükümlerinde de değişikliğe gidildi. Buna göre, Kanunda yer alan hakların korunması amacıyla eser, icra, fonogram, yapım ve yayınların kullanımının kontrolünü sağlamak üzere erişim kontrolü veya şifreleme gibi koruma yöntemi ya da çoğaltım kontrol mekanizması uygulamalarıyla sağlanan etkili teknolojik önlemleri etkisiz kılmaya yönelik ürün ve araçları imal veya ithal eden, dağıtan, satan, kiraya veren veya ticari amaçla elinde bulunduranlar ile ürün ve araçların reklam, pazarlama, tasarım veya uygulama hizmetlerini sunanlar altı aydan iki yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Birlikte çalışabilirlik, elektrikli araç, sadakat sözleşmesi, sertifika, şarj ağı, şarj istasyonu, serbest erişim platformu gibi yeni kavramlar tanımlandı. Arz güvenliği ve şarj hizmetine ilişkin birçok yeni hüküm yürürlüğe girdi, arz güvenliğine ilişkin bazı hükümler yürürlükten kaldırıldı.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Tüketicilerin kişisel kusurları haricinde oluşan ve lisans ve sertifika sahiplerinin uygulamalarından kaynaklanan tüketici mağduriyetlerinin tazminine ilişkin usul ve esaslar Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından belirlenecek.
Doğal gaz arz güvenliği kapsamında piyasada faaliyet gösteren lisans sahibi tüm tüzel kişiler, arz güvenliğine yönelik olarak alınacak tedbirlere uymakla, tesis edilecek işlemlere katkı sağlamakla, ihtiyaç duyulacak bilgi ve belgeleri belirlenen sürelerde sunmakla yükümlü olacak.
Her beş yılda bir uzun dönemli Türkiye Ulusal Enerji Planı çalışması yayımlanacak. Bu çalışma dikkate alınarak kısa, orta ve uzun dönemde doğal gaz arz güvenliğinin sağlanması için ihtiyaç duyulan tedbirlerin alınması sağlanacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kanunların resmi şekle veya özel bir merasime tabi tuttuğu hukuki işlemler ile banka teminat mektupları ve Türkiye’de yerleşik sigorta şirketleri tarafından düzenlenen kefalet senetleri dışındaki teminat sözleşmeleri, güvenli elektronik imza ile gerçekleştirilemeyecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Gelirleri Kanunu
Nihai tüketiciye elektrik enerjisi satışı yapan lisans sahibi tüzel kişilerin, iletim, dağıtım ve perakende satış hizmetlerine ilişkin bedeller hariç olmak üzere, elektrik enerjisi satış bedelinin (sanayi sicil belgesine sahip sanayi işletmelerine yapılan elektrik enerjisi satışı hariç) %2’si tutarındaki payı (Katma Değer Vergisi, diğer vergiler, fon ve paylar ile benzeri kesintiler hariç) faturalarında ayrıca göstereceği ve bu kapsamdaki bedelleri Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu’na intikal ettireceğine ilişkin hüküm yürürlükten kalktı.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Ustalık yeterliğini kazanmış olanlar, mesleklerinde en az on yıl çalıştıklarını belgelendirdikleri takdirde Milli Eğitim Bakanlığı’nca açılacak iş pedagojisi kursu sınavına doğrudan katılabilecek. Başarılı olanlara usta öğreticilik belgesi verilecek. Kalfalık yeterliğini kazanan mesleki eğitim merkezi 12. sınıf öğrencilerine yapılacak ödemeler, asgari ücretin %50’sinden az olamayacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Doğal gaz hizmetinin ulaştırılacağı ilçelerin merkez nüfusunun 20.000 ve üzeri olması koşulu, 15.000 ve üzeri olarak değiştirildi. Ayrıca merkez nüfusu 10.000 ve üzerinde olan ilçelere, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın uygun görüşü ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın onayı ile doğal gaz hizmeti ulaştırılabilecek. Değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde, merkez nüfusu 15.000 ile 20.000 arasında olan ilçeler için de bu Karar kapsamında gerekli işlemler başlatılacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Dijital Bankaların Faaliyet Esasları ile Servis Modeli Bankacılığı Hakkında Yönetmelik
Sadece elektronik bankacılık hizmetleri dağıtım kanalları üzerinden hizmet veren şubesiz bankaların faaliyetlerine ve bankacılık hizmetlerinin finansal teknoloji şirketleri ve diğer işletmelere bir servis modeli olarak sunulabilmesine ilişkin usul ve esasları belirleyen yönetmelik yürürlüğe girdi.
Hayat Grubu Sigortaları Yönetmeliği
Yönetmelikte Hazine Müsteşarlığı’na yapılan atıflar, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’na yapılacak şekilde değiştirildi.
Gider payı, aracı komisyonu (veya üretim masrafı) ile işletme masrafı oranı ve varsa erken ayrılma kesintisi oranı, tarifelerin özelliklerine göre Kurum tarafından belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde şirket tarafından belirlenecek.
Sigortadan ayrılma süresinin tamamlanmasını müteakip sonlandırılan sözleşmelerde ayrılma tarihine kadar ödenmiş birikim primleri toplamına erken ayrılma kesintisi uygulanamayacak. Erken ayrılma durumunda, yalnızca birikim primlerine ilişkin kâr payı toplamının, ilgili mevzuat kapsamında hesaplanacak vergi kesintileri yapıldıktan sonra kalan tutarının belli bir oranı şeklinde erken ayrılma kesintisi uygulanabilecek. Bu kapsamda sonlandırılan sözleşmelerde ayrılma tarihine kadar ödenmiş birikim primleri ile bunlara ilişkin kâr payının toplamı, toplam kâr payı tutarından ilgili vergiler düşüldükten sonra kalan kâr payı tutarı üzerinden şirket tarafından belirlenmiş oranda yapılacak kesinti sonrası sigorta ettirene iade edilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Bireysel Kredilerle Bağlantılı Sigortalar Uygulama Esasları Yönetmeliği
Yönetmelikte Hazine Müsteşarlığı’na yapılan atıflar, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’na yapılacak şekilde değiştirildi.
Kalıcı veri saklayıcısı tanımlandı. Kişilerin fiziki olarak karşı karşıya gelmesinin söz konusu olmadığı hallerde veya işin mahiyetinin gerektirdiği durumlarda kalıcı veri saklayıcısı aracılığıyla veya görüşmenin manyetik veya dijital ortamda kayıt altına alınması kaydıyla çağrı merkezi veya telefon aracılığıyla bilgilendirme yapılabilecek.
Kredi kuruluşunun aracı olmadığı poliçelerde Sigorta Sözleşmelerinde Bilgilendirmeye İlişkin Yönetmelik kapsamında işlem tesis edilecek. “Poliçe ibrazı, prim hesabı ve iadesi”, “iyi niyet” ve “hakların kullanımı” kenar başlıklı hükümlerde de değişikliğe gidildi.
Sigorta sözleşmesinin akdi sonrasında, kredi kuruluşu tarafından kredi kullanan kişiye ilgili sigorta sözleşmesine ilişkin mevzuattan kaynaklı hakları konusunda poliçenin yürürlüğe girmesiyle eş zamanlı olarak kısa mesaj veya Kurumca belirlenecek iletişim araçları ile bilgi verileceğine ilişkin hüküm ile iyi niyete ilişkin bazı fıkra hükümleri, 01.04.2022 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Daha önce işverenleri tarafından Yönetmelik kapsamında emeklilik planına dâhil edilmiş ancak cayma veya ayrılma hakkını kullanmış olan çalışanların, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın belirleyeceği esaslar dâhilinde 3 yıl içinde bir defalığına otomatik olarak emeklilik planına tekrar dâhil edileceği ve Bakanlığın bu süreyi 1 yıla kadar azaltmaya ve 5 yıla kadar artırmaya yetkili olduğuna dair yönetmelik hükmü yürürlükten kaldırıldı.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Geçici depolama yerlerine eşya alınması, geçici ithal eşyasının ayniyeti, yararlanılan menfaatlerin iadesi ve yetkilendirilmiş gümrük müşavirinin sahip olması gereken niteliklere ilişkin yeni düzenlemelere gidildi. “Gümrük rejiminden önce eşyanın laboratuvar tahliline tabi tutulması” kenar başlıklı madde hükmü yürürlüğe girdi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelik
Mal veya hizmet satışı sonrası belli bir ücret karşılığı borcun taksitlendirilmesi veya ödemenin ertelendiği dönemler dâhil olmak üzere, kıymetli evrak düzenlenerek veya düzenlenmeksizin gerçekleştirilen cep telefonu satışlarında taksitlendirme süresi, fiyatı 5.000 TL’nin üzerinde olan cep telefonu satışlarında 3 ay, yenileme merkezleri veya yetkili satıcılarca gerçekleştirilmesi kaydıyla fiyatı 5.000 TL’nin üzerinde olan yenilenmiş ürün niteliğindeki cep telefonu satışlarında 6 ay olarak uygulanacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik
Şirketlerin yetkilendirilmesi, izlenmesi ve denetimine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik
Sadece elektrikli, hibrit elektrikli ve hibrit motorlu araçlar, küçük seriler halinde üretilen araçların ulusal tip onayına ilişkin uygulama, ulusal münferit araç onaylarına ilişkin uygulama, muafiyet, küçük seriler halinde üretilen traktörlerin ulusal tip onayına ilişkin uygulama hükümlerinde değişikliğe gidildi. “Türkiye’de küçük adetlerde üretim yapan imalatçıların desteklenmesi” kenar başlıklı hüküm yürürlükten kaldırıldı.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
28.12.2021 tarihinde mevcut olan altın hesapları ile bu tarihten sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesapları, Merkez Bankasınca belirlenecek dönüşüm fiyatı üzerinden hesap sahibinin talep etmesi halinde Türk lirasına çevrilecek.
Bankanın, işlem sonucunda elde ettiği altın, dönüşüm fiyatı üzerinden Merkez Bankası tarafından satın alınacak ve karşılığı Türk lirası ilgili bankaya aktarılacak. Banka tarafından 3 ay, 6 ay veya 1 yıl vadeli Türk lirası mevduat veya katılma hesabı açılacak.
Bankanın mevduat hesabına uygulayacağı faiz oranı, Merkez Bankasınca belirlenen bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının altında olamayacak. Katılma hesabına sağlanacak getirinin Merkez Bankasının katılım bankaları ile açık piyasa işlemleri kapsamında yaptığı bir hafta vadeli geri satım vaadi ile alım işlemlerinde oluşan maliyetten düşük olması halinde, aradaki farkı katılım bankacılığı esasları çerçevesinde katılım bankası karşılayabilecek, karşılanmayan kısım için Merkez Bankasınca ödeme yapılmayacak.
Türk lirası mevduat veya katılma hesabından, vadeden önce çekim yapılması halinde Merkez Bankasınca fiyat farkına ilişkin ödeme yapılmayacak. Söz konusu hesaplar, ödeme desteğinden bir defaya mahsus olarak faydalanabilecek.
İnternet Alan Adları Uyuşmazlık Çözüm Mekanizması Tebliği
Uyuşmazlık Çözüm Hizmet Sağlayıcı (UÇHS) tanımı, başvuru ve faaliyete başlama, hakemlerin nitelikleri, karar, ücretler, denetim ve yaptırımlar ile faaliyet gösteren asgari bir UÇHS’nin bulunmaması durumuna ilişkin hükümler yürürlüğe girdi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
İhracı Kayda Bağlı Mallara İlişkin Tebliğ
İhracı kayda bağlı mallar arasına şeker de dâhil edildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
2022 yılı gayrimenkul değerleme asgari ücret tarifesi yürürlüğe girdi.
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Fon Kurulu’nun 24.12.2021 Tarihli ve 2021/562 Sayılı Kararı
Hâlihazırda 150.000 TL olan sigortaya tabi mevduat ve katılım fonu tutarının, 2022 takvim yılı başından geçerli olmak üzere 200.000 TL olarak belirlenmesine karar verildi.