Lexpera’da Geçen Hafta (26 Ekim-1 Kasım 2024)

Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin 153. sayısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.

Literatür

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:

Ümit Süleyman Üstün, Ebru Tüzemen Atik (Ed.), Milli Egemenlik ve Hukuk: TBMM’nin 100. Yılı Anısına Armağan

Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi tarafından çıkarılan armağan kitaplar serisinin dokuzuncusu olan kitap TBMM’nin 100. yaşına ithafen hazırlanmış olup, farklı üniversitelerden birçok akademisyen ve uygulayıcıya ait özel ve kamu hukukuna ilişkin makalelerden oluşmaktadır.

Eser Rüzgar, Anonim Şirketler Hukukunda Finansal Tablo ve Raporların Denetimi

Eserde, şirket denetimi kavramının teorik çerçevesi ve unsurları ortaya konulmuş; anonim şirketin denetimine ilişkin genel bir sınıflandırma yapılarak finansal tablo ve raporların denetimi ele alınmış; finansal tablo ve raporların esas oldukları işlemler ve bunların hukuki sonuçları ile finansal tablo ve rapor düzenlemeden doğan sorumluluğun hukuki ve cezai boyutları üzerinde durulmuştur.

Hilal Daver, Zararın ve Tazminatın Belirlenmesine İlişkin Haksız Fiil Hükümlerinin Borca Aykırılıkta Kıyasen Uygulanması

Çalışmanın birinci bölümünde Türk Borçlar Kanunu (TBK) m. 114/II hükmü çerçevesinde sözleşmeye aykırılıktan doğan sorumluluğun esasları vurgulanmış; ikinci bölümünde sözleşmeye aykırılıktan doğan sorumlulukta TBK m. 114/II atfı uyarınca uygulanması hususunda tartışma bulunmayan haksız fiil hükümleri incelenmiş; üçüncü ve son bölümünde ise sözleşmeye aykırılıktan doğan sorumlulukta uygulanması tartışmalı haksız fiil hükümleri mercek altına alınmıştır.

Bilal Osmanoğlu, Ceza Muhakemesi ve İnfaz Hukukunda Akıl Hastalığı ve Alternatif Bir Model Olarak Akıl Sağlığı Mahkemeleri

Kitapta hem akıl hastalarına özgü güvenlik tedbirleri hem de infaz sırasında ortaya çıkan akıl hastalığının infaza etkisi tahlil edilmiş; tahliye sonrası topluma yeniden kazandırmada akıl hastalarının durumuna ilişkin çözüm önerileri tartışılmıştır.

Deniz Okuyucu, Anonim Şirketin Sosyal Sorumluluğu

Eserde, şirketlerin doğası ve amacına yönelik kabul edilegelen algıları yıkmaya çalışarak ve yeniden formüle ederek, şirketlerin toplumdaki yerine ve görevlerine yeni bir bakış açısı getirmek, kurumsal sosyal sorumluluk kavramının şirketler hukuku içerisinde yer edinmesi, en azından şirketler hukuku bağlamında anlamlı bir tartışma başlatmak amaçlanmıştır.

Nedim Yılmaz, Askeri Suçlarda Soruşturma İzni

Çalışmada askeri suçlar bakımından Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun esas alınarak, soruşturma izni kurumunun muhakeme şartları içerisindeki yeri belirlenmiş; askeri suçların faili asker kişiler ve askeri suç kavramı kanun değişikliği öncesi ve sonrası bağlamında ele alınmış; soruşturma izni verilmesinde yetkili merciin belirlenmesi ve soruşturma izni verilmesinde usul açıklanmış ve uygulamada ortaya çıkabilecek sorunlar tespit edilerek bunlara çözüm önerileri getirilmiştir.

Yılmaz Yurtseven, Klasik Dönem Osmanlı Ceza Hukukunda Tazir Suç ve Cezaları

Kitapta, İslam-Osmanlı ceza hukukunun temel esasları ve kaynakları, Osmanlı ceza hukukunda şer’i hukuk-örfi hukuk ilişkisi, klasik dönem Osmanlı ceza hukukunda tazir suç ve cezaları, Tanzimat dönemine kadar tazir cezalarının düzenleniş ve uygulanış biçimi ile tazir suç ve cezalarının çeşitleri ele alınmış; tazir cezalarının uygulanmasına etki eden özel haller üzerinde de durulmuştur.

İçtihat

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:

MAHKEME	KARAR SAYISI
Anayasa Mahkemesi	4
Yargıtay (Hukuk)	6767
Yargıtay (Ceza)	6004
Danıştay	201
Bölge Adliye Mahkemesi	1295
Bölge İdare Mahkemesi	367
TOPLAM	14638

Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:

Yargıtay HGK., E. 1991/3 K. 2023/1072 T. 08.11.2023

Davacılar vekili; müvekkilleri ile davalı şirket arasında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ve ek sözleşmenin düzenlendiğini, ancak binanın süresinde teslim edilmemesi nedeniyle sözleşmelerin geriye etkili şekilde feshi hususunda tarafların anlaştığını ve fesih tarihine kadar yüklenicinin hak etmediği ancak üçüncü kişilere sattığı bağımsız bölümlerin müvekkili arsa sahiplerine devri kararlaştırıldığı halde, davalı yüklenicinin anılan bağımsız bölümleri iade etmediğini ve diğer bir davalıya muvazaalı şekilde sattığını ileri sürerek bazı bağımsız bölümlerin tapu kaydının iptali ile müvekkilleri adına tesciline, tescilin mümkün olmaması halinde bedelinin davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.

Davalı vekili; müvekkilinin davalı şirket yetkilisinden dava konusu bağımsız bölümleri satın aldığını, davacılar ile davalı şirket arasındaki sözleşmenin feshinden sonra söz konusu devrin iptalinin istenemeyeceğini, satışın muvazaalı olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur. Davalı şirket yetkilisi, dava konusu iki adet bağımsız bölümün davalıdan aldığı borca karşılık teminat olarak devredildiğini, ancak aldığı parayı ödeyemediği için teminat olarak verdiği bağımsız bölümlerin halen davalı adına kayıtlı olduğunu, her iki bağımsız bölümün davalıya satışının gerçek bir satış olmadığını, devrin teminat amaçlı olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.

(...) Asliye Hukuk Mahkemesi, davanın kabulüne ve davalı adına tescilli olan tapu kayıtlarının iptaline karar vermiştir.

Kararın temyiz edilmesi üzerine ilgili Yargıtay Dairesi, ilk derece mahkemesinin, eksik inceleme nedeniyle yalnızca bağımsız bölümlerin tapudaki devir bedellerini değerlendirerek karar verdiği gerekçesiyle kararı bozmuştur.

İlk derece mahkemesi ikinci kararında, yüklenici ve arsa sahiplerinin, bağımsız bölümlerin üçüncü kişiye satışından vazgeçerek davacılara devrine yönelik anlaştıkları, davalı şirket yetkilisi tarafından davalıya satılan bağımsız bölümlerin satış bedelinin rayiç değerin çok altında olması ve davalının satış bedellerini ödediğine dair iddiasını ispat edememesi, ayrıca davalı şirket yetkilisinin satışın gerçek bir satış olmadığı, teminat amaçlı devir yapıldığını belirtmesi nedeniyle davalı adına yapılan tescillerin muvazaalı işlem niteliğinde olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar vermiştir.

Özel Daire; davacı arsa sahiplerinin yüklenicinin inşaatı terkinden sonra yapılan imalatın kendileri tarafından yapıldığını iddia ettiklerine göre bu durumu ispatlamaları gerektiği, bu karine ile arsa sahibinin delilleri değerlendirilerek inşaatın yüklenici tarafından hangi tarihte bırakıldığı ve yüklenici tarafından hangi seviyeye getirildiği, kalan kısmın kim tarafından yapıldığı araştırılıp yaptığı iş nedeniyle yüklenicinin hak ettiği bağımsız bölüm sayısı belirlenerek sonucuna göre karar verilmediği gerekçesiyle kararı bozmuştur.

İlk derece mahkemesi; davacıların imalatları kendilerinin yaptıklarını ispatlamalarına gerek kalmadığı, ayrıca davalı tarafından ileri sürülüp ispat edilen bir muvazaa iddiasının da bulunmadığı, davalı şirket yetkilisinin ise devirlerin teminat amaçlı yapıldığını, gerçek satışa dayalı olmadığını belirttiği, bu nedenle ileri sürülmeyen muvazaa iddiasının mahkemece re’sen dikkate alınamayacağı gerekçesiyle direnme kararı vermiştir

Direnme kararının temyiz edilmesi üzerine Yargıtay Hukuk Genel Kurulu; Özel Daire kararında yer alan neden ve gerekçelerle direnme kararının bozulmasına oybirliği ile hükmetmiştir.

Mevzuat

Vergi Usul Kanunu

Enflasyon düzeltmesi, yeniden değerleme oranı ve enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kâr/zarar farkının kazancın tespitinde dikkate alınmamasına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.