Lexpera’da Geçen Hafta (26 Kasım-2 Aralık 2022)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin elli altıncısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu, Sayı: 34, 2021
Yargıtay Kararları Ekseninde Anonim Şirketlerde Bağlı Nama Yazılı Paylarla İlgili Bazı Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Genel Kurul Kararlarının İptali Davasında Etki Kuralı, Yargıtay Kararları Işığında Sigorta Hukukunda Güncel Meseleler ve Yargıtay Kararları Işığında Anonim Ortaklıkta Hükmen İbra, bu sayıda yer verilen makaleler arasında yer almaktadır.
Melike Orçin, Avrupa İnsan Hakları Hukuku ve Türk Hukukunda Tutuklu ve Hükümlülerin Dış Dünya ile İletişim Kurma Hakkı
Çalışma, Türk hukukunda yeterince çalışılmayan penoloji ve uluslararası insan hakları hukuku disiplinlerini bir araya getirmeyi amaçlamakla beraber tutuklu ve hükümlülerin dış dünya ile iletişim kurma hak ve olanaklarının anayasal bir analizini içermektedir.
Mustafa Karaman, Demokratik Siyasal Sistemde Parlamenter Denetim ve Türkiye Uygulaması
Eserin ilk bölümünde Birleşik Krallık ve Fransa örnekleriyle parlamento kurumunun ortaya çıkışı ve işlevi incelenmiş, yürütme kuvvetinin sorumluluğunun ve parlamenter denetim kavramının temelleri ile parlamenter denetim araçları karşılaştırmalı bir yöntemle ele alınmış; ikinci bölümünde ise parlamenter denetimin Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti anayasalarındaki hukuksal çerçevesi, denetim araçlarının gelişimi ve parlamentonun yürütme kuvvetini denetleme ve sınırlamadaki etkinliği tartışılmıştır.
Yasemin Mildon, Anonim Ortaklıklar Hukukunda Korporatif Düzlem ile Bağlantılı Paralel Yargılamalar
Kitapta, anonim ortaklıkların korporatif yapısıyla bağlantılı paralel yargılamalar ve söz konusu paralel yargılamaların sakıncalarının önlenmesi için başvurulabilecek çözüm mekanizmalarına değinilmiştir.
N. Tuğçe Bilgetekin, İnşaat Sözleşmelerinde Süre Uzatımı ve FIDIC Sözleşmelerindeki Görünümü
Çalışmanın birinci bölümünde inşaat sözleşmelerinde süre uzatımı kavramının tespiti, Türk hukukunda süre uzatımının hukuki dayanağı ve hukuki niteliği değerlendirilmiş; ikinci bölümünde sürenin hangi koşullar altında uzayacağı ve bu hususun kim tarafından ne zaman değerlendirilmesi gerektiği ele alınmış; üçüncü ve son bölümünde ise süre uzatımına ilişkin FIDIC Sözleşmelerinde hangi hallerde hangi şartlar altında süre uzatımına hak kazanılacağı irdelenmiştir.
Doğan Kara, Satış Sözleşmesi Çerçevesinde Ayıptan Sorumlulukta Zamanaşımı ve Ayıptan Doğan Def’i Hakları
Kitapta, satış sözleşmesinde ayıptan sorumluluktan doğan alacak haklarının tabi olduğu zamanaşımı süreleri ve satılanın ayıplı olması halinde alıcıya tanınan def’i haklarını düzenleyen TBK m. 231 ve m. 244/III hükümleri ele alınmış; ayrıca TBK’da yer verilen genel zamanaşımı hükümlerinin, ayıptan sorumlulukta düzenlenen zamanaşımı sürelerine ne şekilde tatbik edileceği üzerinde durulmuştur.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 64 |
| Yargıtay (Hukuk) | 7 |
| Yargıtay (Ceza) | 1 |
| Danıştay | 274 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 1055 |
| Bölge İdare Mahkemesi | 686 |
| TOPLAM | 2087 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Danıştay VDDK., E. 2019/671 K. 2019/767 T. 23.10.2019
Davacı adına, 2007 yılının Şubat, Haziran ilâ Aralık dönemleri için re’sen salınan katma değer vergisi ile bir kat tutarında kesilen vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemiyle dava açılmıştır. Vergi mahkemesi cezalı tarhiyatı kaldırmıştır. Davalı idarenin temyiz istemini inceleyen ilgili Danıştay Dairesi, Mahkemenin kararını bozmuştur. Mahkeme, aynı hukuksal nedenler ve gerekçeyle ilk kararında ısrar etmiştir. Davalı idarenin temyiz istemini inceleyen Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu temyiz istemini reddetmiştir. Bunun üzerine, tarhiyatın kaldırılması yolunda verilen ısrar kararına yöneltilen temyiz isteminin reddine ilişkin karar düzeltme talebinde bulunulmuştur.
Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunca, karar düzeltme istemine ilişkin dilekçede ileri sürülen iddialar, İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun ilgili hükümlerine uygun bulunduğundan kararın düzeltilmesi istemi kabul edilerek temyiz istemi yeniden incelenmiş ve olayda, Vergi Usul Kanunu uyarınca defter ve belgelerin incelemeye ibraz edilmemesi re’sen tarh ve takdir nedeni olarak gösterildiğinden, Mahkemece bu nedenin ve vergilendirmeye esas alınan matrahın hukuka uygun olup olmadığı yönünden yapılacak inceleme ve değerlendirmeye göre karar verilmesi gerekirken dava konusu vergi ve cezaların zamanaşımına uğradığı gerekçesiyle verilen ısrar kararında hukuki isabet bulunmadığına hükmedilmiştir.
Mevzuat
Hazine ve Maliye Bakanlığı; Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nda tanımlı bulunan motorlu araç ticareti yapan mükelleflerden, doğacak vergilerin tahsil güvenliğini sağlamak amacıyla 30 milyon Türk lirasına kadar teminat almaya, mükelleflerin faaliyet alanı, hukuki statüsü, mükellefiyet süresi, aktif veya öz sermaye büyüklüğü, çalışan sayısı, hakkında sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleme veya kullanma yönünde olumsuz rapor ya da tespit bulunup bulunmadığı, iş veya üretim hacmi ile ürün ve mükellef gruplarını ayrı ayrı veya birlikte dikkate alarak teminatın türünü, tutarını, verilmesi gereken zamanı, iadesi ile tamamlanmasına ilişkin hususları belirlemeye, belirtilen tutarı sıfıra kadar indirmeye ve iki katına kadar artırmaya, hangi hallerde teminat aranılmayacağını ve uygulamaya ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye yetkili olacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
İstanbul Finans Merkezi Kanunu hükümlerine göre katılımcı belgesi alarak İstanbul Finans Merkezi Bölgesinde faaliyette bulunan kurumların, münhasıran bu faaliyet kapsamında yurt dışından satın alınan malları Türkiye’ye getirilmeksizin yurt dışında satmalarından veya yurt dışında gerçekleşen mal alım satımlarına aracılık etmelerinden sağladıkları kazancın %50’si kurum kazancından indirilecek. Bu indirimden yararlanılabilmesi için kazancın elde edildiği hesap dönemine ilişkin yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmiş olması, aracılık faaliyetine ilişkin malların satıcısı ve alıcısının Türkiye’de olmaması gerekecek. Cumhurbaşkanı, ilgili oranı sıfıra kadar indirmeye ya da bir katına kadar artırmaya yetkili olacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun kayyım olarak atandığı şirketlerde, soruşturmanın başladığı tarihten 19.07.2018 tarihine kadar ortaklık pay ve haklarına ilişkin olarak şirket ortakları tarafından yapılmış olan devir ve temlik işlemleri, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Kurulu’nun değerlendirmesi sonucu muvazaalı kabul edilmesi halinde geçersiz sayılacak ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun talebi üzerine ticaret sicilinden terkin edilecek. Geçersiz sayılma işlemine karşı ilgililerce, tebliğden itibaren 1 ay içinde şirket merkezinin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemesinde dava açılabilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kurumlara ayrılmak suretiyle mülkiyet hakkının özüne dokunacak şekilde tasarrufu hukuken kısıtlanan taşınmazlar hakkındaki imar programları veya imar uygulamaları ile bütçe imkânları dahilinde bu taşınmazların ilgili idarelerce kamulaştırılması ya da mülkiyet hakkının kullanılmasına engel teşkil edecek kısıtlılığı kaldıracak şekilde imar planı değişikliği işlemleri 5 yıl içinde yapılmadığı takdirde, taşınmazların malikleri tarafından mülkiyet hakkından kaynaklı bedele ilişkin açılacak davalar adli yargıda görülecek.
Kesinleşmiş mahkeme kararlarına istinaden idareler adına tescil edilen taşınmazların kamulaştırılması için kamulaştırma bedellerinin eski malikleri adına kamu bankalarına yatırılması ve hak sahiplerine ödenmesi halinde, tebliği dahil eksik veya hatalı kamulaştırma işlemleri, kamulaştırma bedelinin ödendiği tarih itibariyle kesinleşmiş kabul edilecek. Mahkemelerce hükmedilen bedel, tazminat, vekâlet ücreti ve yargılama giderleri, davacının veya vekilinin davalı idareye yazılı şekilde bildireceği banka hesap numarasına, bu bildirim tarihinden itibaren 30 gün içinde yatırılacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
İmar planlarının tanziminde, planlanan beldenin ve bölgenin şartları ile müstakbel ihtiyaçları göz önünde tutularak lüzumlu cemevi yerleri ayrılacak. İl ve ilçelerde mülkî idare amirinin izni alınmak ve imar mevzuatına uygun olmak şartıyla cemevleri yapılabilecek. Cemevi yeri, imar mevzuatına aykırı olarak başka maksatlara tahsis edilemeyecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun
Şehitlerin ana, baba, eş ve çocuklarına intikal eden veya intikal eden yoksa edinecekleri ruhsatlarında süre kaydı aranmayacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Finansal İstikrar ile Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun
Fiyat istikrarının kalıcı olarak tesis edilmesine ve sürdürülmesine katkı sağlamak amacıyla Fiyat İstikrarı Komitesi kuruldu. Komitenin üyeleri ile görev ve yetkileri belirlendi. Komite, görev alanına giren konularla ilgili her türlü bilgi ve belgeyi kamu kurum ve kuruluşlarından isteme yetkisine sahip olacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu
Konusu suç teşkil etmemek kaydıyla, bu düzenlemenin yürürlük tarihine kadar kanuna aykırı olarak sosyal denge tazminatı ödediği tespit edilen il özel idareleri, belediyeler, büyükşehir belediyeleri ve bağlı kuruluşları ile bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinin yetkili veya görevli olan sorumluları hakkında, yapılan bu ödemeler nedeniyle idari veya mali yargılama ve takibat yapılamayacak, başlamış olanlar işlemden kaldırılacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu
Kömür ve linyit madenlerinin yer altı işlerinde meydana gelen iş kazası sonucunda ölen sigortalının, genel sağlık sigortası primi dahil kendi sigortalılığı nedeniyle prim ve prime ilişkin her türlü borçları terkin edilecek ve ölüm tarihinde sigortalıya ilişkin şartlar aranmaksızın hak sahiplerine aylık bağlanacak. Bu hususa ilişkin diğer hükümler de düzenleme altına alındı.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kamu ihale uzmanlığı ve uzman yardımcılığı ile Elektronik Kamu Alımları Platformu (EKAP)’a ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Şikâyet başvurusu sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kamu İhale Kurulu kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilecek. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen 30 gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumu’na yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen 30 gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılacak ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemeyecek. Bu değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce alınan ve şartları sağlayan Kurul kararlarına ilişkin olarak, bu değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihi izleyen 30 gün içinde yapılan şikâyet başvurularının bedelinin iadesine ilişkin hükümler de düzenlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Gerektiğinde cemevleri için bina ve tesisler yapmak, bu bina ve tesislerin her türlü bakımını, onarımını yapmak ve gerekli malzeme desteğini sağlamak, büyükşehir belediyelerinin görev ve sorumluluk alanına dahil edildi. İlçe belediyeleri de cemevlerinin yapım, bakım ve onarımını yapmakla yükümlü olacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
İl özel idaresi, il sınırları içinde mabetler, kültür ve tabiat varlıkları, tarihi doku ve kent tarihi bakımından önem taşıyan mekânlar ile cemevlerinin yapım, bakım ve onarımını gerçekleştirebilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla, cemevlerinin yapım, bakım ve onarımını gerçekleştirebilecek. Belediye ve bağlı idareler, meclis kararıyla cemevlerine de indirimli bedelle ya da ücretsiz olarak içme ve kullanma suyu verebilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Cemevlerinin aydınlatma giderleri Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bütçesine konulacak ödenekten karşılanacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Güvenlik korucularına verilecek disiplin cezalarının çeşitleri, ceza uygulanacak fiil ve haller ile bu cezaların ağırlaştırıcı ve hafifletici nedenlerine ilişkin yeni hükümler ihdas edildi. Güvenlik korucularının disiplin işlemlerine ilişkin olarak Köy Kanunu’nda hüküm bulunmayan hallerde Devlet Memurları Kanunu’nun hükümleri uygulanacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kanunda geçen tanımlar, öğrenci kaynağı, öğrencilerin istihkakları, özlük işlemleri ve mecburi hizmet yükümlülüğüne ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Buna göre, Polis Akademisi Başkanlığı bünyesinde İç Güvenlik Fakültesi kurulacak ve 3 ay içinde yapılacak atamalarla kadroları tamamlanacak. Fakülteyi veya ilk derece amirlik eğitimini başarı ile bitiren öğrenciler, komiser yardımcısı rütbesinde ihtiyaç duyulan kadrolara atanacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Emniyet Genel Müdürlüğü eğitim ve öğretim kurumlarına girişte aranan sağlık şartlarını taşımadıkları gerekçesiyle eğitim ve öğretim kurumlarından ilişiği kesilenlerin durumuna ilişkin geçici madde hükümleri yürürlüğe girdi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumu görev ve sorumluluk alanına giren madde ve ürünlerin analiz faaliyetleri ile ülkemizde dolumu ve/veya üretimi yapılan aşılar ve immun serumlara ilişkin seri serbest bırakma faaliyetlerinin yürütüldüğü Ulusal Kontrol Laboratuvarının görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usul ve esaslarını düzenleyen yönetmelik yürürlüğe girdi.
Çevresel Gürültü Kontrol Yönetmeliği
Çevresel gürültünün çevre ve insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerinin önlenmesi, gürültü haritaları ve gürültü eylem planlarının hazırlanması, çevresel gürültünün azaltılması için gürültü kontrol tedbirlerinin uygulanması ve çevresel gürültü yönetimi çalışmaları hakkında kamuoyunun bilgilendirilmesine yönelik yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi. Veri tabanı oluşturulması, stratejik gürültü haritası ve stratejik eylem planı olmayan iller, sürekli gürültü ölçüm cihazlarının kurulmasına ilişkin hükümler ile müzik yayın izni ve eğitim yetkinlik belgesine ilişkin usul ve esaslar, geçici madde kapsamında düzenlendi. Endüstriyel faaliyetler, ulaşım, inşaat, müzik yayını ve işyerlerinden kaynaklanan çevresel gürültü ve titreşim yönetmelik kapsamına alınırken; evsel faaliyetlerden kaynaklanan, komşular tarafından oluşturulan, işyerlerinde çalışanların maruz kaldığı, ulaşım araçları içindeki ve askeri alanlar içindeki askeri faaliyetlerden kaynaklanan gürültüler kapsam dışı tutuldu. Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı.
Danıştay Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik
Danıştay Daireleri, İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulları, Genel Kurul, İçtihatları Birleştirme Kurulu, Başkanlar Kurulu, İdari İşler Kurulu, Başsavcılık ve Genel Yazı İşleri Müdürlüğü yazı işleri hizmetlerinin yürütülmesine dair tüm işlemler ile bu işlemlerde UYAP’ın kullanılmasına ilişkin usul ve esasları düzenleyen yönetmelik, 01.01.2023 tarihinde yürürlüğe girecek. Danıştay tarafından görülmeye devam edilecek karar düzeltme istemleri yönünden yazı işleri hizmetlerinin yürütülmesinde, yönetmeliğin temyize ilişkin hükümleri kıyasen uygulanacak.
Sporcu eğitim merkezleri ile Türkiye olimpik hazırlık merkezlerinin faaliyeti, kuruluşu, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usul ve esaslarını düzenleyen yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi. Spor Genel Müdürlüğü Sporcu Eğitim Merkezleri Yönetmeliği ile Olimpik Hazırlık Merkezlerinin Kuruluş, Çalışma, Görev, Yetki ve Sorumluluk Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı. Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce başlamış olan işlemler, yürürlükten kaldırılan yönetmeliklere göre sonuçlandırılacak ve merkezler 2 yıl içerisinde yeni yönetmelik hükümlerine uygun hale getirilecek.
Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Cumhurbaşkanı Kararı
Türk Ticaret Kanunu’nun denetimin konusu ve kapsamına ilişkin 398. maddesi çerçevesinde, denetime tabi şirketlere ilişkin usul ve esasların belirlendiği karar, 01.01.2023 tarihinde yürürlüğe girecek. Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı, aynı tarihte yürürlükten kalkacak.
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Bakanlar Kurulu Kararı
Stratejik yatırımlar, faiz veya kâr payı desteği, öncelikli yatırım konuları, yatırım süresi ve tamamlama vizesine ilişkin hükümler ile karar eklerinde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Türk Gıda Kodeksi Fermente Süt Ürünleri Tebliği (Tebliğ No: 2022/44)
Fermente süt ürünlerinin tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretilmesi, ambalajlanması, depolanması, taşınması ve pazarlanması için gereken ürün özelliklerinin yeniden belirlendiği tebliğ yürürlüğe girdi. Türk Gıda Kodeksi Fermente Süt Ürünleri Tebliği (Tebliğ No: 2009/25) yürürlükten kaldırıldı.
