Lexpera’da Geçen Hafta (27 Mayıs-2 Haziran 2023)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin seksen ikincisini siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
Fulya Erlüle, Türk Borçlar Kanunu’na Göre Bedensel Bütünlüğün İhlalinde Manevi Tazminat
Eserde, kişinin yaşam hakkını, beden bütünlüğü üzerindeki hakkını ve sağlık hakkını ihlal eden fiillere ilişkin manevi tazminat ödeme yaptırımı, başlıca beden bütünlüğü ihlalleri yönünden incelenmiş; ağır bedensel zararlar söz konusu olduğunda sadece ilk zarar görenin değil, onun yakınlarının da manevi tazminat talep etme imkânı karşılaştırmalı olarak ve ilgili Yargıtay kararları ışığında irdelenmiştir.
Cenker Göker, Vergi Hukukunda Takdir Komisyonları
Çalışmanın birinci bölümünde takdir komisyonlarının görevleri, yapısı ve yetkilerine, ikinci bölümünde takdir komisyonlarının çalışma usulleri ve kararlarına, üçüncü ve son bölümünde ise olması gereken hukuk bakımından takdir komisyonlarına ilişkin önerilere yer verilmiştir.
Muhammed Emin Yıldız, Yasada Psikolojik Unsur
Kitapta, hukuk felsefesi ve sosyolojisi literatürü kapsamında yasayı Janus gibi iki yüzlü bir varlık olarak değerlendiren ve yasanın etkinliği ile doğrudan ilişkili olarak bu yüzleri görünür kılan genç bir kavram olan “psikolojik unsur” kavramı ele alınmıştır.
H. Serdar Hoş, İnsan Hakları Sorunu Olarak Kozmopolitan Haklı Savaş Teorisi
Çalışmanın birinci bölümünde insan hakları kavramı ve insan haklarının korunması üzerinde durulmuş, ikinci bölümünde kozmopolitan haklı savaş teorisi açıklanmış, üçüncü bölümünde ise insan haklarını koruma vasıtası olarak haklı savaşın uluslararası hukuka yansımaları ve ortaya çıkan sonuçlara değinilmiştir.
A. Çağrı Yıldız, Alman İdari Yargılama Hukukuna Özgü Bir Dava Türü-Yükümlülük Davası
Kitapta, yükümlülük davası öncelikle kendi sistemi içerisindeki yeri ve işlevleri çerçevesinde açıklanmış; ardından bu dava türü, aynı işlevin hukukumuzda karşılanması amacıyla kullanılan hukuki bir araç olan iptal davasıyla karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmanın sonucunda, idarenin yükümlülüklerini yerine getirmediği hallerde bireylere daha etkili bir yargısal korumanın nasıl sağlanabileceği hususu da değerlendirilmiştir.
Eserde, Amerikan hukukundaki arama ve el koyma tedbirleri başta olmak üzere Ek 4. maddenin kapsadığı çeşitli tedbirler incelenmiş ve konuya ilişkin Amerikan ve Türk hukuku arasındaki benzerlik ve farklılıklar gösterilmiştir.
Betül Hayrullahoğlu, Türkiye’de Vergi İdaresinin Tahsil Yetkisi ve Sınırları
Çalışmada, Türkiye’de vergi idaresinin tahsil yetkisini kullanımında hukuksal sınırların aşılıp aşılmadığı sorusundan yola çıkılarak yetkinin kullanımına ilişkin sınırlar, sınırların aşıldığı noktalar ve bunun sonuçları Anayasa Mahkemesi, Danıştay ve Yargıtay içtihatlarından faydalanılarak açıklanmıştır.
Muzaffer Korkmaz, Tutuklunun Serbest Kalma Hakkı ve Güvenceleri
Kitapta, tutuklunun serbest kalma hakkının unsurları, diğer temel hak ve hürriyetlerle bağlantısı, hakkın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Türk hukukundaki düzenleniş biçimi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ile Anayasa Mahkemesi’nin hakka ilişkin genel yaklaşımları irdelenmiştir.
Elif Irmak Büyük, Medeni Usul Hukukunda İnşai Dava ve İnşai Hüküm
Eserin ilk bölümünde inşai davayla ilgili temel kavramlar, inşai davanın tarihi gelişimi, çeşitli hukuk dallarında görünümü, doktrinde ve uygulamada tartışmalı olan yönleri açıklanmış; ikinci bölümünde inşai hüküm kavramı üzerinde durularak inşai hükmün diğer hüküm türleriyle farkları incelenmiş ve hukuki niteliği tartışmalı olan davalar değerlendirilmiş; üçüncü ve son bölümde ise inşai etki ile hükmün diğer etkilerinin karşılaştırılması, inşai hükmün sınırları, inşai hükmün üçüncü kişilere sirayet etmesi durumunda üçüncü kişilere tanınacak hukuki çarelere yer verilmiştir.
Büşra İzci, Meccanilik İlkesi ve Türkiye’de Kamu Hizmetinden Yararlanandan Karşılık Alınmasının Meşruiyeti
Çalışmada, meccanilik ilkesi doktrin, mevzuat ve mahkeme kararları çerçevesinde ele alınarak ortaya çıkan mevcut tablo yorumlanmış ve meccanilik ilkesinin güncelliği ve bağımsızlığı tartışılmıştır.
Coşkun Çaldağ, Nişanın Sona Ermesinin Hüküm ve Sonuçları
Kitapta, nişanın tüm sona erme halleri ve sona ermenin hüküm ve sonuçları incelenmiş; maddi ve manevi tazminat ile hediyelerin iadesi ele alınarak nişan hakkındaki kavramlar, nişanlanmanın geçerliliği ve şekline de değinilmiştir.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 16 |
| Yargıtay (Hukuk) | 460 |
| Yargıtay (Ceza) | 591 |
| Danıştay | 1880 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 1470 |
| Bölge İdare Mahkemesi | 79 |
| TOPLAM | 4496 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Danıştay İDDK., E. 2017/2450 K. 2019/3780 T. 19.09.2019
Dava konusu, davacı şirketin, transit ticaret kapsamındaki faaliyetlerinden katılma payı alınmaması için yaptığı başvurunun cevap verilmeyerek reddine ilişkin Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu işleminin iptali istemine ilişkindir. İlgili Danıştay Dairesi, davacı şirketin, yurt içinde yapılan bir piyasa faaliyeti niteliği taşımayan transit ticarete konu faaliyetinin katılma payı kapsamında değerlendirilmemesi istemiyle yaptığı başvurunun cevap verilmeyerek reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle iptale karar vermiştir. Davalı idare tarafından, katılma payı hesaplanırken önceki mevzuat hükmünün dikkate alınması gerektiği ve dava konusu işlemin, tesis edildiği tarihteki mevzuata uygun olduğu ileri sürülmüştür. Yaptığı hukuki değerlendirme sonucunda Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, ileri sürülen iddiaların kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığını belirterek oybirliği ile kararı onamıştır.
Mevzuat
Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu
Anayasa Mahkemesi’nin E. 2020/59, K. 2023/53 sayılı ve 22.03.2023 tarihli kararı uyarınca, istihdam, adaylarda aranacak şartlar ve sınav, önleyici ve koruyucu görev ve yetkiler, durdurma ve kimlik sorma ile çalışma saatlerine ilişkin bazı hükümler iptal edildi. Değişiklikler, 01.03.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi
Anayasa Mahkemesi’nin E. 2022/71, K. 2023/65 sayılı ve 05.04.2023 tarihli kararı uyarınca, kaymakam adaylarının Dahiliye Memurları Kanunu’nda belirtilen şartlar yanında, yurt içindeki üniversitelerin veya diploma denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından onaylanmış olmak kaydıyla yabancı üniversitelerin en az dört yıllık lisans eğitimi veren fakültelerinin uluslararası ilişkiler, siyaset bilimi, kamu yönetimi, iktisat, işletme, maliye ve finans, sosyoloji, halkla ilişkiler ve tanıtım, psikoloji bölümlerinden veya bu bölümlerden herhangi birinin müfredatında yer alan derslerin en az yüzde seksenine sahip olan diğer bölümlerden ya da hukuk fakültelerinden mezun olmaları veya üniversitelerin sosyal bilimler, mühendislik fakülteleri ile tarih bölümlerinde en az dört yıllık lisans eğitimi yapmış ve uluslararası ilişkiler, siyaset bilimi, kamu yönetimi, hukuk ve iktisat alanlarında lisansüstü eğitim yapmış olmaları zorunluluğuna ilişkin hüküm, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenlenemeyecek yasak alan içinde kaldığı gerekçesiyle iptal edildi. Değişiklik, 01.03.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Elektronik tebligatın muhatabına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Tasarruf finansman şirketleri ile ödeme ve elektronik para kuruluşları için başvuru süresine ilişkin geçici madde hükmü ihdas edildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Finansal kuruluşlardan (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile kalkınma ve yatırım bankaları dahil) herhangi birisi nezdinde idareci, uzman veya denetim görevlerinde veya denetim elemanlığı görevlerinde ya da Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı nezdinde idareci veya uzman görevlerinde en az 5 yıl süreyle çalışmış olma şartı, atanacak uyum görevlisi yardımcısı için 01.06.2024 tarihine kadar aranmayacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Gerçek kişi ve tüzel kişi müşterinin şahsen başvurusu, tüzel kişi müşterinin posta yoluyla başvurusu, elden teslim, başvuruda talep edilen bilgi ve belgelerin üye tarafından kaydedilmesi ve saklanmasına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Doğal Gaz Piyasası Tarifeler Yönetmeliği
İletim ve sevkiyat kontrol tarifelerine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Türkiye İhracatçılar Meclisi ile İhracatçı Birliklerinin Kuruluş ve Görevleri Hakkında Yönetmelik
Faaliyet yılı tanımlandı. Yönetim kurulları ve toplantıları, denetim kurulları ve görevleri, sektör kurulları ve toplantıları ile TİM başkanına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Faaliyet yılı esası, birliklerde 2023 nisan ayındaki genel kurullar, TİM’de ise 2023 haziran ayı genel kurulu itibarıyla uygulanacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Evde Sağlık Hizmeti Sunumu Hakkında Yönetmelik
Yaşamını sürdürdüğü mekânda sağlık hizmetine ihtiyacı olduğu tespit edilen bireylere hizmet standartlarına uygun şekilde mahallinde yapılması mümkün olan tıbbi hizmetlerin sunulmasına dair usul ve esasların belirlendiği yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi. Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Tarafından Evde Sağlık Hizmetlerinin Sunulmasına Dair Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.
Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Yönetmelik
Özellikleri Türk Eczacıları Birliği tarafından standardize edilmiş ışıklı veya ışıksız levha konulmasına ilişkin yükümlülük, devrolunan serbest eczaneler tarafından da yerine getirilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Ecza Ticarethaneleri ve Ecza Ticarethanelerinde Bulundurulan Ürünler Hakkında Yönetmelik
Faaliyet alanları ve sınırları, mesul müdür ve sunulması gereken zorunlu hizmetlere ilişkin hükümler ile yönetmelik eklerinde değişikliğe gidildi; geçiş hükümleri düzenlendi. Ayrıca ecza ticarethanesi haricinde yapılacak ihracat koşulları hakkında yeni hükümler ihdas edildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Ulusal Seri Serbest Bırakma Yönetmeliği
Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumu’na seri serbest bırakma başvurusu ile gelen numunelerin kabul edilmesi ve dosya incelenmesinin ardından Dünya Sağlık Örgütü kılavuzları, farmakopeler ve Avrupa Birliği Seri Serbest Bırakmasında Resmî Kontrol Otoriteleri (EU OCABR) kılavuzlarında yer alan analiz metotlarını baz alarak kalite kontrol testlerinin yapılması ve seri serbest bırakma sertifikalarının düzenlenmesinde dikkat edilecek usul ve esaslar belirlendi. Aşı ve İmmun Serumlar Hakkında Seri Serbest Bırakma Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı. Yürürlüğe giren yönetmeliğin yerli üretim ve/veya dolumu yapılan kan ürünleri ve plazma havuzlarına ilişkin hükümleri 01.01.2025 tarihine kadar uygulanmayacak.
Beşeri Tıbbi Ürünlerin Klinik Araştırmaları Hakkında Yönetmelik
Taraf olunan uluslararası anlaşmalar ile Avrupa Birliği standartları ve iyi klinik uygulamaları çerçevesinde, beşeri tıbbi ürünler ile yapılan klinik araştırmaların yürütülmesi ve gönüllülerin haklarının korunmasına dair usul ve esaslar ile Klinik Araştırmalar Danışma Kurulu ve etik kurulların teşkili, görevleri, çalışma usul ve esasları düzenlendi. İlaç ve Biyolojik Ürünlerin Klinik Araştırmaları Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.
Beşeri Tıbbi Ürünler Ruhsatlandırma Yönetmeliği
Ruhsat başvurusunda sunulması gereken bilgi ve belgeler, başvurunun usulden reddi, ruhsatlandırma süreçlerinde önceliklendirme, ruhsatın askıya alınması ve iptali, ruhsat sahibinin sorumluluğu, ruhsat devri, kan ürünleri için piyasaya sunum izni, immünolojik beşeri tıbbi ürünler için piyasaya sunum izni, onaylanmış kuruluş görüşü veya CE belgesi istenilen tıbbi cihazlar ile klinik araştırmaların kabulüne ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Beşeri Tıbbi Ürünlerin Piyasa Kontrolü Yönetmeliği
Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumu tarafından ruhsatlı/izinli beşeri tıbbi ürünler ile özel tıbbi amaçlı gıdaların piyasada istenen etkililik, güvenlilik ve kalitede bulunmasını temin etmek amacıyla yapılacak piyasa kontrol faaliyetlerinin planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesinde uygulanacak usul ve esaslar ile görev, yetki ve sorumluluklar belirlendi.
İleri Tedavi Tıbbi Ürünler Ruhsatlandırma Yönetmeliği
İleri tedavi tıbbi ürünlerin istenen etkililik ve güvenliliğe ve gereken kaliteye sahip olmalarını sağlamak üzere ruhsatlandırma ve farmakovijilansına ilişkin iş ve işlemlerde uygulanacak usul ve esaslar ile ruhsatlandırılmış ileri tedavi tıbbi ürünlere ilişkin uygulamaların belirlendiği yönetmelik yürürlüğe girdi.
Teminat mektubu ve kaynağa ilişkin verilen teminat mektubunun izlenmesi ile denetimine ilişkin hususlar yönetmelik kapsamına alındı. Teminat hesabının açılması ve kaynağı, teminat hesabının kullanılması, ihlallerin yaptırımı ile bazı yönetmelik eklerinde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Diyanet Akademisi Görev ve Çalışma Yönetmeliği
Diyanet Akademisi’nin görevleri ile çalışma usul ve esaslarını belirleyen ve Diyanet Akademisi tarafından yürütülecek faaliyetleri kapsayan yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi.
Diyanet Akademisi Mesleki Eğitim Yönetmeliği
Diyanet Akademisi tarafından düzenlenecek mesleki eğitimler, bu eğitimlerin hedef ve ilkeleri, planlama esasları, sınav ve değerlendirme usulleri, izinler, devam-devamsızlık durumları, eğitim programları ve süreleri, eğitim takvimi, eğitim yerleri ile diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar belirlendi.
Adalet Bakanlığı’nın İdare Mahkemelerinin Kurulmasına İlişkin Kararı
İlgili kanunlar uyarınca çeşitli illerde idare mahkemelerinin kurulmasına karar verildi.
