Lexpera’da Geçen Hafta (28 Aralık 2024-3 Ocak 2025)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin 162. sayısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
BATİDER, Cilt 20, Sayı 2, 1999
Derginin bu sayısında yer alan makaleler arasında Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümüne İlişkin Uluslararası Merkezin Türk İmtiyaz Sözleşmeleri Üzerindeki Yargı Yetkisi, İşaret ile Marka Arasında Bağlantı İhtimali ve İltibas (Karıştırma) Tehlikesi, Türk ve İsviçre Anonim Ortaklıklar Hukukunda Özel Denetçi Atanması başlıklı makaleler ve ilgili Yargıtay kararları bulunmaktadır.
Yiğitcan Çankaya, Yapay Zekanın İş İlişkisine Etkileri
Çalışmanın odağına aldığı hukuki sorun, yapay zekanın işe alımlarda, iş ilişkisinin devamında ve iş ilişkisinin sona ermesinde nasıl kullanıldığı ve bunun iş hukukunda hangi sonuçları doğurduğu olup, ilk olarak yapay zekanın kavramsal ve hukuki çerçevesi, öğretideki tartışmalar ışığında çizilmiş; ikinci olarak makine öğrenme ve derin öğrenme teknikleriyle geliştirilen birçok yazılım ve donanımın yapay zeka yardımıyla iş ilişkisinde kullanım biçimleri, çeşitli sektörlerden somut örnekler gösterilerek ortaya konulmuştur.
İsmail Gerçek, Vergi Hukukunda Örtülü Sermaye -Uluslararası Düzenlemeler ve Türkiye Uygulaması-
Kitapta, vergi hukuku bakımından örtülü sermaye kavramsal olarak ortaya konulmuş; örtülü sermayenin önlenmesine ilişkin yaklaşımlar ile bu konudaki OECD, BM ve AB’nin çalışmaları ve diğer ülkelerin uygulamaları araştırılmış; kitabın ekinde ülkeler tarafından uygulanan kurallar özet tablo olarak verilmiştir.
Ayşe Yaman Kaplan, Karşılıklı Etkileşim Araçları Bağlamında Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi
Eserin birinci bölümünde parlamenter sistem, başkanlı parlamenter sistem, yarı-başkanlık sistemi ve başkanlık sistemi olarak tasniflenen hükümet sistemlerinden her biri karşılıklı etkileşim araçları özelinde incelenmiş; ikinci bölümünde 1876 Anayasası’ndan günümüze dek Türkiye’de kabul edilen anayasalarda benimsenen hükümet sistemleri karşılıklı etkileşim araçları bağlamında ele alınmış; üçüncü ve son bölümünde ise Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi yine karşılıklı etkileşim araçları bağlamında irdelenmiştir.
Seray Özkan, Limited Şirketlerde Sermaye Borcunun İfasında Temerrüt ve Iskat Yaptırımı
Çalışmada, limited şirketlerin kuruluşunda sermaye borcunu ifa etmeyen ortaklara temerrüt nedeniyle uygulanabilecek yaptırımlar ile bu yaptırımların en ağırı olarak bilinen “ıskat” yaptırımı, Türk Ticaret Kanunu uyarınca ve doktrinde yer alan görüşler ile Yargıtay kararları doğrultusunda değerlendirilmiştir.
Bilge Onaran Ertan, Mülkiyet Hakkının Komşuluk Hukukundan Doğan Sınırlamaları
Taşınmaz mülkiyetinin kapsamı ve sınırları ile kitaba giriş yapılmış, komşu kavramı ile devam edilmiş, ardından her bir komşuluk hukuku sınırlamasının hangi şartlar altında gerçekleştiği, tarafların yükümlülükleri ve sınırlamaların hukuki nitelikleri, komşuluk hukukuna ilişkin davalar ve diğer önlemler, doktrindeki görüşler ve Yargıtay kararları ışığında incelenmiştir.
Oğuzhan Kundak, İslam Arazi Hukukunun Oluşumu
Eserin birinci bölümünde arazi hukukunun hukuk sistematiğindeki yeri, ikinci bölümünde arazi hukukunun tarihsel gelişimi, üçüncü ve son bölümünde ise İslam arazi hukukunun oluşum evresi ayrıntılı olarak ele alınmıştır.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 25 |
| Yargıtay (Hukuk) | 10 |
| Yargıtay (Ceza) | 1004 |
| Danıştay | 708 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 34 |
| Bölge İdare Mahkemesi | 1 |
| TOPLAM | 1782 |
Mevzuat
2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu
Bütçe gelir ve giderleri, bütçe dengesi, finansman, bütçe düzeni ve uygulaması, yatırım harcamaları, mahalli idareler ve fonlar ile diğer bütçe işlemlerine ilişkin hükümleri içeren kanun yürürlüğe girdi.
2023 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu
Bütçe gelir ve giderleri, bütçe dengesi, kullanılmayan ödenek ve devlet borçlarına ilişkin hükümleri içeren kanun yürürlüğe girdi.
Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği
Yönetmeliğin kapsamı, ön bilgilendirme yöntemi, finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşme, cayma hakkının istisnaları ve ispat yükümlülüğüne ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Yönetmeliği
Belirli süreli tüketici kredisi sözleşmesinde ön bilgilendirme yükümlülüğü, sözleşmenin şekli, belirli ve belirsiz süreli tüketici kredisi sözleşmesinin zorunlu içeriğine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Uzaktan iletişim aracıyla kurulan sözleşmelere istinaden tüketiciden talep edilecek her türlü ücrete ilişkin bilgiler, kullanılan uzaktan iletişim aracına uygun şekilde verilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Konut Finansmanı Sözleşmeleri Yönetmeliği
Sözleşme öncesi bilgi formu, sözleşmenin şekli, konut finansmanı sözleşmelerinin zorunlu içeriği, erken ödemeye ilişkin hükümler ile diğer bazı hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelik
Yüksek risk içermesi nedeniyle finansmana erişimde sıkıntı yaşayan başlangıç veya büyüme aşamasındaki girişimler için finansal bir araç olan bireysel katılım sermayesinin desteklenmesine, bireysel katılım yatırımcılarının ve ilgili kişi, kurum ve kuruluşların faaliyetlerinin izlenmesine, denetlenmesine ve sona ermesine ilişkin usul ve esasların düzenlendiği yönetmelik yürürlüğe girdi. 15.02.2013 tarihli ve 28560 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.
Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği
Kurum açma, yıllık çalışma takvimi ve çalışma saatleri, kurum nakli, kurumlarda görevlendirilecek personel, yabancı ve azınlık okullarında görevlendirme, yöneticilerin nitelikleri, öğretim programları, ders çizelgeleri ve başarının değerlendirilmesi, öğrenci veya kursiyer kayıt ve nakil işlemleri, ücret tespiti, ücretlerin ilanı ve alınma şekli, kılık ve kıyafete ilişkin hükümler başta olmak üzere birçok hükümde ve yönetmelik eklerinde değişikliğe gidildi. Geçiş hükümleri ihdas edildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Gençlik ve Spor Bakanlığı Kredi Yönetmeliği
Borçlunun, öğrenimine ara vermeden lisansüstü eğitim yapması halinde lisansüstü öğrenimini gördüğü öğretim kurumu ile ilişiğinin kesildiği tarihten 2 yıl sonra başlamak üzere kredi aldığı kadar sürede ve aylık dönemler halinde borcunu ödemek zorunda olduğuna ilişkin fıkra hükmü yürürlükten kaldırıldı.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği
İndirimli orana tabi işlemlerde iade uygulaması kapsamında, indirimli orana tabi işlemler nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen KDV tutarının iade konusu yapılamayacak kısmıyla ilgili sınır, 2025 yılı için 130.700 TL olarak belirlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 329)
Gelir Vergisi Kanunu’nun ilgili maddelerinde yer alan ve yeniden değerleme oranında artırılan maktu had ve tutarlar, basit usule tabi mükelleflerde toplu belge düzenleme uygulaması ile 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilen bir kısım menkul kıymetlerden 2024 takvim yılında elde edilen menkul sermaye iradının beyanında dikkate alınacak indirim oranı uygulamasına ilişkin hükümler yürürlüğe girdi.
Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 330)
Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun ilgili hükümleri ile Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre aracı hizmet sağlayıcılarının ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının yaptıkları ödemelere ilişkin usul ve esaslar düzenlendi.
Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 577)
Vergi Usul Kanunu’nun ilgili maddelerinde ve kanuna bağlı cetvellerde yer alan had ve tutarlar yeniden değerleme oranında artırıldı.
Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 578)
Gelir İdaresi Başkanlığı sistemlerinde yer alan ve Vergi Usul Kanunu’nun 5. maddesi kapsamında üçüncü kişilerle paylaşılabilecek bilgilerin, söz konusu madde hükümleri çerçevesinde genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ve tüzel kişilerle paylaşılması karşılığında katılma payı ödenmesine ilişkin usul ve esaslar belirlendi.
Özel İletişim Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 23)
Yürürlüğe giren tebliğ uyarınca, mobil telefon aboneliğine ilişkin özel iletişim vergisi tutarı 570,00 TL olarak uygulanacak.
Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği (Seri No: 70)
Damga Vergisi Kanunu’nun 14. maddesinde yer alan azami tutar ve kanuna ekli (1) sayılı tabloda yer alan maktu vergiler yeniden değerleme oranında artırıldı.
Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği (Seri No: 86)
2025 yılına ait emlak (bina, arsa ve arazi) vergi değerleri ile 2025 yılında mükellef olacakların emlak vergi değerlerinin hesabında dikkate alınacak asgari ölçüde arsa ve arazi metrekare birim değerlerinin ve değerli konut vergisine ilişkin olarak 2025 yılında uygulanacak olan Emlak Vergisi Kanunu’nun ilgili hükümlerinde yer alan vergi oranlarına esas mesken nitelikli taşınmaz değerlerinin alt ve üst sınırları tespit edildi.
Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 57)
01.01.2025 tarihinden itibaren uygulanacak motorlu taşıtlar vergisi tutarları belirlendi.
Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No: 1)
Tebliğde geçen tanımlar, e-defter uygulamasına dahil olma zorunluluğu ile uygulamadan yararlanmaya ilişkin usul ve esaslarda değişikliğe gidildi. Tebliğin, envanter defterine münhasır olmak üzere öngörülen düzenlemelerine aykırı olmayan diğer düzenlemeleri envanter defteri için de geçerli olacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Mal ve hizmet tedarikinde alacaklıya yapılan geç ödemelere ilişkin temerrüt faiz oranının sözleşmede öngörülmediği veya ilgili hükümlerin geçersiz olduğu hallerde uygulanacak faiz oranı yıllık %53,25; alacağın tahsili masrafları için talep edilebilecek asgari giderim tutarı 1.475 TL olarak belirlendi.
Döviz yükümlülüğü olan yurt içi yerleşik tüzel kişilerin yükümlülükleri kapsamında döviz dönüşüm veya Türk lirası cinsinden mevduat ve katılım fonu hesaplarına sağlanacak desteğe ilişkin usul ve esasların düzenlendiği tebliğ yürürlükten kaldırıldı.
Yurt Dışına Çıkış Harcı Uygulama Genel Tebliği
Yurt Dışına Çıkış Harcı Hakkında Kanun ile Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’da düzenlenen yurt dışına çıkış harcının uygulamasına ilişkin usul ve esaslar belirlendi. Yurt Dışına Çıkış Harcı Hakkında Kanunun Uygulanmasına Dair Genel Tebliğ (Seri No: 1) yürürlükten kaldırıldı.
Harçlar Kanunu Genel Tebliği (Seri No: 96)
Harçlar Kanunu’na bağlı tarifelerde yer alan maktu harçlar (maktu ve nispi harçların asgari ve azami miktarlarını belirleyen hadler dahil) yeniden değerleme oranında artırıldı.
Harçlar Kanunu Genel Tebliği (Seri No: 97)
Konsolosluk harçları ile Türkiye Cumhuriyeti Muvazzaf ve Fahri Konsolosluklarının yaptıkları her türlü işlemlere ait harçların döviz cinsinden hesaplanmasına esas olacak ABD doları cinsinden döviz kuru ve bu işlemlerle ilgili tarifelere ayrı ayrı veya birlikte uygulanacak emsaller tespit edildi.
Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu Genel Tebliği (Seri No: 56)
Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun 4. maddesinin 1. fıkrasının (b), (d) ve (e) bentlerinde yer alan istisna tutarları ile 16. maddesinde yer alan vergi tarifesi matrah dilim tutarları yeniden değerleme oranında artırıldı.
Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği (Sıra No: 92)
Değerli Kağıtlar Kanunu’na ekli Değerli Kağıtlar Tablosunda yer alan değerli kağıtların 2025 yılında uygulanacak satış bedelleri tespit edildi. Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği (Sıra No:86) yürürlükten kaldırıldı.
Elektronik Kimlik Bilgisini Haiz Eşyanın İthalatı Hakkında Tebliğ (İthalat: 2025/20)
Elektronik kimlik bilgisini haiz eşyanın ithalatında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından elektronik ortamda gerçekleştirilecek kontrole ilişkin usul ve esaslar yeniden düzenlendi. Elektronik Kimlik Bilgisini Haiz Eşyanın İthalatı Hakkında Tebliğ (İthalat: 2024/20) yürürlükten kaldırıldı.
Vakıflara Vergi Muafiyeti Tanınması Hakkında Genel Tebliğ
Gelirin harcanma şekli, münhasıran devlet üniversitelerinin faaliyetlerinin devam ettirilmesi ve desteklenmesi amacıyla kurulan vakıfların durumu, vergi muafiyeti tanınan vakıfların yükümlülükleri, gönderilecek mali tablolar ve raporlar, münhasıran devlet üniversitelerinin faaliyetlerinin devam ettirilmesi ve desteklenmesi amacıyla kurulan ve fiilen bu çerçevede faaliyette bulunan vakıfların durumu ve fon oluşturulmasına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (I) sayılı listenin (A) ve (B) cetvelinde yer alan mallara ilişkin özel tüketim vergisi tutarları yeniden belirlendi.
Sermaye Piyasası Kanunu’nun 76. maddesi hükmü uyarınca, Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği üyelerinin vereceği değerleme hizmetlerine ilişkin olarak, 2025 yılı gayrimenkul değerleme asgari ücret tarifesi ve gayrimenkul değerleme asgari ücret uygulama esasları tespit edildi.