Lexpera’da Geçen Hafta (3-9 Ağustos 2024)

Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin 141. sayısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.

Literatür

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:

İrem Akıncı, Kripto Varlıkların Mukayeseli Hukuk Açısından İncelenmesi ve İncelemelerin Türk Hukukuna Uygulanabilirliği

Eserin birinci bölümünde kripto varlıkların ortaya çıkışı, dayandığı teknoloji ve sınıflandırılmasına yer verilmiş, ikinci bölümünde ilk kripto varlık arzı (ico-initial coin offering) açıklanarak sermaye piyasası hukuku bakımından karşılaştırmalar yapılmış, üçüncü ve son bölümünde ise mukayeseli hukuk ve Türk hukuku açısından kripto varlıklar incelenerek genel değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Aslı Günaydınoğlu Tecir, Milletlerarası Uzun Dönemli Doğal Gaz Sözleşmelerinde Aşırı İfa Güçlüğü Klozu

Çalışmada, doğal gaz piyasasının karşılaştırmalı hukuktaki yapısı, doğal gaz sözleşmelerinin hukuki niteliği ve türleri, uzun dönemli doğal gaz sözleşmeleri açısından aşırı ifa güçlüğü, mukayeseli hukukta aşırı ifa güçlüğü, uluslararası sözleşmelerdeki hardshipklozları, doğal gaz sözleşmelerine uygulanabilen temel uluslararası düzenlemeler ve uluslararası doğal gaz sözleşmelerinde esasa uygulanacak hukukun hakemler tarafından belirlenmesi hususları üzerinde durulmuştur.

Korkut Özkorkut, Gökhan Aydoğan, Pınar Başak Coşkun, Gülce Korkmaz, Zeynep Özkan, Ece Özden (Ed.), Prof. Dr. Zühtü Aytaç’a Armağan

Elektronik Ödeme Sistemlerinden Elektronik Çek, Yatırım Fonu Portföyündeki Payların Pay Alım Teklifi Zorunluluğu Bakımından Değerlendirilmesi, Rekabet Hukukunda Hub and Spoke Uygulaması, Sermaye Piyasası Mevzuatı Açısından Finansal Güçlük Kavramı, Ahlak ve Suç Hukuku, İşletmeler ve İnsan Hakları, kitapta yer alan makale başlıklarından bazılarıdır.

Esin Önal, Amerikan Hukuku Işığında İşadamı Kararı İlkesi

Çalışmada, anonim şirket yönetim kurulu üyeleri ve yöneticilerinin hukuki sorumluluğunun tespit edilmesinde önem taşıyan işadamı kararı ilkesi, kaynak ülke konumundaki Amerikan hukuku özelinde incelenmiş ve ilkenin Türk hukukunda uygulanabilirliği değerlendirilmiştir.

Ergün Dilaveroğlu, Özel Öğretim Kurumlarının Ruhsatlandırılması ve Denetlenmesi

Eserde, özel öğretim kurumları kapsamında olan okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim, özel eğitim okulları ile çeşitli kurslar, özel öğretim kursları, uzaktan öğretim yapan kuruluşlar, motorlu taşıt sürücüleri kursları, hizmet içi eğitim merkezleri, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri, sosyal etkinlik merkezleri, mesleki eğitim merkezleri ve benzeri özel öğretim kurumlarının ruhsatlandırılması ve denetlenmesi ele alınmış olup konu, idare hukukunun genel ilkeleri ve yargı kararları ışığında değerlendirilmiştir.

İçtihat

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:

Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu ve Vergi Dava Daireleri Kurulu’na ait kararlar özellikle dikkati çekmektedir:

Danıştay İDDK., E. 2019/490 K. 2019/6216 T. 05.12.2019

Dava konusu; Ankara ili, Çankaya ilçesindeki bir taşınmazla ilgili olarak Çankaya Belediye Meclisi’nin kararıyla uygun bulunan ve Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi’nin kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine yapılan itirazın zımnen reddine ilişkin işlem ile bu işlemin dayanağı olan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğine ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi’nin kararının iptali istemine ilişkindir.

İlk derece mahkemesi; şehircilik ilke ve esaslarına, planlama tekniklerine ve kamu yararına aykırı olduğu anlaşılan 1/5000 ölçekli nazım ile 1/1000 ölçekli uygulamalı imar planı değişikliği yapılmasına ilişkin işlemlerde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunduğu gerekçesiyle işlemlerin iptaline karar vermiştir.

İlgili Danıştay Dairesi; ikamet ettiği yere uzak bir bölgede yapılan plan değişikliğinde, adına kayıtlı taşınmazı bulunmayan, dolayısıyla işlem ile doğrudan hiçbir menfaat ilişkisi olmayan davacının, Ankara ilinde yaşayan bir kişi olarak imar planının iptali istemiyle açtığı bu davadaki isteminin, çevre, tarih ve kültür değerlerinin korunması gibi kamu yararını yakından ilgilendiren hususlar kapsamında değerlendirilemeyeceği, açılan davanın ehliyet yönünden reddi gerekirken işin esasına girilmek suretiyle verilen mahkeme kararında hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle kararın bozulmasına karar vermiştir.

İlk derece mahkemesi; çevre, tarih ve kültür değerlerinin korunması amacına yönelik olarak, imar uygulamaları gibi kamu yararını yakından ilgilendiren konularda semt sakini olmanın dava açmak için yeterli görüldüğü, büyükşehirlerde aynı ilçe sınırları içerisinde dava açma ehliyetinin, dava konusu alanla olabilecek etkileşim göz önüne alınarak her somut duruma göre değerlendirilmesi gerektiği ve planlardan etkilenebilme olasılığına göre plan değişikliklerine karşı dava açılabileceği gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptali yolundaki ilk kararında ısrar etmiştir.

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu; dava konusu uyuşmazlıktaki ısrar hususunun, teknik ve sosyal alt yapı alanının kaldırılmasına ilişkin imar planları değişikliğinin iptali istemiyle semt sakini olan davacı tarafından açılan davada davacının dava açma ehliyetinin bulunduğuna ilişkin olduğunu tespit etmiş; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların, kararın ısrara ilişkin kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı sonucuna vararak ilk derece mahkemesi kararının ısrara ilişkin kısmının onanmasına oyçokluğu ile hükmetmiştir.

Danıştay VDDK., E. 2019/1479 K. 2019/1117 T. 04.12.2019

Dava konusu; davacı tarafından, olumsuz mükellefler listesinde yer alan mükelleften mal ve hizmet alımında bulunduğunun davalı idarenin müeyyideli yazısı ile bildirilmesi nedeniyle bu mükellefe ait faturalarda yer alan katma değer vergisinin indirimlerinden çıkarılması suretiyle ihtirazi kayıtla verilen düzeltme beyannameleri üzerine 2011 yılının aralık döneminden devreden katma değer vergisinin azaltılması istemine ilişkindir.

Davacı hakkında, kaydettiği faturaların gerçek olmadığı hususu somut veriler ile idarece ortaya konulmadığından ticari ve ekonomik anlamda zorlayıcı nitelik taşıyan idarenin yazısı üzerine özgür irade olmaksızın düzeltme beyannamesi verildiği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolundaki ısrar kararını inceleyen Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu; davacı şirket tarafından beyanname verme süresi geçirildikten sonra faturaları kayıtlara intikal ettirilen firma hakkındaki olumsuz tespitler nedeniyle, söz konusu faturalar kayıtlardan çıkarılarak ilgili dönemlere ait katma değer vergisi düzeltme beyannamelerine konulan ihtirazi kaydın, dava açılmasına olanak sağlayan bir çekince olarak kabulüne olanak bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline ilişkin vergi mahkemesi kararını bozmuştur.

Kurul’un bozma kararı üzerine (...) Vergi Mahkemesi; ilgili dönemlere ait katma değer vergisi düzeltme beyannamesine konulan ihtirazi kaydın, süresinden sonra verilen beyanname üzerine tahakkuk eden vergiye dava açılmasına olanak sağlayan bir çekince olarak kabulüne olanak bulunmadığı gerekçesiyle tahakkuk eden vergiler yönünden davayı incelenmeksizin reddetmiş, devreden katma değer vergisinin azaltılmasına ilişkin işlem yönünden ise davayı reddetmiştir.

Temyiz eden taraf; hakkında herhangi bir inceleme yapılmadığı ve kullandığı faturaların gerçek olup olmadığı hususunun, kendisi ve fatura düzenleyicileri hakkında her yönüyle incelenerek ortaya konulmadığı, süresinden sonra verilen düzeltme beyannamelerinde özgür iradesinin mevcut olmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğunu ileri sürmüştür.

Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu; usul yönünden yaptığı hukuki değerlendirme sonucunda, bozma üzerine verilen vergi mahkemesi kararının temyizi halinde incelemenin, kararın daire kararına uygunluğu yönünden olacağı, bu incelemeyi yapmaya yetkili merciin Vergi Dava Daireleri Kurulu değil, ilk bozma kararını veren dava dairesi olduğu gerekçesiyle ısrar niteliğinde bulunmayan kararın temyizen incelenmek üzere ilgili dava dairesine gönderilmesine karar vermiştir. Kurul; esas yönünden yaptığı hukuki değerlendirme sonucunda ise, davalı idarenin, davacının beyanlarının düzeltilmesine ilişkin müeyyideli yazısına istinaden davacı tarafından verilen beyannameye konulan ihtirazi kaydın dava açma hakkı verdiğini, aksi yöndeki mahkeme kararının davanın esası incelenerek bozulması gerektiği gerekçesiyle (...) Vergi Mahkemesi’nin kararının bozulmasına oybirliği ile hükmetmiştir.

Mevzuat

Türkiye Barolar Birliği Reklam Yasağı Yönetmeliği

Yönetmeliğin amacı, avukatlık mesleğindeki reklam yasağına ilişkin usul ve esasları düzenlemek şeklinde değiştirildi. Avukatın mesleki görüşmeleri, büroların yapısı ve bağımsızlığı, tabela, basılı ve elektronik belge, yazılı, işitsel, görsel ve çevrimiçi iletişim araçlarının kullanımı, yükümlülükler ile yönetmelik hükümlerine aykırılığa ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Bazı yükümlülüklerin, en geç 3 ay içinde yerine getirilmesi zorunluluğu getirildi. Medya ilişkileri, internet ve işbirliği başlıklı madde hükümleri yürürlükten kaldırıldı.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik Şirketlerinin Sermaye Yeterliliklerinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik

İkinci yönteme göre gerekli özsermaye hükümlerinde değişikliğe gidildi. Değişiklikler, 31.12.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Sağlık Bakanlığı Ek Ödeme Yönetmeliği

Sağlık kurum ve kuruluşlarında tahakkuk, verimlilik, hasta ve çalışan memnuniyeti, hizmeti elde etme maliyeti gibi faktörlere göre sağlık tesisinin dağıtabileceği miktar üzerinden; personelin ünvanı, yürüttüğü görevin türü, özellik arz eden riskli bölümlerde çalışma ve süresi, yapılan tıbbi işlemlerin nitelik ve sayısı, araştırma faaliyetlerine, uzmanlık eğitimine ve hizmet içi eğitime katılımı, mesai içinde ve dışında yapılan çalışmalar ve süresi, muayene, ameliyat, anestezi ve girişimsel işlemlerin niteliği, sayısı ve güçlüğüne ilişkin teknik konular, hizmete katkı ve performans gibi değişkenlik arz eden hususlar ile personelin ödüllendirilerek motivasyonunun artırılması amacıyla yapılacak ek ödeme, görevlendirme halinde ek ödemenin yapılacağı sağlık kurum veya kuruluşu, inceleme heyetlerinin oluşumu, çalışma usul ve esaslarının düzenlendiği yönetmelik, 01.07.2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girdi. 12.08.2022 tarihli ve 31921 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sağlık Bakanlığı Ek Ödeme Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı.

Türk Öğrencilerin Yabancı Ülkelerde Öğrenimleri Hakkında Yönetmelik

Yükseköğretim kurumlarının öğretim elemanı ile kamu kurum ve kuruluşlarının yetişmiş insan kaynağı ihtiyacını karşılamak üzere resmî burslu, kısmi resmî burslu ve resmî burssuz statüde lisans ve lisansüstü öğrenim görmek amacıyla, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından sınavla yurt dışına gönderilenler ile kendi hesaplarına özel öğrenci statüsünde ön lisans, lisans ve lisansüstü öğrenim gören ya da bu öğrenim seviyelerine hazırlık amacıyla dil öğrenimi gören Türk öğrencilerin yurt dışındaki öğrenimlerine ilişkin esasların düzenlendiği yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi. 01.03.2020 tarihli ve 31055 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Öğrencilerin Yabancı Ülkelerde Öğrenimleri Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.

Tütün Mamullerinin Üretim Şekline, Etiketlenmesine ve Denetlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik

Girdilerin düzenlenmesi, tütün mamullerinde markanın uygulanması, ambalajın rengi, şekli ve içeriği ile mamul özellikleri, sağlık uyarılarına ilişkin genel düzenlemeler, içimlik tütün mamullerinde birleşik sağlık uyarılarının tasarımı, birim paket ve grupmanda bulunması zorunlu diğer hususlar, güvenlik özelliği, piyasa gözetimi ve denetimine ilişkin hükümler ile aykırı davranışlarda uygulanacak hükümlerde değişikliğe gidildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Disiplin Yönetmeliği

Bildirim ve adres bildirmeye ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği İnşaat Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği

Genel kurul, şube genel kurulunun görev ve yetkileri, görev bölümü, şube yönetim kurulunun işleyişi, şube yönetim kurulunun görev ve yetkileri ile şube yürütme kurulunun görev ve yetkilerine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Gümrük Kanununun Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkında Karar

Vergileri ödenmek suretiyle yolcu beraberinde veya posta yoluyla ya da hızlı kargo taşımacılığı yoluyla serbest dolaşıma sokulacak eşya ve dolaylı temsil yetkisi verilmesine ilişkin koşullara ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Değişiklikler, 21.08.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Hâkimler ve Savcılar Kurulu Birinci Dairesi’nin 1016 Sayılı Kararı

İdarî yaptırım kararlarına karşı yapılan başvurular ile idarî gözetim kararlarına karşı yapılan itirazlara ilişkin sulh ceza hâkimlikleri nezdinde ihtisas hâkimliklerinin belirlenmesi hususunda karar alındı.

Sermaye Piyasası Kurulu’nun i-SPK.35.B Sayılı İlke Kararı

Kripto varlık hizmet sağlayıcıların kuruluş başvuruları, kurucular, ortaklar ve yöneticilere ilişkin şartları ve kuruluş işlemlerine ilişkin ilke ve esaslar belirlendi. Geçiş ve uyum hükümleri düzenlendi.