Lexpera’da Geçen Hafta (3-9 Şubat 2024)

Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin 117. sayısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.

Literatür

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:

Ömer Ekmekçi, M. Refik Korkusuz, Ömer Uğur, Turkish Individual Labour Law

Kitap, Türk Bireysel İş Hukukuna ilişkin yabancı akademisyen ve araştırmacıların başvurabileceği İngilizce bilimsel kaynak eksikliğini gidermek amacıyla hazırlanmış olup ilk baskıya gösterilen ilgi karşısında ikinci baskıda yeni konu başlıklarına yer verilerek mevcut içerik genişletilmiştir.

İsmail Aydın, Ticari Davalarda Dava Şartı Olarak Arabuluculuk

Çalışmada, Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen ve ticari davalarda dava şartı olan arabuluculuk kurumu çeşitli açılardan irdelenmiş, ticari dava kavramının sınırları belirlenmiş ve bu kapsamda dava şartına tabi olan ticari davalar, medeni usul ve icra-iflas hukuku boyutuyla değerlendirilmiştir.

Artür Karademir, Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanma

Eserde, Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu’ndan bu yana gerçekleşen değişimler incelenmiş, toplu iş sözleşmesine ilişkin genel açıklamalara ve toplu pazarlık rejimine ilişkin Uluslararası Çalışma Örgütü Örgütlenme Özgürlüğü Komitesi kararlarına yer verilmiş, ayrıca toplu iş sözleşmesinden yararlanma konusuna ilişkin İsviçre ve Alman hukukunda benimsenen esaslara değinilmiştir.

Nihan Gizem Kantarcı Ateş, Göçmen İşçilerin Sosyal Güvenlik Hakları

Çalışmada, göçmen işçiler ve geçici koruma statüsündeki Suriyeli işçilerin hukuk sisteminde yer aldıkları konumun belirlenmesi amaçlanmış olup Türk ve AB hukuku karşılaştırılarak bu kişilerin sahip oldukları uzun ve kısa vadeli sigorta kolları ile işsizlik sigortası incelenmiş; kayıt dışı istihdama bağlı haklarının neler olduğu, bu haklara nasıl erişim sağlayacakları ve ne tür hukuki düzenlemelerin yapılması gerektiği sorularına cevap aranmış ve çözüm önerilerinde bulunulmuştur.

Arzu Yıldırım Coşkun, Türk İş Hukukunda İkale

İş sözleşmesini ortadan kaldırmaya yönelik bir sözleşme olan ve kanunda düzenlemesi bulunmayan ikalenin hukuki esaslarının ele alındığı kitapta, sözleşme özgürlüğü ve sözleşmelerin kurulması konuları etraflıca değerlendirilmiş, ikalenin tanımına ve hukuki niteliği ile benzer hukuki işlemlerle ilişkisine yer verilmiş, ikalenin kurulması, geçerlilik koşulları ve geçersizlik halleri ile ikalenin işçi ve işverenin hak ve borçları açısından sonuçları, öğretideki görüşler ve Yargıtay kararları ışığında incelenmiştir.

Harun Eryiğit, Anonim Şirketlerin Yönetim Sözleşmesi Kapsamında Yönetimi ve Sonuçları

Potansiyeline ve uzun geçmişine rağmen anonim şirketler hukuku çerçevesinde oldukça sınırlı bir çerçevede ele alınan yönetim sözleşmelerinin, anonim şirketlerde nasıl uygulanacağı ve bu uygulamanın taraflar bakımından nasıl sonuçlar doğuracağı üzerinde durulan eserde, konuya ilişkin özellikle Türk hukuk uygulaması dikkate alınarak bir model önerisi sunulmuştur.

M. Aytaç Özelçi, Belediyelerde Taşınmaz Malların Tahsis ve Devri

Çalışmanın birinci bölümünde Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu düzeninde kamu idareleri arasında taşınmaz malların tahsis ve devrine yer verilmiş, ikinci bölümünde belediyelerde taşınmaz malların tahsis ve devrinde hukuki rejim açıklanmış, üçüncü ve son bölümünde ise taşınmaz malın devrine ilişkin bir diğer yol olan idareler arasında bedel karşılığında taşınmaz mal devri konusuna değinilmiştir.

İçtihat

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:

MAHKEME	KARAR SAYISI
Anayasa Mahkemesi	6
Yargıtay (Hukuk)	585
Yargıtay (Ceza)	504
Danıştay	1
Bölge Adliye Mahkemesi	651
Bölge İdare Mahkemesi	2538
TOPLAM	4285

Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ve Ceza Genel Kurulu’na ait kararlar özellikle dikkati çekmektedir:

Yargıtay HGK., E. 2022/5 K. 2023/848 T. 20.09.2023

Davacı vekili; müvekkili ve davalının (...) Kooperatifinin üyesi olduklarını, kura çekimi sonucunda müvekkiline işyeri, davalıya ise aynı yerde bir başka işyerinin isabet ettiğini, taraflarca bu iki işyerinin trampa edilmesine karar verildiğini, noterde düzenleme şeklinde yapılan trampa sözleşmesi gereğince işyerlerinin fiilen trampa edildiğini ve tapuda müvekkiline ait işyerinin davalı tarafından, davalıya ait işyerinin de müvekkili tarafından halen kullanıldığını, ancak müvekkilinin fiili ve gerçek durumun resmileştirilmesi için sözleşmenin tapu dairesinde de uygulanmasına yönelik talebinin davalı tarafça reddedildiğini, davalı tarafın şekil eksikliğinden bahsederek tescile yanaşmamasının hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olduğunu ileri sürerek söz konusu trampa sözleşmesinin ifasına, davalının mülkiyetinde bulunan işyerinin tapu kaydının iptal edilerek müvekkili adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.

Davalı vekili; tapulu taşınmazların haricen mülkiyetinin edinilmesinin mümkün olmadığını, davacı tarafın bu durumu bilmesine rağmen kötüniyetli olarak eldeki davayı açtığını, ayrıca aradan geçen süre göz önüne alındığında talebin zamanaşımına uğradığını ileri sürerek davanın reddini savunmuştur.

İlk derece mahkemesi; taraflar arasındaki trampa sözleşmesi tapuda yapılmamış olsa da sözleşmeye konu taşınmazların dava tarihine kadar davacı ve davalı tarafından sözleşmeye uygun şekilde tasarruf edilmesinden sonra şekil eksikliğini ileri sürmenin hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olduğunu, davaya konu taşınmaza dava tarihine kadar davacının zilyet olması ve tasarrufunda bulundurması nedeni ile artık sözleşmenin zamanaşımına uğradığından bahsedilemeyeceğini, dolayısıyla davacının resmi şekilde yapılmayan trampa sözleşmesi gereğince dava tarihine kadar yaklaşık 20 yıl süre ile zilyet ve tasarrufunda bulundurduğu davaya konu taşınmazın davalı adına olan tapusunun iptali ile kendi adına tapuya kayıt ve tescilini istemekte haklı olduğu gerekçesiyle davayı kabul etmiştir.

İlgili Yargıtay Dairesi; Mülga Borçlar Kanunu’nun 213. ve 232. maddeleri uyarınca, trampada satım hükümlerinin uygulanacağı, trampa konusu taşınmaz tapuda kayıtlı bir taşınmaz ise trampanın resmi senede bağlanarak yapılmasının zorunlu olduğu, somut olayda taraflar arasında yapılmış resmi bir sözleşme mevcut olmadığı için trampa sözleşmesine dayanarak davalının maliki olduğu dükkânın davacı adına tescilinin talep edilemeyeceği gerekçesiyle kararı bozmuştur.

İlk derece mahkemesi kararında direnmiş, direnme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Bunun üzerine Yargıtay Hukuk Genel Kurulu; kişisel hakların devrinde alacağın temliki hükümleri gereğince sözleşmenin yazılı yapılmasının yeterli olduğu ve taraflar edimlerini yerine getirdiği için taraflar arasında noterde düzenleme şeklinde yapılan trampa sözleşmesinin geçerli olduğu, dolayısıyla davacının bu sözleşme gereğince kişisel hakkını ileri sürmesi ve bu kişisel hakkına dayanarak tapu iptal ve tescil talebinde bulunmasının mümkün olduğu gerekçesiyle direnme kararının onanmasına oybirliği ile hükmetmiştir.

Yargıtay CGK., E. 2019/29 K. 2023/329 T. 07.06.2023

Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçundan sanığın Türk Ceza Kanunu’nun 179/3. maddesi delaletiyle 179/2, 62, 53, 50/1-a ve 52/2-4. maddeleri uyarınca adli para cezası ile cezalandırılmasına, taksitlendirmeye ve hak yoksunluğuna ilişkin yerel mahkemece verilen karar istinaf edilmeksizin kesinleşmiştir.

Adalet Bakanlığı’nın bu hükme yönelik kanun yararına bozma talebinde bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından düzenlenen ihbarnamede, sanık hakkındaki mahkûmiyet kararında koşulları bulunmadığı halde TCK 53/1. maddesindeki hak yoksunluklarına hükmedilemeyeceği gözetilmeden karar verilmesinde isabet görülmediği gerekçesiyle kararın kanun yararına bozulması istenmiştir.

İlgili Yargıtay Dairesi, söz konusu kanun yararına bozma talebinin Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309. ve 310. maddelerinde düzenlenen amaca uygun hukuka aykırılık niteliğinde bulunmaması nedeniyle reddine karar vermiştir.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, TCK’nın 53/1. maddesindeki hak yoksunluklarının hapis cezasına mahkûmiyetin kanuni sonucu olduğu, sanığın adli para cezası ile cezalandırıldığı, adli para cezası ile cezalandırılan sanık hakkında hak yoksunluklarına hükmedilemeyeceği hususunun kanunun emredici hükmü olduğu gerekçesiyle kanun yararına bozma talebinin reddine karar verilmesine itiraz etmiş; inceleme yapan Özel Dairece itiraz nedenleri yerinde görülmemiştir.

Bunun üzerine Yargıtay Ceza Genel Kurulu; uyuşmazlık konusuna ilişkin mevzuatı ve doktrin görüşlerini kapsamlı olarak ele alarak hukuki değerlendirmede bulunmuş, itiraza konu yerel mahkeme hükmünün istinaf incelemesinden geçmeksizin kesinleşmesi, Adalet Bakanlığı’nın kanun yararına bozma talebinde belirtilen ve sanık aleyhine bir durum oluşturan hukuka aykırılığın esaslı bir konuya ilişkin olması, infaz sırasında hükmü veren mahkemeden söz konusu hak yoksunluğunun kaldırılmasının istenmesi yoluyla giderilmesinin mümkün bulunmaması ve infazda tereddüte yol açacağı muhakkak olan söz konusu hukuka aykırılığın ancak kanun yararına bozma konusu yapılarak giderilebilecek nitelik taşıması karşısında Özel Dairece kanun yararına bozma talebinin reddine karar verilmesini isabetli bulmayarak Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı itirazının kabulüne ve Özel Daire kararının kaldırılmasına oyçokluğu ile hükmetmiştir.

Mevzuat

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu

Malullük ve yaşlılık sigortasından ödenen aylıklar ve aylıklar ile birlikte her ay itibarıyla yapılan ödemeler toplamı dosya bazında, yapılacak ek ödeme dahil 10.000 TL’den az olamayacak. Kanunun 4. maddesinin 1. fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalı ve hak sahiplerine, 2024 yılı başından önce bağlanmış gelir ve aylıklar ile 2024 yılında bağlanacak malullük, yaşlılık veya ölüm aylıkları %49,25 oranında artırıldı. Ayrıca Kanunun 4. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenlerin ödeyecekleri tutarlara ilişkin geçici madde hükümleri ihdas edildi.