Lexpera’da Geçen Hafta (31 Ağustos-6 Eylül 2024)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin 145. sayısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
Lysander Spooner, Hukuk Nedir? (Seçme Metinler)
Muzaffer Dülger’in derleyip çevirdiği eserde, liberteryenizm ve anarşizm literatüründe ismi sıklıkla anılan ancak eserlerinden hiçbiri Türkçeye çevrilmemiş olan 19. yy. Amerikan düşünürü Lysander Spooner’ın (1808-1887) zihnindeki hukukun belli başlı temel unsurlarına, bireyi merkeze koyan doğal hakçı liberal geleneğin devlet faaliyetine karşılık düşünürün şüphelerine ve düşünürün, devlet kavramının karşısına bir nevi bireyi koruyan bir kalkan olarak ürettiği doğal hukuk konseptine yer verilmiştir.
Mehmet Emin Alpaslan, Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru ve Kararların Medenî Usûl Hukukuna Etkileri
Çalışmada, bireysel başvuru yolu, medenî usûl hukuku perspektifinden ortaya konulmuş ve bireysel başvuru sürecinde verilebilecek kararların medenî usûl hukukuna etkileri ayrı ayrı ele alınmıştır.
Süheyla Balkar, Milletlerarası Ticari Tahkim ve Etik
Kitapta, milletlerarası ticari tahkimde etik kurallara neden ihtiyaç duyulduğu ve hukuk kurallarının çözüm getiremediği hangi meselelerin etik kurallar ile çözülmeye çalışıldığı sorularına cevap aranmış; günümüz etik alanında milletlerarası ticari tahkimin tarafları, taraf temsilcileri ve bilirkişileri incelenmiş ve küresel anlamda ortak etik yükümlülükler ortaya konulmuştur.
Mustafa Fahreddin Yazıcı, Malpraktis ve Tazminat Sorumluluğu
Hasta ile hekim arasındaki ilişkinin tarihsel sürecine ve hasta hakları alanındaki gelişmelerin dünya ve Türkiye üzerindeki yansımalarına yer verilen eserde, malpraktis, komplikasyon ve tazminat sorumluluğu konuları ayrıntılı olarak irdelenmiştir.
Pınar Özcan, Avrupa Birliği Adalet Divanı Kararlarında Ne Bis In Idem İlkesi
Çalışmada, ne bis in idem ilkesinin unsurları açıklanmış; vatandaşlarına, kesin olarak karara bağlanmış fiillerinden dolayı tekrar yargılanacaklarına veya cezalandırılacaklarına dair herhangi bir endişe duymaksızın serbest dolaşım hakkı sağlamayı hedefleyen ve ilkeyi birincil kaynaklarında tanıyan Avrupa Birliği’nin yargı organı olan Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın kararları incelenmiştir.
İmge Hazal Yılmaz Tekin, Alacaklının Temerrüdü
Türk-İsviçre hukuku bakımından alacaklının temerrüdü kurumunun bir bütün olarak ve önemli noktalarda Alman hukuku ile karşılaştırmalı olarak ele alındığı kitabın ilk bölümünde borç ve borç ilişkisi kavramları ile alacaklının temerrüdü kavramı ve alacaklının temerrüdünün bazı hukuki kurumlarla ilişkisine değinilmiş; ikinci bölümünde alacaklının temerrüdünün şartları açıklanmış; üçüncü bölümünde alacaklının temerrüdünün sonuçları ve sona ermesine yer verilmiş; dördüncü ve son bölümünde ise, bazı özel durumlarda ve özel borç ilişkilerinde alacaklının temerrüdü ile alacaklının temerrüdü hükümlerinin uygulama alanı bulduğu diğer ifa engelleri mercek altına alınmıştır.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Yargıtay (Hukuk) | 3432 |
| Yargıtay (Ceza) | 5150 |
| Danıştay | 667 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 251 |
| Bölge İdare Mahkemesi | 37 |
| TOPLAM | 9537 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Danıştay İDDK., E. 2018/3555 K. 2019/6100 T. 28.11.2019
Dava konusu; Elektronik Haberleşme Sektörüne İlişkin Yetkilendirme Yönetmeliği’nin 4. maddesinde yer alan “katma değerli elektronik haberleşme hizmetleri” tanımının ve yönetmeliğin ilgili metinlerinden “elektronik haberleşme hizmeti, şebeke ve altyapılarının tanım, kapsam ve süreleri”nin “1. terim ve kısaltmalar” başlıklı bölümünde yer alan “uydu yer istasyonu” tanımının, 1.6. maddesindeki “X1 mobil telefon hizmeti” tanımının, “X1 mobil telefon hizmeti”ni düzenleyen 2.1. maddesinin ve katma değerli hizmet sunumu esnasında uydu kümesini kullanma yükümlülüğünün ihlâl edildiğinden bahisle davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu kararının iptali istemine ilişkindir.
Danıştay (...) Dairesi; sektörün ihtiyaçları, uluslararası düzenlemeler, teknolojide meydana gelen gelişmeler gibi hususlar gözetilerek elektronik haberleşme hizmeti ile ilgili olarak yeni kurallar getiren, üst hukuk kurallarına aykırı hükümler içermeyen, işletmecilerin hak ve yükümlülükleri ile ilgili usul ve esaslar belirleyen dava konusu mevzuat hükümlerinde hukuka aykırılık bulunmadığı; Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu kararının incelenmesi sonucunda ise Kurul işleminin hukuka aykırı olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir.
Temyiz dilekçesinde davacı tarafından, ilgili mevzuatta uydu kümesinin ne şekilde kullanılması gerektiğinin net bir şekilde düzenlenmediği, tutanak tarihinden iki ay önce fırlatılan uydular nedeniyle birtakım teknik aksaklıkların yaşandığı, bu durumun mücbir sebep kabul edilmesi gerektiği, para cezasının üst sınırdan verilmesinde de hukuka uygunluk bulunmadığı ileri sürülmüştür.
Buna karşılık davalı idare, ilgili Danıştay Dairesi tarafından verilen kararın usul ve hukuka uygun olduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı gerekçesiyle temyiz isteminin reddini talep etmiştir.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu ise, davacının temyiz isteminin reddine ve ilgili Danıştay Dairesi kararının onanmasına oybirliği ile hükmetmiştir.
Mevzuat
Atama usûlü, görevleri sona erenler ve görevden alınanlara ilişkin hükümler ile kararnamenin II sayılı cetvelinde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği
İlk başvuru ve yer seçimi, kuruluş ve terkin, kamulaştırma ve kamu arazilerinin edinimi, genel kurul, toplantı ve karar yeter sayısı, genel kurulda oy hakkı ve temsil, müteşebbis heyet ile genel kurulun görev ve yetkileri, bölge müdürlüğü ve görevleri, imar planı değişiklikleri, revizyonları, ilaveleri ve onayı, yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi, işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı, kredi kullanımı ve türleri, arsa tahsisi, arsa tahsisinin iptali, tapu durumu, ödemelerin zamanında yapılmaması, başkalarına devir, alt yapı tesisleri kurma ve işletme hakkına ilişkin hükümler başta olmak üzere birçok hükümde ve yönetmelik eklerinde değişikliğe gidildi. Geçiş hükümleri düzenlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ve Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulları Yönetmeliği
Koruma bölge kurullarının çalışma şekli, kurulların idarî ve teknik hizmetleri ile Koruma Yüksek Kurulu’na yapılacak itirazlara ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Bilim ve Toplum Başkanlığı tarafından toplumda bilim, teknoloji ve yenilik kültürünün yaygınlaştırılması, bilim ve teknoloji farkındalığının artırılması ve nitelikli insan kaynağının yetiştirilmesi amacıyla yürütülecek programlara ilişkin usul ve esasların belirlendiği yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Bilim ve Toplum Daire Başkanlığı Tarafından Yürütülecek Programlara İlişkin Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.
Hayvanların Nakilleri Sırasında Refahı ve Korunması Yönetmeliği
Hayvan nakliyesi için ilk defa trafiğe çıkan nakliye araçları ve halihazırda kullanılan nakliye araçları için yolculuk kütüğüne eşdeğer biçimde kayıt yapılması, bilgi sağlanması, bindirme kapağının açılması ve kapanmasına ilişkin bilgi alınması hususlarına uygun bir GPS sistemine geçiş süreci, 31.12.2026 tarihine dek uzatıldı.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Veteriner Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği
Yönetmelikte geçen tanımlar, Veteriner Hekimliği Uzmanlık Kurulu’nun oluşumu ve çalışma esasları, görevi sona eren kurul üyelerinin yenilenmesi ve alan komisyonlarının oluşturulmasına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Orta Vadeli Program (2025-2027)’ın Onaylanması Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan Orta Vadeli Program (2025-2027) onaylanarak yürürlüğe girdi.
Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 563)
İlgili mevzuat hükümleri uyarınca, enflasyon düzeltmesi kapsamı dahilinde olup 31.12.2023 tarihli gelir tablosundaki brüt satışlar toplamı 50.000.000 TL’nin altında olan mükelleflerin, 2024 hesap döneminin ikinci ve üçüncü geçici vergi dönemleri sonu itibarıyla enflasyon düzeltmesi yapmamalarına ilişkin usul ve esasların belirlendiği tebliğ yürürlüğe girdi.
Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 564)
İlgili mevzuat hükümleri uyarınca, ikmalen, re’sen veya idarece yapılan tarhiyatlar dolayısıyla kesinleşen vergi ve cezalar ile vadesi geçtiği halde ödenmemiş vergi ve cezaların açıklanması kapsamında olan ve olmayan alacaklar tespit edildi.
Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ
Yurt içi yerleşik gerçek kişiler ile yurt içi yerleşik tüzel kişilerin 31.08.2024 tarihi itibarıyla bankalarda mevcut olan ABD doları, Euro ve İngiliz sterlini cinsinden döviz tevdiat hesabı ve döviz cinsinden katılım fonu hesabı bakiyeleri, hesap sahibinin talep etmesi halinde dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Yurt içi yerleşik gerçek kişilerin 31.08.2024, yurt içi yerleşik tüzel kişilerin ise 31.12.2021 tarihi itibarıyla bankalarda mevcut olan altın hesabı, hesap sahibinin talep etmesi halinde dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çevrilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Döviz tevdiat hesapları ve katılım fonlarının vadeli Türk lirası mevduat veya katılma hesaplarına dönüşümüne ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Altın hesaplarının vadeli Türk lirası mevduat veya katılma hesaplarına dönüşümüne ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Fiziki altınların Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümüne ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Primlerine İlişkin Genelge
01.10.2024 tarihinde yürürlüğe girmek üzere, 2024 yılı eylül ayında araç grubu ve kullanım türüne göre uygulanan azami primler, 2024 yılı ekim ayı için %3,5 artırılarak uygulanacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Küçük Ölçekli Balıkçılığın Desteklenmesi Tebliği (Tebliğ No: 2024/27)
Deniz ve içsularda küçük ölçekli balıkçılığın av, avcılık ve sosyo-ekonomik verilerinin toplanması ve sürdürülebilir yönetiminin sağlanması amacıyla balıkçı gemisi sahiplerine 2025 ve 2026 yıllarında destekleme yapılmasına dair usul ve esasların düzenlendiği yeni bir tebliğ yürürlüğe girdi. 13.01.2023 tarihli ve 32072 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Küçük Ölçekli Balıkçılığın Desteklenmesi Tebliği (Tebliğ No: 2022/56) yürürlükten kaldırıldı.
