Lexpera’da Geçen Hafta (6-12 Kasım 2021)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin üçüncüsünü siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta aşağıda yer alan eserler Lexpera’ya yüklendi:
Samim Ünan, Türk Ticaret Kanunu Şerhi Altıncı Kitap: Sigorta Hukuku - Cilt VII - Yargı Kararları
Türk Ticaret Kanunu’nun sigorta sözleşmesine ilişkin içtihadının artık yerleşmeye başlamasına bağlı olarak Yargıtay’ın sigorta ile ilgili uyuşmazlıklar hakkında vermiş olduğu bazı kararlar ve bunlara ilişkin yorumlar, bu cildin kapsamını oluşturmaktadır.
Nurten Öztürk, Şirket Faaliyeti Sırasında İşlenen Suçlarda Şirket Yöneticilerinin Taksire Dayalı Cezai Sorumluluğu
Çalışmada, şirket yöneticilerinin dikkat ve özen yükümlülüklerini hangi şartlarda devredebilecekleri ve ceza hukuku bağlamında geçerli bir yetki devrinin nasıl olacağı sorunu, taksirin belirlenmesinde başvurulan güven ilkesiyle birlikte ele alınmıştır.
Ali Boyracı, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Düzenlenen Senedin Yağması Suçu
Üç bölümden oluşan eserin ilk bölümünde, malvarlığı kavramı ele alınarak senedin yağması suçu ile ilgili olarak 765 sayılı TCK ile 5237 sayılı TCK’da yer alan düzenlemeler karşılaştırılmıştır. İkinci bölümde, suçla korunan hukuki değer, suçun unsurları ve nitelikli halleri, öğretide yer alan görüşler ve Yargıtay kararları çerçevesinde ortaya konmuştur. Üçüncü bölümde ise kusurluluk, suçun özel görünüş biçimleri, kovuşturma usulü ve yaptırım konuları ile ilgili kurallar incelenmiştir.
Selin Türkoğlu, Ceza Hukuku Açısından Israrlı Takip
İstanbul Sözleşmesi’nde kadına yönelik şiddetin bir türü olarak düzenlenen ısrarlı takibin ele alındığı çalışmanın ilk bölümünde kavramın tanımı, özellikleri ve karşılaştırmalı hukuktaki yeri üzerinde durulmuş, ikinci bölümde 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda yer alan benzer suç tipleriyle karşılaştırma yapılmıştır.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Yargıtay (Hukuk) | 4996 |
| Yargıtay (Ceza) | 1669 |
| Danıştay | 160 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 686 |
| Bölge İdare Mahkemesi | 266 |
| TOPLAM | 7777 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Yargıtay HGK., E. 2017/943 K. 2021/984 T. 14.9.2021
Davacı vekili, davalının, müvekkili şirket ile imzaladığı sözleşmeyi ihlal ettiğini, 16.000 USD cezai şart ile 19.000 TL katkı payının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. Davalı vekili, davanın reddine karar verilmesini, olmadığı takdirde cezai şarttan indirim yapılmasını talep etmiştir. İlk derece mahkemesi, davanın kabulü ile 16.000 USD cezai şart ve 19.000 TL katkı bedelinin davalıdan tahsiline karar vermiştir. Kararın davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine Yargıtay (Kapatılan) 19. Hukuk Dairesi kararı bozmuştur. İlk derece mahkemesi kararında direnmiştir. Hukuk Genel Kurulu, direnme kararının davalı vekili tarafından temyiz edilmesiyle önüne gelen uyuşmazlığı, sözleşme ile kararlaştırılan cezai şartın, davalı yönünden ekonomik olarak yıkımına neden olma ihtimali dikkate alındığında hükmedilecek cezai şarttan indirim yapılıp yapılmayacağının değerlendirilmesi hususunda davalının mali durumunun araştırılmasının gerekip gerekmediği yönünden ele almıştır. Kurul, cezai şart hususunda bir karar verilmeden önce, sözleşmenin düzenlendiği tarihte tarafların iktisadi durumu, davalı borçlunun ödeme gücü ve kabiliyeti göz önüne alınarak, bu yönde davalı defter ve kayıtlarının incelenmesi ile denetime elverişli olacak şekilde bilirkişi raporu alınarak sonuca göre karar verilmesi gerektiği halde, eksik inceleme ve yanılgılı gerekçeyle direnme kararını bozmuştur.
Mevzuat
Anonim şirketlerde tasfiye sonucu dağıtma hükmünde süre ile ilgili değişikliğe gidildi. Buna göre, alacaklılara üçüncü kez yapılan çağrı tarihinden itibaren üç ay geçmedikçe kalan varlık dağıtılamayacak. Şu kadar ki, hal ve duruma göre alacaklılar için bir tehlike mevcut olmadığı takdirde mahkeme üç ay geçmeden de dağıtmaya izin verebilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kaçak eşya naklinde kullanıldığı şüphesiyle fiilen gümrük idaresine veya yediemine teslim edilmiş ve hakkında el koyma kararı bulunmakla birlikte alıkonulmayan taşıtlar, gümrük idaresince yapılacak tebligattan itibaren doksan gün içinde muhafaza ve diğer masraflar karşılanmak suretiyle sahibi tarafından teslim alınmaması halinde, tasfiye idaresi tarafından soruşturma ve kovuşturma sonucu beklenmeksizin derhal tasfiye olunacak.
El konulan, ambalajlarında kamu kurumlarınca uygulanan bandrol, etiket, hologram, pul, damga veya benzeri işaret bulunmayan ve imha edilecek eşyaların sayı ve türü artırıldı. El konulan idarelerce eşyalardan numune alınmasının mümkün olmaması halinde eşyalar, ayırt edici bilgilerin tespiti yapılmak suretiyle tutanağa bağlanarak imha edilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
31.12.2023 tarihine kadar, üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce çekin ödenmek için muhatap bankaya ibrazı geçersiz olacak. Bu tarih daha önce 31.12.2021 idi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
İlk kez faaliyete geçecek serbest bölgelerde, işleticilerin serbest bölgelerin işletilmesi ile ilgili faaliyetlerden elde ettikleri kazançları, 30 yılı geçmemek ve Ticaret Bakanlığınca kendilerine verilecek ilk faaliyet ruhsatında belirtilen süre ile sınırlı olmak üzere gelir veya kurumlar vergisinden müstesna olacak. Bu istisna, münhasıran alım satım veya depo işletmeciliği faaliyet ruhsatı sahibi kullanıcılardan elde edilen kazançlar ile Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca yapılacak vergi kesintilerini kapsamayacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Devlet Yatırım Bankası için Harcırah Kanunu, Taşıt Kanunu, Devlet İhale Kanunu, Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve diğer bazı kanun ve kanun hükmünde kararname hükümleri uygulanmayacak.
Devlet Yatırım Bankası’nın her türlü ihtiyatî tedbir, ihtiyatî haciz ve icranın geri bırakılması taleplerinde teminat şartı aranmayacak. Bankanın kredilerinin teminatını teşkil eden taşınır ve taşınmaz malların icrada, iflasta veya haricen satışında Banka üzerinde kalması halinde satış, devir ve intikal ile ilgili her türlü işlemler, mahkemeler ve icra daireleri nezdinde açacağı dava, takip ve talepler teminattan ve tüm harçlardan; Bankanın ihracatın finansmanına ilişkin açtığı alıcı veya ihracatçı kredileri, ihracatın finansmanı amacıyla ihracatçıların yurt içi ve yurt dışı banka ve finans kurumlarından sağlayacakları krediler için verdiği garantiler, ihracatçıların mal ve hizmet satışını teşvik etmek üzere yaptığı ihracat kredi sigortaları ile yurt dışına yapılacak finansal kiralama işlemlerinin finansmanı ve bu kapsamda verdiği garantiler dolayısıyla lehe aldığı paralar banka ve sigorta muameleleri vergisinden istisna tutulacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu
Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nin çıkarılmasına ilişkin esasları tespit, yayım işlerini sevk ve idare etmek ve Bakanlık ile Birlik arasındaki çalışmaları koordine etmek üzere kurulacak olan komite hükmünde değişikliğe gidildi. Buna göre komite, İç Ticaret Genel Müdürü başkanlığında, İç Ticaret Genel Müdürlüğü’nde görevli en fazla üç genel müdür yardımcısı ile Birlik Genel Sekreteri, ilgili genel sekreter yardımcısı ve gazete müdüründen oluşacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu
Üyelere, sadece kayıtlı olduğu meslek kuruluşu ile sınırlı kalmak kaydıyla Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanı üzerinden, üyelerin adı soyadı, sicil numarası ile sabit iş yeri olanların iş yeri adresi bilgilerini içeren listeye erişim yetkisi verilecek. Elde edilen kişisel veriler, sadece meslek kuruluşu organlarında görev almak isteyen adayların bu kuruluşların üyelerine ulaşabilmeleri amacıyla kullanılabilecek. Bu veriler, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na aykırı olarak kullanılamayacak, aktarılamayacak veya başka bir şekilde işlenemeyecek.
Sicil Gazetesinin çıkarılmasına ilişkin esasları tespit, yayım işlerini sevk ve idare etmek ve Bakanlık ile Konfederasyon arasındaki çalışmaları koordine etmek üzere kurulacak olan komite hükmünde değişikliğe gidildi. Buna göre, Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürü başkanlığında, Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü’nde görevli en fazla üç genel müdür yardımcısı ile Konfederasyon genel sekreteri, genel sekreter yardımcısı ve Sicil Gazetesi müdüründen oluşan Sicil Gazetesi komitesi kurulacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Hazine Müsteşarlığı’na yapılan atıfların büyük bir kısmı, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurulu’na yapılacak şekilde değiştirildi.
01.01.2022 tarihinde yürürlüğe girmek üzere, zarar sigortası niteliğindeki teminatlar için şirketler, ilk hasar ihbarı ile birlikte, muallak tazminat tutarları hesaben kesin olarak tespit edilmemiş ise, branşlar itibarıyla ayırmış oldukları muallak tazminat tutarlarının en az son beş yıllık istatistiklerini kullanarak yapacakları en iyi tahmine göre dosya açacaklar.
01.01.2022 tarihinde yürürlüğe girmek ve zamanaşımı dolmamış tüm dosyalar hakkında uygulanmak üzere, meblağ sigortası niteliğindeki teminatlar için şirketler, rizikonun gerçekleştiğinin öğrenilmesi ile birlikte dosya açılışında poliçe ile belirlenen teminat tutarını muallak tazminat tutarı olarak alacak ve ayrılan muallak tazminat tutarını dosyanın gelişimine bağlı olarak her hesap dönemi sonu itibarıyla güncelleyecekler.
01.01.2022 tarihinde yürürlüğe girmek üzere, aktüeryal matematik karşılıklar tahakkuk esasına göre hesaplanacak ancak tarifenin teknik esaslarında belirtilmesi ve poliçelendirme esnasında sigorta ettirenin bilgilendirilmesi kaydıyla tahsil esasına göre de hesaplama yapılabilecek.
Dengeleme karşılığının tanımı, takip eden hesap dönemlerinde meydana gelebilecek tazminat oranlarındaki dalgalanmaları dengelemek ve katastrofik riskleri karşılamak üzere ek teminatlar da dâhil olmak üzere tüm branşlarda verilen deprem teminatları ile kredi ve kefalet branşlarında verilen teminatlar için ayrılan karşılık olarak değiştirildi.
Aktüerya birimi başlıklı madde yürürlükten kaldırıldı.
Şirketlerin, teknik karşılıklarını karşılayacak düzeyde bulundurmaları şart olan varlıklar arasına kıymetli maden hesapları da eklendi. Teknik karşılıkları karşılayan varlıklara ilişkin sınırlamalarda değişikliğe gidildi.
Sermaye Piyasası Kurulu tarafından çıkarılan düzenlemelere uygun olarak ihraç edilen yeşil borçlanma araçları ve yeşil kira sertifikaları ve BIST Sürdürülebilirlik Endeksinde yer alan ortaklık payları ile fon toplam değerinin en az %80’i devamlı olarak bu varlıklardan oluşan yatırım fonlarına yapılan yatırımlarda kısıtlamalar %10’u aşmayacak şekilde iki kat fazlası olarak dikkate alınacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmelik
Hükümlülerin çıplak olarak aranması yönetmelikten çıkarılarak bunun yerine detaylı aramaya ilişkin hükümler yürürlüğe girdi. Arama ve sayımlar sırasında insan onuru ve haysiyetine saygı ile utanma duygusunun ihlal edilmemesi esas olacak. Bu kapsamda gerekli her türlü tedbir alınacak.
Detaylı arama, hükümlünün utanma duygusunu ihlal etmeyecek şekilde ve görevli dışında kimsenin görmemesini sağlayacak tedbirler alınarak gerçekleştirilecek. Arama sırasında hükümlüye tek kullanımlık giyim önlüğü verilecek. Detaylı aramayı yapan görevli tarafından eldiven kullanılacak. Detaylı arama sona erdikten sonra işlem tutanağa bağlanacak, tutanakta arama yapan görevliler ile hükümlünün imzası bulunacak. Hükümlünün imzadan kaçınması halinde bu durum da tutanağa geçirilecek.
Hapis cezasının infazı, gebe olan veya doğurduğu tarihten itibaren bir yıl altı ay geçmemiş bulunan kadınlar hakkında geri bırakılacak. Ceza infaz kurumunda anneleri ile birlikte kalan sıfır-altı yaş grubundaki çocukların psikososyal gelişimleri psikososyal yardım servisi görevlilerince takip edilecek.
Ayrıca özel infaz usullerine ilişkin kapsamlı düzenlemeler getirildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Yardım Toplama Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik
İnternet ortamında gerçekleştirilecek yardım toplama faaliyetleri, Yardım Toplama Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik kapsamına alındı. Buna göre, yardım toplayacak kişi ve kuruluşlar isteklerini Yardım Toplama Başvuru Formu ile izin vermeye yetkili makama bildirecek. Faaliyet sonunda yetkili makamlara Yardım Toplama Sonuç Bildirim formu iletilecek.
Bankada hesap açmak veya elektronik olarak işleme tâbi tutulmuş sistemler kullanmak suretiyle yardım toplama izni verilen kişi ve kuruluşlar, yardım toplama faaliyetinde kullanılmak üzere açılacak hesap numaralarını, SMS numaralarını ve benzeri bilgileri izni takip eden otuz gün içinde izin veren makama bildirecekler.
Toplanan yardım miktarının bilanço esasına göre defter tutan dernek ve vakıflar için yirmi beş bin Türk Lirasını aşması halinde toplanan para bu süre beklenmeksizin saymana teslim edilecek veya bankaya yatırılacak. Bunun dışındaki kişi, kurum ve kuruluşlar için ise toplanan yardım miktarının on bin Türk Lirasını aşması halinde toplanan para bu süre beklenmeksizin bankaya yatırılacak. Bu tutar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere arttırılarak uygulanacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Denetimli Serbestlik Hizmetleri Yönetmeliği
05.03.2013 tarihli Denetimli Serbestlik Hizmetleri Yönetmeliği yürürlükten kaldırılarak aynı adla yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi. Buna göre, Denetimli Serbestlik Müdürlükleri’nde suça sürüklenen çocuklar için Çocuk Hizmetleri Büroları kurulacak. Bireysel görüşme sayısı yükümlünün ihtiyacı doğrultusunda komisyon kararı ile artırılabilecek. Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımı nedeniyle haklarında denetimli serbestlik kararı verilenler, denetimli serbestlik süresi içinde yılda en az bir kez habersiz olarak uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanıp kullanmadığının tespit edilmesi için sağlık kurumuna sevk edilecek. Müdürlüğün gerekli gördüğü hâllerde sevk sayısı artırılabilecek.
Hapis cezasının konutta infazına karar verilen çocuklar ile ilgili şartları haiz kadınların varsa barınma, ekonomik destek, eğitim ve benzeri ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla uygun sosyal hizmet modelinin belirlenmesi için Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü ve ilgili diğer kamu kurum ve kuruluşlarına bilgi verilecek. Hapis cezasının konutta infazına karar verilen hükümlülerden örgün eğitimine devam eden çocuklar ve kronik bir rahatsızlığı sebebiyle düzenli olarak sağlık kuruluşuna gitmesi gerekenler hakkında bu durumlarını belgelendirmeleri ve talep etmeleri halinde ileri sürülen mazeretlerin doğruluğu ve haklılığı araştırılarak mazeretli olacakları günlerde yeteri kadar süre ile konutlarından ayrılabilmelerine izin verilebilecek.
Şüpheli, sanık veya hükümlülerin, denetimleri amacıyla elektronik cihazlar ile izlenmesinde, kişinin ses, yüz, parmak izi ve benzeri biyometrik kimlik bilgilerinin kullanılarak kimliğinin doğrulanması yöntemi olan biyometrik imza da yönetmelikte düzenlendi.
Yükseköğretim Kalite Güvencesi ve Yükseköğretim Kalite Kurulu Yönetmeliği
Yükseköğretim Kalite Güvencesi ve Yükseköğretim Kalite Kurulu’nun görev ve yetkileri genişletildi. Değerlendirme süreçleri ve değerlendirme raporlarına ilişkin birçok yeni hüküm yürürlüğe girdi. Kurumsal dış değerlendirme programı kapsamında değerlendirilen yükseköğretim kurumlarının kurumsal akreditasyon programı kapsamına alınmalarına ilişkin süreler 01.01.2022 tarihinden itibaren başlayacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Gümrük Genel Tebliği (Transit Rejimi)
İzinli gönderici yetkisi başvurusunda aranacak koşullar, başvurunun yapılması, başvurunun incelenmesi, yetkinin verilmesi, askıya alınması, iptali, gümrük işlemleri ve diğer hususlara ilişkin uygulanacak usul ve esasları düzenleyen Gümrük Genel Tebliği (Transit Rejimi), 01.01.2022 tarihinde yürürlüğe girecek.
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ
Dahilde İşleme Rejimi Kararı kapsamında, kıymetli madenler aracı kuruluşu olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerce her bir ithalat işleminde 20 kilogramı aşmamak üzere standart işlenmemiş kıymetli maden ithal edilmesi mümkün olacak. Gerçekleştirilecek ithalat işlemlerinde, ithalatçı tarafından, asgari olarak standart işlenmemiş kıymetli madenin formu (külçe/bar/granül), külçe/bar cinsi, ağırlığı, adedi, rafinerisi, rafineri ülkesi bilgilerinin gümrük idarelerine beyan edilmesi zorunlu olacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.