Lexpera Blog

Lexpera’da Geçen Hafta (7-13 Ekim 2023)

Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin 100. sayısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.

Literatür

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:

Baki İlkay Engin (Ed.), Medeni Hukuk Alanındaki Güncel Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi Sempozyumları Cilt III-Dernekler ve Vakıflar

İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı ile Mukayeseli Hukuk Araştırma ve Uygulama Merkezi tarafından 21.12.2017 tarihinde düzenlenen Medeni Hukuk Alanındaki Güncel Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi Sempozyumu serisinin üçüncü cildi medeni hukuk tüzel kişilerine ilişkin kararların incelenmesine ayrılmıştır.

Emek Toraman Çolgar, Abdurrahman Kayıklık (Ed.), Ticaret Hukukunda Genç Yaklaşımlar

Kitap, Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuka Genç Yaklaşımlar Konferans Serisi kapsamında 15.10.2020 tarihinde düzenlenen Ticaret Hukuku Genç Akademisyenler Sempozyumu’nda sunulan 12 tebliğ metninden oluşmaktadır.

Ali Kerem Kayhan, Ali Osman Karaoğlu (Ed.), Uluslararası Hukukta Şeffaflık

Çalışmada, uluslararası örgütlerin işleyişi, diplomatik ilişkiler, uluslararası antlaşmaların yapım süreçleri, tahkim mekanizmaları ve insan hakları mahkemelerinin usul kuralları gibi birçok alanda uygulanan şeffaflık kavramının uluslararası hukuktaki yeri ve önemi, farklı araştırmacıların katkılarıyla çeşitli açılardan incelenmiştir.

Feyzan Hayal Şehirali Çelik (Ed.), 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu Sempozyumu

Eser, 09-10.03.2017 tarihlerinde gerçekleştirilen sempozyumda sunulan ve konusu Sınai Mülkiyet Kanunu’nda öne çıkan yenilikler, kurumsal yapı, markalar, tasarımlar, coğrafi işaretler ve geleneksel ürün adları, patent ve faydalı modeller, çalışanların hak sahipliği, hakkın korunması ve bu korumanın sınırları olan tebliğlerden oluşmaktadır.

Ufuk Tekin, İbrahim Bektaş (Ed.), Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü 60. Yıl Sempozyumu: Banka Hukukuna Genel Yaklaşım

Bankaların Kredi Koşullarında Şirket Finansal Tablolarının Rolü, Grup Bankaları-Finansal Holdingler ve Şirketler Topluluğu Hükümlerinin Uygulanabilirliği, Mevduat Nedeniyle Bankanın ve Banka Çalışanının Hukuki Sorumluluğu ve 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na Tâbi Halka Açık Bankalar Bakımından Piyasa Dolandırıcılığı ve Bilgi Suistimali Suçları, sempozyum kapsamında sunulan ve kitapta yer verilen makaleler arasında bulunmaktadır.

Dursun Saat, Anonim Ortaklıkta Önemli Miktarda Şirket Varlığının Satışı

Kitabın birinci bölümünde anonim şirketin organizasyon yapısına değinilmiş, ikinci bölümünde önemli miktarda şirket varlığının toptan satışı üzerinde durulmuş, üçüncü bölümünde genel kurul kararının hukuki niteliği ve kapsamına yer verilmiş, dördüncü ve son bölümünde ise kayyım atanan, konkordato ilan eden ya da uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırılan anonim şirketler bakımından önemli miktarda şirket varlığının satışı hakkında değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Gökhan Aydoğan, Anonim Şirketlerde Kamuyu Aydınlatma Belgelerinden Doğan Hukuki Sorumluluk

6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile sorumluluk hükümlerinin etkin şekilde uygulanması konusunda yatırımcılara ek bir hukuki koruma sağlayan özel düzenlemeler getirildiğinden bahisle çalışmada, kamuyu aydınlatma belgelerinden doğan hukuki sorumluluk davası, olan ve olması gereken hukuk açısından ele alınmış; bu konudaki gelişimin sürdürülebilmesi yönünde kanun koyucu ile hukuk uygulayıcılarının tercihlerine olumlu etki sağlanması hedeflenmiştir.

Murat Gürel, Anonim Şirketin Kendi Paylarının İktisabı Amacıyla Finansal Destek Verme Yasağı

Eserin birinci bölümünde finansal destek verme yasağının ekonomik boyutuna ve şirketin çoğunluk paylarının borçlanarak devralınmasına yer verilmiş, ikinci bölümünde finansal destek verme yasağının amacı ve ilgili düzenlemelerden farkı tartışılmış, üçüncü bölümünde finansal destek verme yasağının uygulanma şartları ve istisnası konu edilmiş, dördüncü ve son bölümünde ise finansal destek verme yasağına aykırılığın sonuçları üzerinde durulmuştur.

F. Dilek Kabukçuoğlu Özer, Mukayeseli Hukukta ve Uygulamada Hayat Sigortası

Çalışmada, diğer ülke uygulamalarına da yer vermek suretiyle sigorta ve borçlar hukuku çerçevesinde hayat sigortası incelenmiş, yapılan bu incelemede belirli bir ölçüde sigortacılık tekniğine de değinilmiş ve sözleşme hukuku ile denetim hukuku ilişkisi nedeniyle belirli konularda denetim hukukuna da yer verilmiştir.

Miray Altınkaya, Medenî Usul Hukuku Açısından Mirasçılık Belgesine İlişkin Talep

Kitabın birinci bölümünde mirasçılık belgesinin işlevleri açıklanmış ve belgenin hukuki niteliği üzerinde durulmuş, ikinci bölümünde mirasçılık belgesinin düzenlenmesine ilişkin talep ve belgenin düzenlenmesi usulü konu edilmiş, üçüncü ve son bölümünde ise mirasçılık belgesinin geçersizliği ve sonuçları tartışılmıştır.

Nurcihan Dalcı Özdoğan, Tarımsal Arazilerin Miras Yoluyla İntikali

Eserde, mirasbırakanın ölüm tarihine göre tespit edilecek ve terekesinde yer alan tarımsal arazilerin miras yoluyla intikalinde uygulanacak hükümler ele alınmış olup, 15.05.2014 tarihi ve sonrasındaki ölümlerde uygulanacak olan Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nda yer alan hükümlere de değinilmiştir.

İçtihat

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:

MAHKEME KARAR SAYISI
Anayasa Mahkemesi 131
Yargıtay (Hukuk) 434
Yargıtay (Ceza) 344
Danıştay 117
Bölge Adliye Mahkemesi 3092
Bölge İdare Mahkemesi 1069
TOPLAM 5187

Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:

Yargıtay HGK., E. 2023/366 K. 2023/530 T. 31.05.2023

Şikâyetçi borçlular vekili; alacaklı tarafından müvekkilleri aleyhine başlatılan kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takipte alacaklı vekilinin ihtiyati haciz kararını sunarak ticaret sicil memurluğuna müzekkere yazılarak şirket kayıtlarına haciz konulmasını talep ettiğini, icra müdürünün bu talebi kabul ederek takipte borçlu gösterilenlerin ticaret sicil kaydına, her türlü hak ve alacaklarına ihtiyati haciz konulması yönünde müzekkere yazıldığını, ticaret sicil kayıtlarının haczedilemeyeceğini ileri sürerek icra müdürünün ticaret sicil kayıtlarının haczine yönelik kararının ve bu karar doğrultusunda yapılan işlemlerin iptaline karar verilmesini talep etmiştir. Alacaklı vekili, borçlulardan birinin şirket olması nedeniyle haczin yasal olduğunu belirterek şikâyetin reddini savunmuştur.

İlk derece mahkemesi tarafından, limited şirketlerin alacaklılara karşı bütün mal varlığı ile sorumlu olduğu, şirketin malvarlığını oluşturan menkullere, sermayesine vs. haciz konulabileceği, alacaklı vekilinin talebi ile borçlu şirketin hak ve alacakları yönünden ihtiyati haciz uygulanması için ticaret siciline müzekkere yazılmasında yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesi ile talebin dava (şikâyet) şartı yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.

İlgili Yargıtay Dairesi, haciz uygulanması gerekirken ticaret sicil kayıtları üzerine haciz konulmasının isabetsiz olduğu ve şikâyet eden şirket yetkilisinin şikâyette hukuki yararı bulunduğu gerekçesiyle kararı bozmuştur. Bu karara karşı alacaklı vekili tarafından karar düzeltme talebinde bulunulmuştur. Özel Dairece bu talep, şikâyete konu haciz işleminin yasal dayanağının İcra ve İflâs Kanunu’nun 88. ve 94. maddeleri olduğu, anılan hükümler kapsamında haciz uygulanması gerekirken ticaret sicil kayıtları üzerine haciz konulmasının isabetsiz olduğu ve şikâyet eden şirket yetkilisinin şikâyette hukuki yararı bulunduğu gerekçeleriyle reddedilmiştir.

İlk derece mahkemesi kararında direnmiş, karar temyiz edilmiştir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu; gerekçeli kararın tefhim edilen karar yanlış da olsa buna uygun düzenlenmesi gerektiği, yanlışlığın ancak Yargıtay yoluna başvurulması ve kararın bozulması halinde düzeltilebileceği, bu aykırılığın kamu düzenine ilişkin olup diğer yönler incelenmeden tek başına bozma sebebi olduğu ve kısa karar ile gerekçeli karar arasında çelişki bulunmasının bozma sebebi yapılmasına E. 1991/7, K. 1992/4 sayılı ve 10.04.1992 tarihli Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu kararında hükmedildiği gerekçeleriyle kararı usulden bozmuştur.

İlk derece mahkemesi, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun usule ilişkin bozma kararına uyulmasından sonra önceki gerekçe ile direnme kararı vermiş, karar temyiz edilmiştir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı oyçokluğu ile onamıştır. Bu karara karşı borçlu vekili karar düzeltme talebinde bulunmuştur. Bunun üzerine Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, ilk derece mahkemesince borçlunun talebinin şikâyet şartı yokluğu nedeniyle reddine ilişkin verilen hükmün onanmasına dair kararın kaldırılmasına ve direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerle bozulmasına oyçokluğu ile kesin olarak hükmetmiştir.

Mevzuat

Ceza Muhakemesi Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2020/79, K. 2023/113 sayılı ve 22.06.2023 tarihli kararı uyarınca, kanunun “basit yargılama usulünde itiraz” başlıklı 252. maddesinin birçok fıkrası iptal edildi. Değişiklikler, 11.07.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

İdari Yargılama Usulü Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2023/36, K. 2023/142 sayılı ve 26.07.2023 tarihli kararı uyarınca, konusu 100.000 TL’yi aşan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemler hakkında açılan davaların, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi kararın tebliğinden itibaren 30 gün içinde Danıştay’da temyiz edilebileceğine ilişkin hüküm iptal edildi. Değişiklik, 13.07.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2023/32, K. 2023/138 sayılı ve 26.07.2023 tarihli kararı uyarınca, cezai bazı hükümler iptal edildi. Kanuna aykırı bazı fiillerde bulunan tesis ya da işyeri belgesi sahiplerine ilişkin cezai hükümdeki değişiklik, 01.01.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2019/111, K. 2023/63 sayılı ve 05.04.2023 tarihli kararı uyarınca, kuruluş, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurulu, Kurulun çalışma esasları ve personele ilişkin maddelerin bazı fıkra hükümleri ile “personele ilişkin geçiş hükümleri” başlıklı maddenin tamamı iptal edildi. Bazı değişiklikler, 10.07.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik

Dijital cüzdan, kartlı sistem kuruluşu ve nitelikli hizmetler tanımlandı; anonim ön ödemeli araç ve şube tanımlarında değişikliğe gidildi. Ödeme hizmeti, işyerlerine sunulan hizmetler, faaliyet izni, kuruluşlar tarafından yapılamayacak faaliyetler, kredi kullandırma yasağı, temsilci, risk yönetimi, asgari özkaynak yükümlülüğü, mesleki sorumluluk sigortası, ödeme fonlarının ve elektronik para karşılığı toplanan fonların korunması, koruma hesaplarının bloke edilmesi, teminatlar, tek seferlik ödeme, hesap bilgisi hizmetinin sunulması esnasında ödeme hesabı bilgilerine erişim kuralları, verilerin korunması ve tüketici olmayan müşterilere ilişkin hükümler başta olmak üzere birçok hükümde ve yönetmelik eklerinde kapsamlı değişikliğe gidildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Elektronik Kimlik Bilgisini Haiz Cihazların Kayıt Altına Alınmasına Dair Yönetmelik

Siyah liste, IMEI numarası siyah listede yer alan cihazlara ilişkin işlemler ve son sinyal almasından itibaren kesintisiz 1 yıl süreyle elektronik haberleşme hizmeti almayan cihazlara ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. 01.01.2024 tarihinden önce kesintisiz 7 yıl süreyle elektronik haberleşme hizmeti almadığı gerekçesiyle siyah listeye alınan cihazların kullanıma açılmasına ilişkin geçiş hükümleri düzenlendi. Değişiklikler, 01.01.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliği

Tüketici ve insan sağlığı, tüketici hakları, gıda satışında adaletin sağlanması ve çevrenin korunması hedeflerine yönelik olarak; gıda katkı maddeleri listesinin, gıdalarda, gıda katkı maddelerinde, gıda enzimlerinde ve gıda aroma vericilerinde kullanılan gıda katkı maddelerinin kullanım koşullarının ve gıda katkı maddelerinin etiketleme kurallarının belirlendiği yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi. Geçiş ve istisna hükümleri düzenlendi. 30.06.2013 tarihli ve 28693 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı.

Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemleri ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcılarının Ödeme Hizmetleri Alanındaki Veri Paylaşım Servislerine İlişkin Tebliğ

Yakın alan iletişimi tanımlandı, anonim ön ödemeli araç ve uzaktan iletişim aracı tanımında değişikliğe gidildi. Veri güvenliği ve mahremiyeti, denetim izlerinin oluşturulması, bilgi sistemlerine ilişkin dış hizmet alım sürecinin yönetimi, yüksek riskli işlemlerin takibi, bilgi sistemlerine ilişkin sınırlamalar ve uzaktan iletişim aracı ile yürütülecek süreçlere ilişkin hükümlerde kapsamlı değişikliğe gidildi. Ayrıca geçiş hükümleri düzenlendi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Elektronik Kimlik Bilgisini Haiz Cihazların Kayıt Altına Alınmasına Dair Tebliğ

Kullanıcı hesabı tahsisi ve kesintisiz süreyle elektronik haberleşme hizmeti almadığı gerekçesiyle kullanıma kapatılan cihazların Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na başvuru yoluyla tekrar kayıtlı hale getirilmesine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Değişiklikler, 01.01.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 492)

“İnteraktif Vergi Dairesi şifresi edinme” başlıklı madde yürürlükten kaldırıldı.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 509)

Şarj ağı işletmeci lisansı alan mükellefler ile bu mükellefler tarafından sertifika verilen şarj istasyonu işletmecilerinin; e-fatura uygulamasına dahil olmaları, ilgili istisnai durumlar haricinde e-fatura uygulamasına kayıtlı diğer kullanıcılara faturalarını e-fatura olarak düzenlemeleri ve bunlardan e-fatura olarak almaları zorunlu olacak. Ayrıca e-fatura uygulamasına geçiş zorunluluğu ve geçiş süresi ile e-fatura ve e-arşiv fatura uygulamalarından yararlanma yöntemlerinde değişikliğe gidildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 527)

Tebliğin konusu, tebliğde yer alan tanımlar, yeni nesil akaryakıt pompa ödeme kaydedici cihazlarının onayı ve teknik özelliklerine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 531)

Tebliğde geçen teminat yeniden tanımlandı. Teminat verme zamanı ve yeri, alınacak teminat, alınan teminatın iadesi ve ceza uygulamasına ilişkin hükümler ile tebliğ eklerinde değişikliğe gidildi.

Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 551)

Vergiye uyum düzeyi ile vergi güvenliğinin artırılması amacıyla elektrikli araçlara kablolu veya kablosuz elektrik enerjisi aktarımı yapmak üzere lisans alan şarj ağı işletmecisi tarafından uygulanan şarj hizmetine ilişkin bilgiler ile bu hizmet karşılığında düzenlenen faturada yer alan bilgilerin elektronik ortamda alınmasına ve fatura düzenleme süresine ilişkin usul ve esaslar belirlendi. Sürekli bilgi verme yükümlülüğü kapsamında yapılacak ilk bildirim, tebliğde belirtilen teknik kılavuzların yayımlanmasını müteakip ynokc.gib.gov.tr adresinde yayımlanacak duyuruda belirlenen tarihte yapılacak.

Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 552)

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından elektronik ortamda sunulan hizmetlerin tek çatı altında birleştirilerek kişilerin tüm uygulamalara kolay, hızlı ve güvenli bir şekilde erişim sağlaması, beyanname, bildirim, yazı, dilekçe, tutanak, rapor ve diğer belgelerin elektronik ortamda verilebilmesi ve bu belgelere ilişkin yapılan işlemlerin sonuçlarının ilgililerine elektronik ortamda sunulması ile mükelleflerin vergilendirmeye ilişkin ödevlerini yerine getirirken hizmet alma süreçlerinde günümüz bilişim teknolojilerinin getirdiği imkânlardan daha fazla yararlanması amacıyla geliştirilen Dijital Vergi Dairesi uygulamasına ilişkin usul ve esaslar belirlendi.

Bitkisel Üretimde Biyolojik ve/veya Biyoteknik Mücadele Desteklemelerine Dair Uygulama Tebliği

Bitkisel üretimde kimyasal mücadele yerine alternatif mücadele tekniklerinin uygulanmasıyla kimyasal ilaç kullanımının azaltılması, insan sağlığının ve doğal dengenin korunması için biyolojik ve/veya biyoteknik mücadele yapan üreticilere destekleme ödemesi yapılmasına ilişkin usul ve esaslar yeniden belirlendi. Bitkisel Üretimde Biyolojik ve/veya Biyoteknik Mücadele Destekleme Ödemesi Uygulama Tebliği yürürlükten kaldırıldı.

Gelir İdaresi Başkanlığı Kurumlar Vergisi Kanunu Sirküleri (No: 64)

2023 yılı üçüncü geçici vergi döneminde uygulanacak yeniden değerleme oranı %34,80 olarak belirlendi.

Lexpera Blog’da yayımlanan yazılar, yazarlarının görüşlerini ifade eder. Lexpera Blog’da bir yazıya yer verilmesi, o yazıda savunulan görüşlerin On İki Levha Yayıncılık tarafından benimsendiği anlamına gelmez. Yazılar, bilgi amaçlı olup, hukuki mütalaa ya da tavsiye niteliği taşımamaktadır.
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve diğer mevzuat hükümlerine aykırı ve bilimsel yazma etik kurallarını aşan iktibaslar konusunda yazarların ve On İki Levha Yayıncılık’ın rızası bulunmamaktadır.
Author image
Hakkında Göktürk Öcal
gokturk.ocal@lexpera.com.tr