Lexpera’da Geçen Hafta (19-25 Şubat 2022)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin on sekizincisini siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
Mesut Serdar Çekin, Yapay Zekâ Teknolojilerinin Hukuki İşlem Teorisine Etkileri
Çalışmada, yapay zekâ tarafından gerçekleştirilen işlemlerin, hukuki sonuç doğurmasının şartları, kimler açısından sonuç doğurduğu, beklenmedik sonuçlara hangi tarafın katlanması gerektiği gibi sorunların yanında, özellikle dijital manipülasyon bağlamında iradenin korunmasına yönelik tartışmalara yer verilmiştir.
Cansu Kaya Kızılırmak, Boşanmada Maddi ve Manevi Tazminat
Boşanma davasında gündeme gelen maddi ve manevi tazminat taleplerini incelemek ve konu hakkında tartışmalı ve sorunlu meselelere çözüm önerilerinde bulunmak amacıyla hazırlanan eserde, boşanmada maddi ve manevi tazminat kavramları, öğretide ileri sürülen görüşler, Yargıtay içtihatlarından da yararlanılarak dört ayrı bölüm altında incelenmiştir.
Hülya Atlan Gürer, Tapu Kütüğüne Taşınmaz Olarak Kaydedilebilen Bağımsız ve Sürekli İrtifak Hakları
Kitapta, bağımsız ve sürekli niteliğe sahip irtifak hakları, Türk Medeni Hukukunda bağımsız ve sürekli niteliğe sahip olabilecek diğer irtifak haklarından olan kaynak hakkı ile diğer düzensiz kişisel irtifak haklarını da kapsayacak biçimde ele alınmış, özellikle bağımsız ve sürekli irtifak haklarının tapu kütüğüne taşınmaz olarak kaydedilmesinin hukuki sonuçları ve bu hakların devri ile devir konusunda öngörülen sınırlamalara ilişkin hukuki sorunlar irdelenmiştir.
Raziye Aksu Özkan, Finansal Tabloların Tutulması ve Hukuksal Sonuçları
Ticaret hukuku hükümlerinin yanı sıra muhasebe hukuku, medeni hukuk ve uluslararası standartlar alanında geniş bir incelemeyi içeren eserde, finansal tabloların tarihçesi ve tablo kullanıcıları, finansal tabloların düzenlenmesi, finansal tabloların çeşitleri ve finansal tabloların tutulmasının hukuki sonuçları, dört farklı bölümde ele alınmıştır.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 9 |
| Yargıtay (Hukuk) | 164 |
| Yargıtay (Ceza) | 123 |
| Danıştay | 909 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 30 |
| Bölge İdare Mahkemesi | 663 |
| TOPLAM | 1898 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Yargıtay HGK., E. 2017/2602 K. 2021/1448 T. 18.11.2021
Taraflar arasındaki manevi tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, ilk derece mahkemesince verilen davanın kısmen kabulüne ilişkin karar, davalı vekilinin temyizi üzerine özel dairece bozulmuş, ilk derece mahkemesi bozma kararına karşı direnmiştir. Direnme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Hukuk Genel Kurulu, davacının kişilik haklarına saldırının mevcut olup olmadığı, buradan varılacak sonuca göre davalının manevi tazminatla sorumlu tutulup tutulamayacağı hususlarına istinaden Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve ilgili diğer mevzuat hükümlerini irdelemiş, davalının paylaştığı yazı içeriğinin hakaret kastı taşımadığı, söylenen sözlerin eleştirel bir dille kaleme alındığı, yazı bir bütün olarak değerlendirildiğinde davacıyı küçük düşürücü nitelikte olmadığı, açıklamaların ifade ve düşünce özgürlüğü kapsamında kaldığı, dolayısıyla yazının davacının kişilik haklarına saldırı teşkil etmediği sonucuna varmış ve direnme kararının bozulmasına hükmetmiştir.
Mevzuat
Mevduat ve Katılma Hesaplarının Kur Artışlarına Karşı Desteklenmesine İlişkin Cumhurbaşkanı Kararı
Karar kapsamındaki destekten faydalanmak isteyenlerin açtıracakları kur korumalı hesapların TL cinsinden olması, 21.12.2021 ile 31.12.2022 tarihleri arasında açılmış olması, 90 günden kısa ve 370 günden uzun olmamak üzere açılanların vadelerinin öngörülen uygulama talimatına uygun şekilde olması, vade başı/vade sonu kuru olarak ilgili kurların kullanılması gerekecek. Karar uyarınca, hazine desteğinin kullandırılmasında uygulanacak faiz ve kâr payı oranları, vade sonunda ödemenin yapılması, hesabın vadeden önce kapatılması, izleme ve denetime ilişkin hükümler de düzenlendi. Tüm hükümler, 21.12.2021 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girdi.
Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği
2021 ve 2022 yılı hesap dönemlerinde Yönetmeliğin enflasyon düzeltmesine ilişkin hükümlerindeki şartların oluşup oluşmadığına bakılmaksızın mali tablolar enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayacak. Bu hesap dönemleri, enflasyon düzeltmesi şartlarının gerçekleşmediği dönemler olarak değerlendirilecek. 31.12.2023 tarihli mali tablolar, enflasyon düzeltmesine ilişkin şartların oluşup oluşmadığına bakılmaksızın enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Sosyal Güvenlik Kurumu Nezdindeki Verilerin Korunmasına ve İşlenmesine İlişkin Yönetmelik
Sosyal Güvenlik Kurumuna İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde belirtilen görev ve yetkileri kapsamında, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun tamamen veya kısmen otomatik olan ya da herhangi bir veri kayıt sisteminin parçası olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla elde ettiği verilerin işlenmesinde uyulacak usul ve esasları belirleyen yönetmelik yürürlüğe girdi.
Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği
Yapı projeleri ile yapı ruhsatı gerekmeyen inşaî faaliyetlere ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Binalarda tasarruf tedbirleri ve iklim değişikliğine dair ilkeler belirlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği
Yüksek enerji performansına ve aynı zamanda belli oranda yenilenebilir enerji kullanımına sahip olan binalar, Neredeyse Sıfır Enerjili Bina (NSEB) olarak tanımlandı. NSEB niteliğindeki binaların, enerji kimlik belgesindeki enerji performans sınıfının B veya daha iyi olması ve aynı zamanda binanın birincil enerji ihtiyacının en az %10’u oranında yenilenebilir enerji kullanımına sahip olması zorunlu olacak. Toplam yapı inşaat alanı 2000 m2 ve üzeri olan binaların NSEB olarak inşa edilmesi zorunlu olacak. NSEB niteliğindeki binalara ilişkin hükümler, 01.01.2023 tarihinde yürürlüğe girecek.
Yeni yapılacak olan ve yapı ruhsatına esas kullanım alanı 20.000 m2’nin üzerinde olan binalarda ısıtma, soğutma, havalandırma, sıhhi sıcak su, elektrik ve aydınlatma enerjisi ihtiyaçlarının tamamen veya kısmen karşılanması amacıyla, yenilenebilir enerji kaynakları kullanımı, hava, toprak veya su kaynaklı ısı pompası, kojenerasyon ve mikrokojenerasyon gibi sistem çözümlerinin tasarımcılar tarafından projelendirme aşamasında analiz edileceği ve bu uygulamalardan biri veya birkaçının, binanın toplam maliyetinin en az %10’una karşılık gelecek şekilde yapılacağına ilişkin hüküm, 01.01.2023 tarihinde yürürlükten kalkacak.
Enerji kimlik belgesinin, isteğe bağlı olarak kat mülkiyetini haiz her bir bağımsız bölüm veya farklı kullanım alanları için ayrı ayrı düzenlenebileceğine ilişkin hüküm yürürlükten kaldırıldı.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Deniz turizmi tesislerinin yerleşme özellikleri, alt ve üst yapı nitelikleri, kruvaziyer gemi limanları, yat limanları, turizm yatırım belgesi başvurusu, turizm yatırımı belgesinden kısmi turizm işletmesi belgesine veya turizm işletmesi belgesine geçiş, deniz turizmi tesislerinin belge devri, değerlendirme kurulu, deniz turizmi tesisi işletmelerinin yetki ve sorumlulukları, turizm işletmesi belgesi başvurusu, teminatların iadesi ve devam eden işlere ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin ilgili maddeleri gereğince yürürlüğe giren ve mevzuat taslaklarının hazırlanmasına ilişkin usul ve esasları belirleyen yönetmelik, Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar, bağlı, ilgili, ilişkili kurum ve kuruluşlar ile diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından hazırlanan mevzuat taslaklarını kapsayacak. Milletvekilleri tarafından TBMM Başkanlığı’na sunulan kanun teklifleri, Yönetmeliğin kapsamı dışında olacak. Taslak hazırlamada uyulacak ilkeler, taslakların hazırlanması ve Cumhurbaşkanlığına gönderilmesi, taslaklarda kullanılacak dil başta olmak üzere birçok hususta düzenlemeye gidildi. 19.12.2005 tarihli ve 2005/9986 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.
Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği
Afet ve acil durumlara müdahalede ihtiyaç duyulacak kapasiteyi ulusal ve yerel düzeyde planlamak, bu kapasitenin olay bölgesine hızlı ve etkin bir şekilde ulaştırılmasını ve kullanılmasını sağlamak, müdahale hizmetlerini ve bu hizmetlerin koordinasyonundan sorumlu ana ve destek çözüm ortaklarının ve yerel düzeyde sorumlu birimlerin, görev ve sorumlulukları ile planlama esaslarını belirleyen yönetmelik yürürlüğe girdi. 26.08.2013 tarihli ve 2013/5703 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı.
Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği
Usta öğretici tanımı, kurum binaları, bir arada bulunabilecek kurumlar, çalışma izinlerinin uzatma onayı, sözleşme ve işten ayrılmaya ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Milletlerarası Tahkim Ücret Tarifesi Hakkında Tebliğ
Milletlerarası Tahkim Kanunu uyarınca, taraflarla hakem veya hakem kurulu arasında ücretin belirlenmesi konusunda anlaşmaya varılamaz veya tahkim anlaşmasında ücretin belirlenmesine ilişkin herhangi bir hüküm bulunmazsa ya da taraflarca bu konuda yerleşmiş milletlerarası kurallara veya kurumsal tahkim kurallarına yollama yapılmamışsa, hakem veya hakem kurulunun alacağı ücret hususunda uygulanacak tebliğ, 15.03.2022 tarihinde yürürlüğe girecek. Böylece 06.03.2021 tarihli ve 31415 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Milletlerarası Tahkim Ücret Tarifesi Hakkında Tebliğ yürürlükten kalkacak.
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ
Teşvik belgesi kapsamında değerlendirmeye alınmayacaklar arasına, güneş enerjisine dayalı elektrik üretimi yatırımları kapsamında yurt dışından temin edilecek güneş paneli ve güneş paneli taşıyıcı konstrüksiyon sistemleri ile lisanssız faaliyet kapsamında ve bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücü ile sınırlı olmak kaydıyla rüzgâr enerjisine dayalı elektrik üretimi yatırımları kapsamında yurt dışından temin edilecek kanat, jeneratör ve türbinler de eklendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği (Sıra No: 74) (Parasal Sınırlar ve Oranlar)
Tebliğle, 03.03.2021 tarihli ve 31412 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği (Sıra No: 67) (Parasal Sınırlar ve Oranlar) yürürlükten kaldırıldı. Tebliğde, uygulanması gereken kanuni faiz ve temerrüt faizi oranları belirlendi. Buna göre, 01.01.2022’den itibaren kanuni faiz oranı sözleşmeyle tespit edilmemişse %9, temerrüt faiz oranı sözleşmeyle belirlenmemişse %9, ticari işlerde ise %15,75 olarak uygulanacak.
Merkezî Yönetim Muhasebe Yönetmeliği gereğince muhasebe birimlerince kasadan yapılacak ödeme tutarı, 2.260 TL ile 38.600 TL arasında değişecek. Harcama yetkilisi mutemedi avans sınırları, 1.235 TL ile 909.960 TL arasında belirlenirken en yüksek avans sınırı TBMM İdarî Teşkilatı ve Cumhurbaşkanlığına yönelik olacak.
Kırsal Kalkınma Destekleri Kapsamında Bireysel Sulama Sistemlerinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ
Akıllı sulama sistemi tanımlandı. Tarımsal sulama amaçlı güneş enerji sistemleri ve akıllı sulama sistemleri, yatırım konuları arasına dâhil edildi. Tarımsal sulama amaçlı güneş enerji sistemleri ve akıllı sulama sistemleri kurulması başvuruları kapsamında, deneme ve kontrollerin yapılması şartıyla ilgili hususlarda hibe desteği ödemesi yapılacak. Hibe desteğine uygun olmayan mal alım giderleri, başvuru şekli, değerlendirme nihai kararı başta olmak üzere birçok tebliğ hükmünde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Ulusal Meslek Standartlarına Dair Tebliğ (No: 2022/1)
Meslekî Yeterlilik Kurumu’nun tebliği uyarınca, tebliğin ekinde yer alan blok zinciri analisti, bulut bilişim analisti, gömülü sistem geliştirici ve yapay zekâ sistem analisti ulusal meslek standartları belirlendi.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun 10023 Sayılı Kararı
Doğal gaz ulaştırılmasında yeterlilik sağlayan ilçelerin belirlenmesine ilişkin hükümde değişikliğe gidilerek nüfus alt sınırı 20.000’den 15.000’e çekildi. Merkez nüfusu 10.000 ve üzerinde olup bölgesel coğrafi koşulları, tüketim potansiyeli veya bölgede bulunan tesislerin ihtiyaçları açısından şehir besleme hattı yapımında ekonomik veya stratejik fayda görülen ilçeler, EPDK tarafından kendisine intikal eden talepler doğrultusunda ilgili dağıtım şirketlerinin görüşleri ile birlikte Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı onayına sunulmak üzere BOTAŞ’a bildirilecek. Merkez nüfusu 10.000 ve üzerinde olan ilçelerin listesi, 01.04.2022 tarihine kadar BOTAŞ tarafından ilgili kurum ve/veya kuruluşlardan temin edilerek EPDK’ya sunulacak. Yeterlilik sağlayan ve hâlihazırda BOTAŞ’ın yatırım programına alınmış olan merkez nüfusu 20.000 ve üzerinde olan ilçelere yönelik yatırımlara devam edilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
