Lexpera’da Geçen Hafta (27 Nisan-3 Mayıs 2024)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin 128. sayısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
Ziya Akıncı, Yasin Ekmen (Ed.), Tahkimde Hukuki Dinlenilme Hakkı
Kitapta, “Tahkimde Hukuki Dinlenilme Hakkı” başlıklı konferansta, konunun uzmanları tarafından sunulan, teorik ve pratik açıdan konunun derinlemesine incelendiği ve tartışıldığı tebliğlere yer verilmiştir.
Eylem Çakmaz, Güncel Anayasal Gelişmeler Bağlamında Türk Hukukunda Cumhurbaşkanının Tarafsızlığı İlkesi
Eserde, esas itibariyle parlamenter sistemde devleti temsil eden devlet başkanının tarafsızlığı ilkesinin Türk hukukundaki yansımaları, güncel anayasa hukuku tartışmalarıyla birlikte ele alınmıştır.
Harun Yılmaz, 7068 Sayılı Kanundan Hareketle Genel Kolluk Disiplin Rejimi
Çalışmada, genel kolluk disiplin rejiminin temel kavram ve kurumları, genel kolluk disiplin rejimine özgü disiplinsizlik halleri ve disiplin cezaları ile genel kolluk disiplin sürecinin usul ve esasları, yargı kararlarından örneklerle incelenmiştir.
Burak Doğan, Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesinde Yüklenicinin Temerrüdünün Sonuçları
Kitabın birinci bölümünde genel olarak arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi açıklanmış, ikinci bölümünde arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinde yüklenicinin temerrüde düşmesi konusu üzerinde durulmuş, üçüncü ve son bölümünde ise arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinde yüklenicinin temerrüde düşmesinin sonuçları irdelenmiştir.
Elif Oğuz Şenesen, Türk ve Avrupa Birliği Hukukuna Göre Acenteliğin Uygulama Alanı Kapsamındaki Çevrimiçi Aracılar
Eserin birinci bölümünde Avrupa Birliği mevzuatı uyarınca çevrimiçi aracılar tanımlanmış ve Türk hukukundaki benzer kavramlarla karşılaştırılmış; ikinci ve üçüncü bölümünde ise kavramsal altlama ile karşılaştırma yöntemleri kullanılarak çevrimiçi aracıların Türk ve Avrupa Birliği hukuku açısından acente niteliği değerlendirilmiştir.
Celal Güngördü, Anadolu’nun Yaşayan Hukuku: Kırsal Alevi Topluluklarında Bir Uyuşmazlık Çözüm Yöntemi Olarak Dara Durmak
Çalışmanın birinci bölümünde Alevilik olgusunun hukuk sosyolojisinin konusu olması bakımından kuramsal çerçevesi çizilmiş, ikinci bölümünde norm, kişilik ve uyma davranışı açıklanmış, üçüncü bölümünde Alevi kavramının tanımı ve inancın temel kavramları ortaya konulmuş, dördüncü bölümünde Alevi topluluklarda toplumsal ilişkilerin hısımlık ve varsayımsal hısımlık ağları formunda eklemlenmesine değinilmiş, beşinci ve son bölümünde ise Alevi topluluklarının uyuşmazlık çözümü ve düşkünlük kurumu incelenmiştir.
Nilda Çiçekli, Maurice Hauriou’da İdare Hukuku ve Genel Kamu Hukuku İlişkisi
Kitapta, Hauriou düşüncesi, bütünü oluşturan bağlarıyla ve fikrî zemindeki karşılıklı etkileşimle incelenmiş; Hauriou’nun idare hukuku öğretisinde genel kamu hukukunun yeri irdelenmiş ve Hauriou’nun genel kamu hukuku öğretisinde idare hukuku anlayışının etkileri mercek altına alınmıştır.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 13 |
| Yargıtay (Hukuk) | 5463 |
| Yargıtay (Ceza) | 2006 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 436 |
| TOPLAM | 7918 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Yargıtay HGK., E. 2022/1092 K. 2022/1774 T. 20.12.2022
Davacı idare vekili; davalıya ait taşınmazın tamamı hakkında kamu yararı kararına istinaden kamulaştırma kararı verildiğini, taraflarca bedel üzerinde anlaşma sağlanamadığını ileri sürerek dava konusu taşınmazın bedelinin tespit edilmesini ve (...) Makina İhtisas Organize Sanayi Bölgesi adına tapuya tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili; taşınmaza idarece belirlenen bedeli kabul etmediklerini belirterek kamulaştırma bedelinin yeniden tespitini savunmuştur.
(...) Asliye Hukuk Mahkemesi; taşınmazın belirli bir bedeldeki m2 birim değeri üzerinden kamulaştırma bedelinin tespitine, taşınmazın tapu kaydının iptaline ve (...) Makine İhtisas Organize Sanayi Bölgesi adına tapuya tesciline karar vermiştir.
(...) Bölge Adliye Mahkemesi; ilgili mevzuat ve içtihat uyarınca farklı bedel tespitinde bulunmak suretiyle, taşınmazın tamamının tapu kaydının iptaline ve davacı (...) Makina İhtisas Organize Sanayi Bölgesi adına tapuya kayıt ve tesciline oyçokluğu ile karar vermiştir.
İlgili Yargıtay Dairesi tarafından, dava konusu taşınmaza net gelir metoduna göre değer biçilmesinde yöntem itibariyle bir isabetsizlik görülmemesi nedeniyle davacı idare vekilinin temyiz istemi yerinde bulunmamış; davalı vekilinin temyiz itirazları yönünden yapılan incelemede ise, taşınmazın bilirkişi raporunda yazılı özellikleri gözetildiğinde belirlenen çıplak m² birim bedeline %25 oranında objektif değer artırıcı unsur uygulanması gerekirken daha düşük oranda uygulanarak eksik bedele hükmedildiği gerekçesiyle karar bozulmuştur.
İlk derece mahkemesi; kamulaştırma bedel tespiti davalarında amacın taşınmazın dava tarihi itibariyle gerçek değerini bulmak olduğu, %20 oranında objektif değer artış oranının uygulanması halinde elde edilecek taşınmaz m2 değerinin bölge koşullarına göre yüksek olduğu gerekçesiyle oyçokluğu ile direnme kararı vermiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu; uyuşmazlığın, münavebeye ikinci yıl ürünü olarak karpuz ürününün mü yoksa buğday ürününün mü alınması gerektiği ile dava konusu taşınmazın bilirkişi raporunda yazılı özellikleri gözetildiğinde belirlenen m2birim bedeline %20 oranında mı yoksa %25 oranında mı objektif değer artışının uygulanması gerektiği olmak üzere iki ayrı noktada toplandığını tespit etmiştir.
Davalı vekilinin temyiz istemi yönünden yapılan incelemede ilk uyuşmazlık yönünden, bölge adliye mahkemesince verilen direnme kararı usul ve yasaya uygun bulunmuş ancak davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın Özel Daireye gönderilmesine oyçokluğu ile hükmedilmiştir. İkinci uyuşmazlık yönünden ise, objektif değer artış oranına ilişkin verilen direnme kararı oyçokluğu ile bozulmuştur.
Davacı idare vekilinin temyiz istemi yönünden yapılan incelemede, davacı idare vekilinin temyiz dilekçesinin direnme kararını temyiz mahiyetinde olmayıp direnme kapsamı dışında kalan yönlere ilişkin olduğu anlaşılmış ve temyiz dilekçesinin incelenmek üzere Özel Daireye gönderilmesine oybirliği ile hükmedilmiştir.
Mevzuat
Turist Rehberliği Meslek Kanunu
Mesleğe kabul, mesleğin icrası, odaya üyelik, meslek sicilleri, disiplin cezaları, soruşturma usulü, turist rehberi ücretleri, mesleğin korunması, yönetmelik, denetim ve gözetime ilişkin hükümlerde kapsamlı olarak değişikliğe gidildi. Rehberlik kimlik kartının ruhsatname ile değiştirilmesi, yabancı dil yeterliliği bakımından saklı tutulan haklar ve mesleğe yeniden kabul sınavına ilişkin geçiş hükümleri düzenlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu
Ceza hükümlerinde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Tarife tespit esaslarına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Yatırımcı Tazmin Merkezi Yönetmeliği
Giriş aidatları ve zamanaşımının ilanına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Değiştirilen farmakolojik aktif maddeler ile ilgili faaliyet gösteren gıda işletmecileri, 01.08.2024 tarihine kadar ilgili değişiklik hükümlerine uymakla yükümlü olacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Tütün üreticileri ile tütün üretim ve pazarlama kooperatifleri hariç olmak üzere; tütün, tütün mamulleri, makaron, yaprak sigara kâğıdı, sigara filtresi, alkol ve alkollü içkilerin üretim ve ithalatı faaliyetleri ile tütün ticareti yetki belgesi kapsamında faaliyette bulunanlar veya bulunmak üzere Tarım ve Orman Bakanlığı’na başvuru yapanlar ile belge tadili veya süre uzatımına ilişkin talepleri olanlardan teminat alınmasına yönelik usul ve esaslar belirlendi.
Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği
Çeşitli örneklerle açıklanmak suretiyle, belirli yerlerde verilen hizmetlerin tabi olacağı KDV oranları yeniden düzenlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 560)
2023 hesap dönemi sonunda ve düzeltme şartlarının gerçekleşmesine/varlığına bağlı olarak (geçici vergi dönemleri dahil) izleyen hesap dönemlerinde enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak mali tablolar ve yapılacak düzeltme işlemlerinin usul ve esaslarının belirlendiği Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 555) uyarınca, kapsam dahilinde olan mükelleflerce 2024 hesap döneminin birinci geçici vergi döneminin (Ocak-Şubat-Mart) sonu itibariyle, enflasyon düzeltmesi yapılmamasına ilişkin hususlar düzenlendi.
01.01.2024-31.12.2026 tarihleri arasında (bu tarihler dahil) Ziraat Katılım Bankası A.Ş., T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ve Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından kullandırılacak yatırım ve işletme kredisi/finansmanı ile ilgili teknik esasları kapsayan tebliğ yürürlüğe girdi. T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ve Tarım Kredi Kooperatiflerince Tarımsal Üretime Dair Düşük Faizli Yatırım ve İşletme Kredisi Kullandırılmasına İlişkin Uygulama Esasları Tebliği yürürlükten kaldırıldı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Anonim Şirketi Esas Mukavelesi
Genel kurulun, her yılın nisan ayı içinde toplanacağı hükme bağlandı.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Mevsimlik Tarım İşçileri ile İlgili 2024/5 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi
Mevsimlik tarım işçisi olarak çalışmak amacıyla, bulundukları illerden başka illere gidenlerin ve ailelerinin bu süreçte yaşadıkları sorunların giderilmesine yönelik yapılacak çalışmalarda uyulacak usul ve esaslar düzenlendi. Mevsimlik Tarım İşçileri ile İlgili 2017/6 Sayılı Başbakanlık Genelgesi yürürlükten kaldırıldı.
Adalet Bakanlığı’nın İdare Mahkemelerinin Kurulmasına İlişkin Kararı
İlgili mevzuat uyarınca, İçişleri Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı’nın olumlu görüşleri de alınarak çeşitli illerde idare ve vergi mahkemelerinin kurulmasına karar verildi.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün 2024/3 Sayılı Genelgesi
Kamulaştırma Kanunu’nun; kamulaştırma öncesi işlemler, kamulaştırma usulleri ve tapuda ferağ verilmesi işlemleri açısından farklı tarihlerde birçok değişikliğe uğraması nedeniyle kamulaştırmaya ilişkin işlemlerde uygulama birliğinin sağlanması amacıyla yeni bir genelge ihdas edildi. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün 1467 Sayılı Genelgesi ve Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün 1995/13 Sayılı Genelgesi yürürlükten kaldırıldı.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun 12583 Sayılı Kararı
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun uyarınca, 2023 yılına ait Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatı 222,96 kr/kWh olarak belirlendi.
