Giriş
Dünyada olduğu gibi ülkemizde de etkisini gösteren Corona, hem gündelik hayatımızı hem de gündelik hayatımızın büyük bir kısmını oluşturan çalışma hayatımızı etkiledi ve etkilemeye de devam edecek gibi görünüyor. Hastalanmamak ve başkalarına hastalığı taşımamak için bireysel önlemlerimizi almamız, her anımızda bu sorumluluğu taşımamız gerekiyor. İşverenlerin ise bireysel sorumluluklarının yanı sıra işçilerinin de sağlıklarından sorumlu oldukları için sıradan bireylere nazaran yükümlülükleri daha fazla.
Yargıtay’ın yakın tarihli kararı[1] sayesinde, işverenin işçinin Corona virüsüne yakalanması halinde iş kazası bakımından sorumlu olacağını söyleyebiliyoruz. İlgili kararda, Domuz Gribi salgını sırasında Ukrayna’ya yük taşıyan tır şöförünün, Domuz Gribi’ne yakalanmasını Yargıtay iş kazası olarak değerlendirmiş ve işvereni sorumlu tutmuştur.
İşveren, sorumluluğuna uygun hareket etmesi ve işçilerin sağlıklarını gözetmesi için neler yapabilir?
1. İşyerinde yapılması gerekenler
Hastalanma riskinin en aza indirilmesi için hem işyeri hijyeni hem de işçilerin hal ve hareketleri önem arz etmektedir. Bu kapsamda, işveren, iş ortamının hijyenini sağlamalı, işçilerin kullanacağı dezenfektanları hazır bulundurmalı, gerekli durumlarda masge tedarik etmeli, yurt dışı seyehatleri ertelemeli veya gerekli karantina önlemini Almalı, işçileri konuya ilişkin bilgilendirmeli ve işyeri hekimi kanalıyla işçileri gözetim altında tutmalıdır.
Gerekli önlemleri almayan işveren, işyerinde Corona virüsüne yakalanan işçilere karşı, iş kazası bakımından sorumlu olacaktır. Öte yandan da işverenin gerekli önlemleri almaması, işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshi için temel oluşturabilecektir.
2. Uzaktan çalışmaya geçilebilir
Özellikle ekran karşısında çalışanlar için teknoloji, uzaktan çalışma denilen evden veya işyeri dışından çalışmayı mümkün kılmaktadır. İş mevzuatımızda da yasal dayanağı olan uzaktan çalışma, kalabalık ortamlardan uzak durmayı gerektiren bugünlerde de tercih edilebilir. Pek tabi uzaktan çalışma kararı alan işveren, bu kararı sayesinde işçinin sağlığına ilişkin sorumluluktan kurtulamayacaktır.
Geçici süreyle uzaktan çalışmaya karar veren işveren, uzaktan çalışmanın kurallarını belirlemeli, gerekli düzenlemeleri işçiye sağlamalı, işçinin sağlığı konusunda onu bilgilendirmeli ve yönlendirmelidir.
3. İşçiler ücretli izne çıkartılabilir
İş ortamındaki kalabalığın önüne geçmek için işverenler işçileri ücretli izne çıkartabilir. Bunun için işçilerin onayının alınmasına gerek bulunmamaktadır. İşçinin ücretli izne çıkmak istemesi halinde ise bu talebini bir ay önceden işverene bildirmesi ve işverenin bu talebe onay vermesi gerekmektedir.
4. İşçiler ücretsiz izne çıkartılabilir
İş ortamında kalabalığın azaltılması için izlenebilecek yollardan biri de işçinin ücretsiz izne çıkartılmasıdır. Bunun için işveren ücretsiz izne çıkartma teklifini işçiye iletmeli, işçi de 6 gün içerisinde buna yazılı onay vermelidir. İşçinin onayı olmadan işveren tarafından ücretsiz izne çıkartılması, iş sözleşmesinin feshi anlamına gelir.
5. Kısa çalışma uygulamasına geçilebilir
Salgın hastalık, mevzuatta kısa çalışma uygulamasına geçilmesi için öngörülen sebeplerden biridir. Kısa çalışma uygulamasına geçilerek, sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlanabilir.
Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işveren İŞKUR’a başvurarak, işyerinde üç ayı aşmamak üzere (Cumhurbaşkanı kararıyla 6 aya kadar çıkartılabilir) sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlanmasını talep edebilir. Kısa çalışma kapsamında, işçilere kısa çalışma ödeneği ödenmesi ve Genel Sağlık Sigortası primleri ödenmesi hizmetleri sağlanmaktadır.
Sonuç
Sonuç olarak, öncelikle işçilerin sağlıklarının gözetilmesi ve sonrasında da işverenin karşılaşacağı riski bertaraf edebilmesi için işverenin sorumluluğunu dikkatli bir şekilde yerine getirmesi gerekmektedir. Yukarıda sayılan yöntemlerden biri veya birkaçı tercih edilerek, en sağlıklı ve en az hasarla Corona’nın etkili olduğu bugünlerde atlatılmış olur.
Dipnotlar
