Lexpera’da Geçen Hafta (13-19 Aralık 2025)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin 211. sayısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
Doğukan Temizel, 1924 Anayasası Döneminde Cumhurbaşkanının Tarafsızlığı
Çalışmada, tarafsızlık kavramı tanımlanarak 1924 Anayasasında cumhurbaşkanının tarafsızlığı konusu irdelenmiş; tarafsızlığın 1924 Anayasasının lafzı ile ruhunda (dolayısıyla benimsenen siyasal gelenekte) herhangi bir yerinin olup olmadığı anayasal sonuçlarıyla değerlendirilmiş; 1924 Anayasası döneminde cumhurbaşkanlığı yapmış olan cumhurbaşkanları ve kamuoyu tarafından tarafsızlık konusunun nasıl algılanmış olduğu hususu ele alınmıştır.
Ahmet Melihşah Çevlik, Başkanlık Sistemlerinde Başkanın Görev Süresi ve Dönem Sınırlamaları
Kitapta, başkanlık sistemlerinde anayasal görev süresi düzenlemelerine ilişkin teorik hususlar yanında, başkanlık sisteminin uygulandığı devletlerde görev suresi kurallarının anayasalarda ne şekilde düzenlendiği karşılaştırmalı olarak incelenmiş; görev süresi manipülasyonları ve bu amaçla kullanılan hukuk-içi stratejiler çerçevesinde başkanın görev süresine ilişkin anayasa kurallarının uygulamada gösterdiği özellikler üzerinde durulmuştur.
Zeliha Gizem Sayın, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarının Medeni Hukuktaki Kişilik Hakkı Kavramına Etkisi
Eserin birinci bölümünde Türk hukukunda kişilik hakkı kavramı hakkında bilgi verilmiş, ikinci bölümünde temel hakların özel hukuka etkisine değinilmiş, üçüncü ve son bölümünde ise İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi kararlarında kişilik değerleri mercek altına alınmıştır.
Tahsin Torunoğlu, Vergi Kaçakçılığı Suçlarının Tespiti ve Yargılanmasında Vergi Usul Kanunu’ndaki Delil Sisteminin Değerlendirilmesi
Kitapta, vergi kaçakçılığı suçunun tespit ve yargılanması süreçlerinde dikkate alınması gereken Vergi Usul Kanunu’nun delil sistemine işaret edilerek uygulamadaki sorunlar ve çözüm önerileri gündeme getirilmiş; vergi kaçakçılığı suçunun tespiti ve yargılanması süreçleriyle bağlantılı olarak öne çıkan hukuki kavram, kurum ve sorunlar açıklanmıştır.
Hande Öncü Çallı, 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu Bağlamında Mevduat Sigortasının Kapsamı
Çalışmada, mevduat sahipleri ve uygulayıcılar tarafından karşılaşılan sorunların çözümüne yönelik bir rehber oluşturulmuş; “Mevduat sigortasının hukuki niteliği nedir?”, “Hangi mevduat türleri mevduat sigortasının himayesinden yararlanabilir?” gibi soruların cevapları ortaya konulmuş; mevduat sigortasına ilişkin güncel mevzuatın yorumunda uyuşmazlıklara neden olabilecek ve belirsizlik yaratabilecek hususlar eleştirel olarak değerlendirilmiştir.
Gülşah Sinem Aydın, Boşanma Nedeniyle Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Sona Erdiği Durumda Değer Artış Payının İstenmesine İlişkin Esaslar
Eserde, uygulayıcılara yol göstermek ve değer artış payı alacağının ifası ile ilgili uyuşmazlıkların çözümüne katkı sağlamak amaçlanmış; değer artış payı alacağının amacı, tanımı, hukuki niteliği, benzer alacaklardan ayırt edilmesi, koşulları, hesaplanması, artık değere etkisi, ifası, zamanaşımı ile görevli ve yetkili mahkeme konuları irdelenmiş; örnek olay ve çözümlere de yer verilmiştir.
Nihal Ural, Adi Ortaklık Sözleşmesinin İradi Sona Ermesi ve Hukuki Sonuçları (Fesih ve Tasfiye)
Çalışmada, sadece mevcut yasal düzenlemeler değil, aynı zamanda konuya ilişkin Yargıtay kararları ve öğretideki farklı görüşler de dikkate alınmış; adi ortaklık sözleşmesinin iradi sona erme süreci, tasfiye işlemleri ve tarafların hukuki sorumlulukları, teori ve uygulamaya yönelik çözüm önerileri ışığında sunulmuştur.
Engin Yıldırım, İş Dünyası ve İnsan Hakları
Kitapta, Birleşmiş Milletler İş Dünyası ve İnsan Hakları Rehber İlkeleri çerçevesinde, gelişen küresel yaklaşımlar, kurumsal insan hakları sorumluluğuna ilişkin kavramsal temeller ve uygulamadaki yansımaları ele alınmış; Türk hukukunda karşılaşılan normatif boşluklar, uygulama sorunları ve iyi örnekler, uluslararası hukuk ve karşılaştırmalı politika perspektifiyle tartışılmıştır.
Erkut Ziya Sivrikaya, Deniz Hukukunun Kökeni
Eserde, günümüz deniz hukukunun nasıl ortaya çıktığı açıklanmaya çalışılmış; bu oluşum süreci, altyapı-üstyapı diyalektiği bağlamında ele alınmış ve bu esnada teknik üretici gücün sürece etkileri yakından değerlendirilmiştir.
Onur Baloğlu, Yerel Yönetimlerde Akıllı Şehir Uygulamalarının Mali Açıdan Değerlendirilmesi: Türkiye Deneyimi
Çalışmada, Türkiye’de öne çıkan bazı büyükşehir ve şehir belediyelerinin akıllı şehircilik faaliyetlerini koordine eden daire ve şube müdürlüklerindeki uzmanlarla yapılan araştırma kapsamında, akıllı şehir girişimlerinin güçlü ve zayıf yönleri incelenmiş; ek olarak, ilgili uygulamaların mali açıdan başarılı olabilmesi için gerekli stratejilere yer verilmiştir.
Ahmet Salih Aslan, Çelişmeli Yargılama İlkesi Bağlamında Cumhuriyet Savcısının Duruşmadaki Rolü
Kitabın birinci bölümünde çelişmeli yargılama ilkesi, duruşma ve duruşmanın mutlak süjelerinden olan Cumhuriyet savcısı hakkında bilgi verilmiş; İkinci bölümünde ise çelişmeli yargılama ilkesi doğrultusunda duruşmanın yürüyüşü kapsamlı olarak ele alınmıştır.
Hasan Karakılıç, Limited Ortaklık Sözleşmesi
Eserin birinci bölümünde limited ortaklık ve limited ortaklık sözleşmesi tanımlanmış, ikinci bölümünde limited ortaklık sözleşmesinde kural getirilmesinin sınırları ile limited ortaklık sözleşmesi açısından kanuna aykırılığa değinilmiş, üçüncü ve son bölümünde ise limited ortaklık sözleşmesinin içeriğine yer verilmiştir.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Yargıtay (Hukuk) | 706 |
| Yargıtay (Ceza) | 2498 |
| Danıştay | 7235 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 1080 |
| Bölge İdare Mahkemesi | 676 |
| TOPLAM | 12195 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Danıştay İDDK., E. 2024/1816 K. 2025/1371 T. 23.06.2025
Dava konusu; 01.07.1996 tarih ve 22683 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin 2. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi ve geçici 3. maddesi ile 20.04.2016 tarih ve 29690 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin geçici 1. maddesinin 3. fıkrasının iptali istemine ilişkindir.
İlgili Danıştay Dairesi; usulde paralellik ilkesi gereğince değişen ihtiyaçlar ve karşılaşılan aksaklıklar dikkate alınarak idarenin takdir yetkisinin bulunduğu, bu takdir yetkisi kapsamında davalı idare tarafından yapılan yönetmelik değişikliği ile tezsiz yüksek lisans programlarından mezun olanların doktora programlarına başvuramayacağının düzenlendiği, dava konusu geçici 1. maddenin 3. fıkrasının geçiş hükmü niteliğinde olduğu ve 06.02.2013 tarihinden önce tezsiz yüksek lisans programlarına kayıt yaptıranların mevcut kazanılmış haklarının ve beklentilerinin korunduğu, ayrıca Anayasa’nın 10. maddesinde yer verilen eşitlik ilkesine aykırılık da bulunmadığı gerekçesiyle 01.07.1996 tarih ve 22683 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin 2. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi ile geçici 3. maddesi yönünden karar verilmesine yer olmadığına, 20.04.2016 tarih ve 29690 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin geçici 1. maddesinin 3. fıkrası yönünden ise davanın reddine karar vermiştir.
Davacı tarafından; 01.07.1996 tarih ve 22683 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin 2. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi ile herhangi bir geçiş süresi öngörülmeksizin eşitlik, hukuki güvenlik ve belirlilik ilkelerine aykırı şekilde bir düzenleme yapılarak tezsiz yüksek lisans mezunlarının doktoraya başvurma hakkının kısıtlandığı, 20.04.2016 tarih ve 29690 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği ile de hukuka aykırı söz konusu düzenlemenin korunduğu, düzenlemede herhangi bir geçiş süresinin tanınmadığı, tezsiz yüksek lisans programına bir gün önce başvuranla bir gün sonra başvuran arasında aynı koşullarda olmalarına rağmen eşitsizlik oluştuğu ileri sürülmüştür.
Davalı idarelerden Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından; dava konusu düzenlemelerin hukuka uygun olduğu, davanın açıldığı tarih itibarıyla idarelerin haklılık durumunun ortada olduğu, yargılama sonucunda dava konusu düzenlemelerin hukuka aykırı olduğuna ilişkin bir tespitin de yapılmadığı öne sürülmüştür.
Davalı idareler tarafından; Dairece verilen kararın esasa ilişkin kısmının usul ve hukuka uygun olduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek davacının temyiz isteminin reddinin gerektiği savunulmuştur.
Bunun üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu ise, yaptığı kapsamlı hukuki değerlendirme sonucunda, davacı tarafından dava tarihi itibarıyla yürürlükte olmayan düzenlemelerin iptali istemiyle dava açıldığı, davanın bu kısmında davalı idarelerin haksız çıkan taraf olarak kabulüyle yargılama gideri ile vekalet ücretinden sorumlu tutulmasına hukuken olanak bulunmadığı, buna bağlı olarak davalı idareler aleyhine yargılama gideri ile vekalet ücretine hükmedilmesi hususunun yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediği gerekçesiyle Daire kararının, karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kısım yönünden oybirliği, davanın reddine ilişkin kısım ile yargılama giderleri ve vekalet ücreti yönünden ise oyçokluğu ile onanmasına hükmetmiştir.
Mevzuat
Gayrimenkul sermaye iradı giderleri, geçici vergi ve varlık kiralama şirketleri tarafından yurt dışında ihraç edilen menkul kıymetlerin alım satımı, itfası sırasında elde edilen getirileri ile yatırım fonlarına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Harçtan müstesna tutulan işlemler, kayıtlı değer, emlak vergisi değerine ilişkin hükümler ile kanuna ekli tarifelerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Vergi değeri ile 2026 yılı için hesaplanan bina ve arazi vergi değerlerine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
31.12.2028 tarihine kadar, üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce çekin ödenmek için muhatap bankaya ibrazı geçersiz olacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Araçların satış, devir ve tescili ile bu işlemlerle ilgili yetki ve sorumluluk hükümlerinde değişikliğe gidildi. Değişiklik, 01.01.2026 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu
Sigortalıların borçlanabileceği süreler, bazı kamu görevlilerinin prime esas kazançları ve prime esas kazanç üst sınırı, isteğe bağlı sigorta primleri ve ödenmesi, prim oranları, devlet katkısı, günlük kazanç sınırları, tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanların sigortalılığı, bazı kısmi süreli çalışanların sigortalılıkları, ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılığı, konut kapıcılığı, ek ders ücreti karşılığında ilgili mevzuatı çerçevesinde uzman ve usta öğretici olarak çalıştırılanlara ilişkin hükümler ile bazı geçici madde hükümlerinde değişikliğe gidildi. Değişikliklerin bir kısmı, 01.01.2026 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu
Devlet katkısına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
İmalat sanayi sektörlerinde istihdamı koruma ve artırma amacıyla bu sektörlerde faaliyet yürüten işletmelere yönelik geçiş hükümleri düzenlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun
Kanun kapsamında açılan dönüşüm projeleri özel hesabı ve bu hesaba kaydedilen gelirlere ilişkin süreler yeniden tespit edildi. Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’nın iç borçlanma yapabilmesine ilişkin geçiş hükümleri düzenlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
01.01.2026 tarihi itibarıyla damga süresi geçmiş su sayaçlarına ilişkin geçiş hükümleri düzenlendi. Değişiklik, 01.01.2026 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Sağlanan haklara ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Değişiklik, 01.01.2026 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
İlgili kanunları uyarınca seçimle göreve gelmiş olan belediye başkanı ve vekili, belediye meclisi ve il genel meclisi başkanı, başkan vekili ve üyeleri, belediye encümeni ve il encümeni başkanı, başkan vekili ve üyelerinin aldıkları ödenekler ve huzur haklarına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Yönetmeliğin bazı hükümlerinin 01.01.2027 tarihine kadar uygulanmayacağına ilişkin geçiş hükmü düzenlendi. Değişiklik, 01.01.2026 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Arazi ve Arsa Düzenlemeleri Hakkında Yönetmelik
Düzenleme sahalarının tespiti esasları ve imar hakkı aktarımının yapılmasına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Afetler Sonrası Bina Hasar Tespiti Yapılmasına İlişkin Genel Kurallar Hakkında Yönetmelik
Acil yıktırılacak bina, ağır hasarlı ve orta hasarlı binalar, ortak taşıyıcı sisteme sahip olduğu halde hasarı farklı derecelendirilen binalar veya bağımsız bölümlere ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Ölçü ve Ölçü Aletlerinden Alınacak Muayene ve Damgalama Ücret Yönetmeliği
Yönetmelik kapsamındaki ücretler yeniden tespit edildi. Değişiklikler, 01.01.2026 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Zorunlu Karşılıklar Uygulama Talimatı
Çeşitli talimat hükümleri ile talimat ekleri ve cetvellerinde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 486)
Halihazırda kazancı basit usulde tespit edilen ve 01.01.2026 tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirilecek olan mükelleflerin, tebliğ kapsamında yapması gereken işlemlere ilişkin geçiş hükümleri ihdas edildi. Tebliğ ekleri yeniden düzenlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kredi Kartı İşlemlerinde Uygulanacak Azami Faiz Oranları Hakkında Tebliğ
Azami akdi faiz oranları yeniden belirlendi, intibak hükümleri düzenlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Genel Tebliği
Hadler ve uygulanma zamanına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Değişiklikler, 01.01.2026 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik Şirketlerinin Finansal Tablolarının Sunumu Hakkında Tebliğ
Finansal tabloların karşılaştırmalı olarak düzenlenmesine ilişkin geçiş hükmünde değişikliğe gidildi. Tebliğ, 01.01.2027 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Sigortacılık Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğ
Tebliğ, 01.01.2027 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Su, Elektrik ve Gaz Sayaçları Tamir ve Ayar Ücret Tarifesi Hakkında Tebliğ
Ölçüler ve Ayar Kanunu’nun 11. maddesi uyarınca su, elektrik ve gaz sayaçlarının tamir ve ayar ücretleri yeniden belirlendi. Değişiklikler, 01.01.2026 tarihinde yürürlüğe girecek. Aynı tarihte, 27.12.2024 tarihli ve 32765 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su, Elektrik ve Gaz Sayaçları Tamir ve Ayar Ücret Tarifesi Hakkında Tebliğ yürürlükten kalkacak.
Katılım Esaslarına Uyum Tebliği
Katılım finans kuruluşları ve şirketlerinin, münhasıran olmamakla birlikte müşterilerine katılım esaslarına göre finansman sağlayan kalkınma ve yatırım bankaları ile münhasıran olmamakla birlikte katılım esaslarına göre faaliyet gösteren finansal kiralama, faktoring, finansman ve varlık yönetim şirketlerinin katılım esaslarına uygun şekilde faaliyet göstermelerini sağlamak üzere oluşturulacak yapı ve süreçlere ilişkin usul ve esaslar yeniden düzenlendi. Faizsiz Bankacılık İlke ve Standartlarına Uyuma İlişkin Tebliğ yürürlükten kaldırıldı.
Beşeri Tıbbi Ürünlerin Fiyatlandırılmasına Dair Karar
Kâr oranlarına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Beşeri tıbbi ürünlerin fiyatlandırılmasında kullanılacak Türk Lirası cinsinden Avro değerine ilişkin geçiş hükümleri ihdas edildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun 9639 Sayılı Kararı
Usul ve Esaslarda geçen tanımlar, yatırım planlarının hazırlanması, onaylanması ve revizyonu, yatırım planı esasları, şebeke yatırımları, şebeke işletim sistemi yatırımları, ar-ge projesi yaygınlaştırma yatırımları ve yatırım harcaması niteliğindeki diğer harcamalara ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. 2021-2025 tarife uygulama dönemine ilişkin uygulamalar hakkında geçiş hükümleri düzenlendi. Değişiklikler, 01.01.2026 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun 9689 Sayılı Kararı
Usul ve Esasların amacı, gözlem ve temel bakım, münferit bakım, üçüncü seviye planlı bakım, planlı bakım harcamaları ve planlı bakım harcamalarının tarife hesaplamalarında dikkate alınmasına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Değişiklikler, 01.01.2026 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
