Lexpera’da Geçen Hafta (13-19 Ocak 2024)

Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin 114. sayısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.

Literatür

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:

Başak Baysal, Nilay Arat, Ahmet Abut, N. Tuğçe Bilgetekin (Ed.), KHAS Hukuk Bülteni 2020-2021 Akademik Yılı Derlemesi

Kitap, 2020-2021 akademik yılı süresince Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Bülteni’nde yayımlanan çalışmaların derlemesi olup Pandemi, T. Hobbes ve Consensus Üzerine Bir Not, 100. Yılında 1921 Anayasası, Son Gelişmeler Işığında Kripto Paraların Hukuki Niteliği ve Kripto Para Borsalarına İlişkin Tespit ve Öneriler ile Kişisel Verilerin Yurtdışına Aktarımında Açık Rıza Yaklaşımının Eleştirisi gibi farklı başlıklarda makaleler içermektedir.

Kerem Cem Sanlı, Cihan Doğan, Rekabet Politikası Açısından Dijital Piyasaların Düzenlenmesi: E-Ticaret Kanunu ve Rekabet Kanunu Değişiklik Taslağı

Eserde, dijital platformların düzenlenme gerekçesi hukuk ve ekonomi öğretisi ışığında değerlendirilmiş ve dünyada bu konuda hazırlanan rapor ve yasa çalışmaları ele alınmış; E-Ticaret Kanunu’nda yapılan değişiklik kapsamlı şekilde incelenmiş; ayrıca Rekabet Kanunu Değişiklik Taslağı’nın hem esasa hem de usule ilişkin hükümleri karşılaştırmalı hukuk dikkate alınarak irdelenmiştir.

Özden İpçi, Avukatlık Mesleğinde Yapay Zeka Kullanımı

Çalışmada, yapay zekanın avukatlık mesleğine etkileri, günümüze dek yaratmış olduğu ve gelecekte yaratabileceği potansiyel dönüşümler tartışılmış; yapay zekanın tarihçesi ve çeşitleri, avukatlık mesleğinde yapay zeka uygulamaları ve robot avukat kavramına yer verilmiştir.

Mesut Karadağ, Türk ve Uluslararası Vergi Hukukunda Daimi İşyerine Kazanç Atfedilmesi

Kitapta, daimi işyeri kavramının tanımı ve gelişimine yönelik hususlara, özellikle dijitalleşme ile birlikte ortaya çıkan yeni iş yapma modelleri karşısında devletlerin vergilendirme yetkilerinin kaynak ve ikamet devleti olarak nasıl etkilendiğine ve OECD yaklaşımında yer alan kazanç atfedilmesine ilişkin kurallara yer verilmiş; daimi işyerine kazanç atfedilmesine ilişkin mevcut düzenlemelerin yeterliliği tartışılarak Türk vergi hukukunda yer alan düzenlemeler ve Türkiye’nin taraf olduğu anlaşmalar üzerinde durulmuştur.

Yasin Alperen Karaşahin, Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’na Göre İşletme Rehninin Kurulması, Konu Yönünden Kapsamı ve Paraya Çevrilmesinin Sözleşmelere Etkisi

Çalışmanın birinci bölümünde Türk hukukunda işletme rehnini düzenleyen kaynaklara, ikinci bölümünde işletme kavramı ve işletme rehninin hukuki niteliğine, üçüncü bölümünde işletme rehninin kurulmasına, dördüncü bölümünde işletme rehninin konu yönünden kapsamına, beşinci ve son bölümünde ise işletme rehninin paraya çevrilmesinin sözleşmelere etkisine yer verilmiştir.

Elif Rumeysa Gürbüz, Organ ve Doku Naklinde “Rıza”

Eserde, rıza kavramı, canlı ve ölüden nakiller açısından ayrı ayrı ele alınmış olup İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi hükümleri ve diğer hukuk sistemlerindeki düzenlemeler çerçevesinde karşılaştırmalı olarak incelenmiş; ayrıca yüz ve rahim nakli gibi modern tıbbın geldiği seviyede uygulanmaya başlanan nakil türlerine de değinilmiştir.

Gamze Ovacık, Turkish Judicial Practices on International Protection, Removal and Administrative Detention in Connection with the Safe Third Country Concept

Kitapta, uluslararası koruma, sınır dışı etme ve idari gözetim prosedürlerine ilişkin Türk yargı uygulamalarının, ilgili mevzuat ve içtihat çerçevesinde bir analizi yoluyla, AB-Türkiye Geri Kabul Anlaşması’nın 2016 yılında imzalanmasından sonra Türkiye’nin Avrupa’daki sığınmacılar için “güvenli üçüncü ülke” olarak kabul edilip edilmeyeceği tartışmasına katkıda bulunulmaya çalışılmıştır.

Geçen hafta Blog’a yüklenen makalelere aşağıda yer verilmiştir:

Jacques Covo, Yurtdışında En Rağbet Edilen Sektörel Tahkim Merkezleri

Engin Daşlı, Taşıma İşleri Komisyoncusu Olarak Forwarder’ın İradi Teslim Engeli Halinde Demuraj Bedelinden Sorumluluğu

İçtihat

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:

MAHKEME	KARAR SAYISI
Anayasa Mahkemesi	5
Yargıtay (Hukuk)	2255
Yargıtay (Ceza)	3769
Danıştay	1334
Bölge Adliye Mahkemesi	402
Bölge İdare Mahkemesi	573
TOPLAM	8338

Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:

Yargıtay HGK., E. 2023/1032 K. 2023/1208 T. 06.12.2023

Davacı vekili; yapılan kadastro tespit çalışmaları sırasında müvekkilinin eklemeli olarak 100 yılı aşkın bir zamandır zilyet ve tasarrufunda bulunan taşınmazın Hazine adına tespit edildiğini, yapılan tespitin hatalı olduğunu ileri sürerek kadastro tespitinin iptali ile mezkûr taşınmazın müvekkili adına tespit ve tesciline karar verilmesini talep etmiştir. Davalı vekili ise, dava konusu taşınmazın Hazine adına tespit gördüğünü, imar ve ihya durumunun bulunmadığını ve taşınmazın tarıma elverişli hale getirilmediğini belirterek davanın reddini savunmuştur.

(...) Kadastro Mahkemesi, davacının kendisine verilen süre içerisinde keşif giderlerini yatırmadığı, dolayısıyla iddiasını kanıtlayamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir. Kararın temyiz edilmesi üzerine ilgili Yargıtay Dairesi, dosya keşfe hazır hale getirilmeden keşif kararı verilmesinin isabetsiz olduğu, keşif kararının yerinde olduğunun kabul edilmesi halinde dahi usulüne uygun olmayan ara karara dayanılarak verilen kesin süreye uyulmaması nedeniyle keşif delilinden vazgeçildiği kabul edilerek davanın reddedilmesinin isabetsiz olduğu gerekçesiyle kararı bozmuştur.

İlk derece mahkemesi, davacının taşınmazı yaklaşık 13 yıldır kullandığını beyan ettiği, öncesinde de taşınmazın davacının anne, baba ve atalarının zilyetliğinde bulunduğunun mahalli bilirkişilerle tespit bilirkişisinin beyanlarından anlaşıldığı ve yapılan keşifte davacının dayandığı tapu kaydının dava konusu yere ait olduğunun anlaşıldığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar vermiştir.

Özel Daire, çekişmeli taşınmazın devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olması halinde imar ve ihyaya konu edilip edilmediği, imar ve ihyaya konu edilmiş ise ihyanın hangi tarihte başlayıp ne zaman bitirildiği hususunun yerel bilirkişi ve tanıklara etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmadığı, yerel bilirkişi ve tanık sözlerinin komşu parsel tutanak ve dayanakları ile denetlenmediği, üç kişilik uzman ziraat mühendisinden oluşan bilirkişi kurulundan taşınmazın niteliğiyle ilgili ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınarak bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek karar verilmediği gerekçesiyle kararı bozmuştur.

(...) Kadastro Mahkemesi’nin kapatılması üzerine dosyanın gönderildiği (...) Kadastro Mahkemesi de davanın kabulüne karar vermiş; Özel Daire ise, taşınmaza bitişik mera parseli ile arada ayırıcı bir unsur bulunup bulunmadığı belirlenmediği gibi taşınmazın konumu ve eylemli durumu itibarıyla ve dosyaya ekli fotoğraflara göre üzerinde ekonomik amaca uygun zilyetlik bulunmadığı gerekçesiyle kararı bozmuştur.

İlk derece mahkemesinin kararında direnmesi üzerine Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, Özel Dairenin gerekçelerine uygun olarak oyçokluğu ile direnme kararının bozulmasına hükmetmiştir. Karara karşı süresi içinde davacı asıl karar düzeltme isteminde bulunmuştur. Bunun üzerine davacının dayandığı tapu kaydının revizyon görmediği, alınan bilirkişi raporlarına göre bu tapu kaydının tüm sınırları itibarıyla dava konusu taşınmazı da içerisine alacak şekilde çok geniş bir alanı kapsadığı, taşınmazın davacının dedesine ait olduğu ve ölümüne kadar kullandığı, ot biçmek suretiyle tarım arazisi olarak kullanılan taşınmazda davacının da aynı şekilde 20 yıldan fazla süredir zilyet olduğu ve zilyetlik süresinin eklemeli olarak 100 yılı geçtiği gerekçesiyle karar düzeltme isteminin kabulüne ve direnme kararının onanmasına oyçokluğu ile hükmedilmiştir.

Mevzuat

Hukuk Muhakemeleri Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2023/101, K. 2023/207 sayılı ve 30.11.2023 tarihli kararı uyarınca, davada iki taraftan her birinin kısmen haklı çıkması durumunda mahkemenin, yargılama giderlerini tarafların haklılık oranına göre paylaştıracağına ilişkin fıkra hükmü, kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davaları yönünden iptal edildi.