Lexpera’da Geçen Hafta (21-27 Aralık 2024)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin 161. sayısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
BATİDER, Cilt 1, Sayı 1, 1961
Derginin ilk sayısında yer alan makaleler arasında Hükmî Şahısların Anonim Şirket İdare Meclisinde Temsili, Anonim Şirketin Murakabesi Yolları ve Farklı Muamele Yapılması Yasağı yer almakta olup ilgili yargı kararlarına da yer verilmiştir.
Kerem Cem Sanlı, Dilan Alma, Deniz Tanlı (Ed.), Uygulamalı Rekabet Hukuku Seminerleri 2022
Uygulamalı Rekabet Hukuku Seminerleri dizisinin beşincisi olan çalışmada, Rekabet Kurulu’nun, idari yargının ve Avrupa Komisyonu’nun güncel kararlarına ilişkin tartışmalar, 2020 yılında yapılan kanun değişikliği ile getirilen kurumlar ve Rekabet Kurulu’nun bunlara dayanarak yapmış olduğu uygulamalar, rekabet hukukuna özgü kavramlara ilişkin inceleme ve tartışmalar, sektör bazlı rekabet hukuku analizleri, dijital piyasaların ortaya çıkardığı rekabet hukuku meseleleri ile bu alana özgü regülasyon çalışmalarına değinilmiştir.
Sibel Özel, Hatice Selin Pürselim Arning, Özlem Karaman Coşgun, Hanife Doğrusöz Koşut (Ed.), Özel Hukukun Güncel Sorunları ve Anayasa’nın Özel Hukuka Etkileri / Contemporary Issues In Private Law And The Impact Of The Constitution On Private Law – Cilt 2
Eserin ikinci cildinde yer alan makalelerden bazıları, Türk Hukukunda Grev Hakkının Sınırları, Sermaye Piyasasında Düzenleyici ve Denetleyici Bir Model Olarak Borsa İstanbul A.Ş., Boşanmadan Sonra Ortak Velayet ve Kamu Düzeni, Aile Hayatına Saygı Hakkı Kapsamında Ülkelerarası Evlat Edinme, Anayasa Mahkemesi’nin Güncel Kararları Işığında İşçinin E-Postasının İşveren Tarafından Denetlenmesi’dir.
İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği, Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemeleri’nin İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi Semineri 2021
18-19 Kasım 2022 tarihlerinde Ankara’da gerçekleştirilen seminerde sunulan tebliğlerden oluşan kitapta, iş ilişkisinin kurulması, hükümleri ve işin düzenlenmesi, iş ilişkisinin sona ermesi ve kıdem tazminatı, toplu iş ilişkileri, sosyal sigortaların genel hükümleri ve türleri üzerine makalelere yer verilmiştir.
Melisa Konfidan, Deniz Araçları Sorumluluk Sigortası Sözleşmesi
Çalışmanın birinci bölümünde deniz araçları sorumluluk sigortası sözleşmesinin ortaya çıkışı, sözleşmenin tarafları, kurulması ve sözleşmeye uygulanacak kurallar irdelenmiş; ikinci bölümünde deniz araçları sorumluluk sigortası sözleşmesinde sigortacının yükümlülükleri açıklanmış; üçüncü ve son bölümünde ise deniz araçları sorumluluk sigortası sözleşmesinde sigorta ettirenin yükümlülükleri ele alınmıştır.
Utku Topcan, Anonim Şirket Pay Sahiplerinin Vazgeçilemez Nitelikteki Hakları ve Bu Hakların İhlalinin Hukuki Neticeleri
Eserin birinci bölümünde anonim şirket pay sahiplerinin vazgeçilemez nitelikteki hakları ve karşılaştırmalı anonim şirketler hukukundaki yeri üzerinde durulmuş, ikinci bölümünde Türk Ticaret Kanunu’nda yer alan vazgeçilemez hakların belirlenmesi ve diğer vazgeçilemez hakların tespitinde kullanılabilecek ölçütler incelenmiş, üçüncü ve son bölümünde ise vazgeçilemez hak ihlallerinin hukuki neticeleri ortaya konulmuştur.
Nurbanu Erzurumlu Işık, Medeni Usul Hukukunda Yorum-Hukuk Yaratma ve İçtihadı Birleştirme Kararları
Kitapta, medeni usul hukukuna ilişkin kuralların yorumu, medeni usul hukukunda kıyas ve amaca uygun sınırlama ile hâkimin hukuk yaratmasının mümkün olup olmadığı meseleleri, medeni usul hukukunun amacı, bu hukuk dalına ilişkin kuralların niteliği ve Anayasa’nın 142. maddesi çerçevesinde incelenmiştir.
Fatma Nur Kara Bilgiç, Mağdur Suçlayıcılık (Türk ve Amerikan Toplumlarının Mağdur Algılarının Betimlenmesi)
Gerçekleşen bir suçtan sonra suçun nedenleri bağlamında faile değil mağdura odaklanılması ve mağdurun yaptıkları ya da yapmadıklarından dolayı suçlanması durumunu ifade eden mağdur suçlayıcılık (victim blaming) kavramına odaklanılan çalışmada, Türk ve Amerikan toplumlarından katılımcılar ile yapılan mülakatlar neticesinde iki farklı kültür ve toplumu oluşturan insanların mağdurlara yönelik algıları betimlenmeye çalışılmıştır.
Ebru Karaman, Velayet Hakkı Bağlamında Çocuğun Üstün Yararı İlkesinin Anayasal Değerlendirmesi
Eserin birinci bölümünde çocuk, çocuk hakları, velayet ve velayet hakkı kavramlarının genel çerçevesi çizilmiş; ikinci bölümünde çocuğun üstün yararı ilkesi ve bağlantılı ilkeler ışığında velayet hakkının sınırları ortaya konularak velayet hakkının kullanılmasında çocuğun üstün yararı ilkesinin içtihatlardaki görünümü değerlendirilmiştir.
Nihal Coşkun, Aile Arabuluculuğu
Kitapta, Kıta Avrupası ve Anglosakson hukuk sistemleri ile Avrupa Birliği düzenlemeleri ve uluslararası sözleşmelerde aile arabuluculuğu incelenmiş, konuya ilişkin Türk mevzuatı mercek altına alınmış, aile arabuluculuğu becerileri modelleri ve yöntemlerine değinilmiş ve Türk aile hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıkların arabuluculuğa elverişliliği tartışılmıştır.
Emir Ali Gürler, Ceninin Yaşam Hakkı (Türk Hukuku ve KKTC Hukuku Karşılaştırmalı)
Cenine dini ve biyopolitik açıdan verilen önemin, ceninin yaşam hakkı bağlamında yapılan tartışmalarda belirleyici olduğu savından yola çıkılan çalışmada, Türk ve KKTC hukuk sistemlerinde ceninin yaşam hakkı olup olmadığı tespit edilmiş ve ortaya çıkan sonuçlar uluslararası hukuk açısından ele alınmıştır.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
MAHKEME | KARAR SAYISI |
Yargıtay (Hukuk) | 919 |
Yargıtay (Ceza) | 455 |
Danıştay | 469 |
Bölge Adliye Mahkemesi | 2102 |
TOPLAM | 3945 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Danıştay VDDK., E. 2017/665 K. 2018/144 T. 21.03.2018
Dava konusu; davacı adına, (...) şirketi tarafından gerçek bir emtia teslimine dayanmaksızın düzenlenmiş faturaları kayıtlarına dahil etmesi nedeniyle katma değer vergisi indirimleri kabul edilmeyerek yeniden düzenlenen beyan tablosuna göre 2009 yılının Aralık dönemi için re’sen salınan katma değer vergisi ile bir kat tutarında kesilen vergi ziyaı cezasına ilişkindir.
(...) Vergi Mahkemesi; yaptığı hukuki inceleme sonucunda, söz konusu şirketin düzenlediği faturaların gerçek bir emtia teslimine dayanmadığı gerekçesiyle davayı reddetmiştir.
Davacının temyiz istemini inceleyen ilgili Danıştay Dairesi; şirketin uyuşmazlık konusu dönemlerde beyannamelerini vermesi, işçi çalıştırması, faaliyetinin devam etmesi, anlaşmalı matbaalardan fatura bastırması ve davacı tarafından ödemelerin banka aracılığıyla yapıldığı hususları birlikte değerlendirildiğinde, eksik incelemeye dayalı olarak yapılan tarhiyatta hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle kararı bozmuştur.
(...) Vergi Mahkemesi; ilk kararında yer alan hukuksal nedenler ve gerekçeye ek olarak, vergi tekniği raporunda yer alan tespit ışığında şirketin, davacı adına 16 gün gibi kısa bir sürede katma değer vergisini de içerecek şekilde yüksek tutarda düzenlemiş olduğu faturaların gerçek bir emtia teslimine ve hizmet ifasına dayanmadığı gerekçesiyle kararında ısrar etmiştir.
Davacı tarafından; ödemelerin banka kanalıyla yapıldığı yönündeki iddialarının araştırılmadığı, şirkete ait faturaların gerçek bir emtia teslimi ve hizmet ifasına dayandığı, şirketin düzenlediği faturaların sahte olmadığı yönünde yargı kararları bulunduğu ileri sürülerek ısrar kararının bozulması istenmiştir.
Hüküm veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu ise, ilgili Danıştay Dairesi tarafından yer verilen kararın dayandığı aynı hukuksal nedenler ve gerekçe uyarınca temyiz isteminin kabulüne ve (...) Vergi Mahkemesi’nin ısrar kararının bozulmasına oyçokluğu ile karar vermiştir.
Mevzuat
Vergi istisnalarına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu
Ödenek ve gelirlere esas tutulacak günlük kazanca ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Geçiş hükümleri düzenlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
İstihdam şekilleri, yabancı bir memleket veya uluslararası kuruluşta hizmet alma, memurluktan çekilenlerin yeniden atanmaları, aylıksız izin ve uzman istihdamına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Geçiş hükümleri düzenlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelik
Perakende işletmelerin tüketicilere yönelik taksitli satışları, denetim ve ceza hükümlerinde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Yönetmelikte yer alan tanımlar, yükümlü sayılanlar, kimlik tespiti, üçüncü tarafa güven ve basitleştirilmiş tedbirlere ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. 25.02.2025 tarihinde yürürlüğe girmek üzere kripto varlık transferlerine ilişkin hükümler ihdas edildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Uyum programı oluşturacak yükümlüler, yüksek derecede riskli gruplara yönelik ilave tedbirler, uyum görevlisi olarak atanacaklarda aranan şartlar, münhasıran uyum görevlisi olarak atanacakların görev, yetki ve sorumlulukları ile uyum görevlisi atanmasında süreye ilişkin hükümler başta olmak üzere birçok hükümde değişikliğe gidildi. Bazı değişiklikler, 25.02.2025 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Aklama Suçu İncelemesi Hakkında Yönetmelik
Yönetmeliğin kapsamı ve hukuki dayanağı, yönetmelikte geçen tanımlar, savcılık koordinasyonunda çalışma, denetim elemanlarının yetkileri, elkoyma talebi, diğer koruma tedbirleri ve inceleme raporlarının okunmasına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kamuya açıklanacak finansal tablolar, bunlara ilişkin dipnot ve açıklamalar ile konsolide finansal tabloların düzenlenmesine ilişkin usul ve esasların Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından çıkarılacak tebliğlerle belirleneceğine ilişkin fıkra hükmü ile finansal tablolar ve diğer kapsamlı gelir tablosu başlıklı madde hükümlerinin yürürlük tarihi, 01.01.2026 olarak değiştirildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik
Pazarlama ve satış kısıtlaması ile ilan kısıtlamasına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kısa süreli sigortalara ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Turizm Tesislerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmelik
Turizm yatırımı belgesi, kısmi turizm işletmesi belgesi, turizm işletmesi belgesi talebi, yerleşme özellikleri, konaklama birimlerinin düzenlenmesi, sağlık, temizlik, güvenlik ve çevre korunmasına yönelik önlemler, konaklama tesislerinin asgari nitelikleri, pansiyonlar ve daha önce belgelendirilen tesislere ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Su verimliliği sisteminin kurulması, izlenmesi ve belgelendirilmesi ile il planlarının hazırlanmasına ilişkin usul ve esasların belirlendiği yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi.
Elektrik Piyasası Ölçüm Sistemleri Yönetmeliği
Tedarik sürekliliği ve teknik kalite verilerinin saklanmasına ilişkin hükümler ile millî akıllı sayaç sistemi geçiş dönemine ilişkin uygulamalarda değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kamu Alımlarının Elektronik Ortamda Yapılmasına İlişkin Uygulama Yönetmeliği
Yönetmeliğin yürürlük tarihi, 01.08.2025 tarihi olarak değiştirildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği (Sıra No: 5)
Basitleştirilmiş tedbirlerin mahiyeti ve sınırları, finansal kuruluşların kendi aralarında gerçekleştirdikleri işlemler, maaş ödemesi kapsamında toplu müşteri kabulüne ilişkin işlemler, ön ödemeli kartlara ilişkin işlemler, şans ve bahis oyunu faaliyetlerini münhasıran elektronik ortamda gerçekleştiren yükümlüler ve elektronik para ve ödeme kuruluşlarının işlemlerine ilişkin hükümler başta olmak üzere birçok hükümde değişikliğe gidildi. Bazı değişiklikler, 25.02.2025 tarihinde yürürlüğe girecek; bazı hükümler, 25.01.2025 tarihinde yürürlükten kalkacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği (Sıra No: 19)
Gerçek kişilerde uzaktan kimlik tespitine ilişkin genel esaslar, uzaktan kimlik tespitinde alınması gereken sıkılaştırılmış tedbirler ve kripto varlık hizmet sağlayıcılar tarafından gerçekleştirilen işlemlerde uzaktan kimlik tespitine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Türk Ticaret Kanunu’nun 376. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ
Türk Ticaret Kanunu’nun 376. maddesi kapsamında sermaye kaybı veya borca batık olma durumuna ilişkin bazı zarar ve giderlerin yarısı, 01.01.2026 tarihine kadar dikkate alınmayacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik Şirketlerinin Finansal Tablolarının Sunumu Hakkında Tebliğ
Tebliğin yürürlük tarihi 01.01.2026 olarak değiştirildi; ekli finansal tablolarda değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Sigortacılık Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğ
Tebliğin yürürlük tarihi 01.01.2026 olarak değiştirildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Bağlı Ortaklıklarının 2025 Yılına Ait Genel Yatırım ve Finansman Programının Tespit Edilmesi Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı’nın uygulanması amacıyla izlenecek usul ve esasları, Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’ye tabi kamu iktisadi teşebbüsleri ile bağlı ortaklıkları, Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun’a tabi olup sermayesinin %50’sinden fazlası kamuya ait olan kuruluşları ve bu kuruluşlar dışında olup sermayesinin %50’sinden fazlası doğrudan veya dolaylı olarak kamuya ait olan, kamu kontrolünde olan veya Sayıştayca denetlenen işletmeleri kapsayan tebliğ, bazı maddeleri hariç olmak üzere 01.01.2025 tarihinde yürürlüğe girecek.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. Maddesinde Yer Alan Tevkifat Nispetleri Hakkında Karar
İlgili mükelleflere dağıtılacak kâr paylarından yapılacak vergi tevkifat oranı %15’e yükseltildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
İlgili mükelleflere dağıtılacak kâr paylarından yapılacak vergi tevkifat oranı %15’e yükseltildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15. Maddesinde Yer Alan Vergi Kesinti Oranları Hakkında Karar
İlgili mükelleflere dağıtılacak kâr paylarından yapılacak vergi tevkifat oranı %15’e yükseltildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Döviz tevdiat hesapları ve katılım fonlarının vadeli Türk lirası mevduat veya katılma hesaplarına dönüşümü ile vade sonu işlemlerine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Altın hesaplarının vadeli Türk lirası mevduat veya katılma hesaplarına dönüşümü ile vade sonu işlemlerine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Fiziki altınların Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümü ile vade sonu işlemlerine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
YUVAM hesabı genel hükümleri, YUVAM hesabı açılması ve vade sonu işlemlerine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.