Lexpera Blog

Jeotermal Kaynak Sularından Enerji Üretim Amaçlı Yararlanma

Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan su kaynaklarından özel hukuk kişilerinin yararlanması, Anayasanın 168. maddesi gereği, kanunun açık iznine bağlıdır. Ülkemizde su kaynaklarından yararlanmaya ilişkin genel bir kanun olmadığı için kriter sayılabilecek veya kriterlerin tespitinde yardımcı olabilecek kanun kaynaklı genel bir yararlanma usulünün olduğundan bahsedilemez. Su kaynaklarından yararlanma usulleri, kullanılan alana ve yararlanan kişinin kamu tüzel kişiliğine sahip olup olmamasına göre farklı şekilde düzenlenmektedir.

Jeotermal kaynak sularından yararlanmanın hukuki rejiminin düzenlendiği kanun 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu’dur. Bu Kanunun 4. maddesinde, “Jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sular, Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup bulundukları arzın mülkiyetine tâbi değildir. Kaynağa ilişkin faaliyetlerin yapılabilmesi için bu Kanuna göre ruhsat alınması zorunludur.” İfadeleri yer almaktadır. Görüldüğü üzere, jeotermal kaynaklarından kamu veya özel hukuk kişilerinin yararlanması ruhsat almalarıyla mümkündür. Bu nedenle, 5686 sayılı Kanununda, sınırları belirlenmiş bir alanda, jeotermal kaynak arama ve işletme faaliyetlerinin icra edilebilmesi için arama ve işletme ruhsatlarının alınması gereklidir. Bu ruhsatlar, kaynaktan herhangi bir amaç doğrultusunda yararlanmalarda geçerlidir.

Sınırlı ve doğada nadir olarak bulunan bu kaynağın aranması için alınacak arama ruhsatında öncelik esastır. Diğer bir söylemle, aynı yer için müracaatı önce yapanın ruhsatı alma önceliği bulunmaktadır. Fakat aynı yer için aynı anda birden fazla talep olması halinde, projeler incelenerek en hızlı ve en fazla yatırımı teklif eden proje sahibinin talebi tercih edilir. Arama faaliyetleri sonucunda belirli bir alanda akışkanın üretilebilmesi ve değerlendirilmesi için projeye dayalı olarak işletme ruhsatı alınması gereklidir.

İşletme ruhsatının yanı sıra faaliyetinin konusuna göre, başka izinlerin başvuruları gereklidir. Bu izinlerden ilki, ruhsat sahibince “Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) olumlu” veya “Çevresel Etki Değerlendirilmesi Gerekli Değildir” karar belgesinin alınmasıdır.

Jeotermal kaynak sularından enerji üretim amaçlı yararlanılması için gereken izinler, yukarıda saydığımız izinler dışında faaliyetin konusuna göre değişiklik göstermekle birlikte, enerji üretimi için EPDK’dan üretim lisansı, kullanımdan sonra atık suyun deşarj edilmesi için Çevre İzin Ve Lisans Yönetmeliği kapsamındaki izinler ve kaynağın çıktığı bölgedeki taşınmazın sahibi kamu kurum ve kuruluşlardan alınacak kullanım izinler olabileceği söylenebilecektir. İşletme ruhsatının yanında alınması gereken diğer izinlerin süresinde alınamaması, 9. maddenin son cümlesindeki “gerekli izinlerin 3 yılda alınamaması durumunda ruhsat iptal edilerek teminatı iade edilir.” ifadesi nedeniyle işletme ruhsatının iptaline sebep olabilecektir.

Elektrik Enerjisi Üretimine Yönelik Jeotermal Kaynak Alanlarının Kullanımına Dair Yönetmeliğinin 5. maddesine göre, “elektrik enerjisi üretimi amaçlı işletme ruhsatı alan tüzel kişiler İl Özel İdaresi tarafından en geç 15 gün içerisinde EPDK’ya bildirilir. Elektrik enerjisi üretimi amaçlı işletme ruhsatı alan tüzel kişi, ruhsat alındıktan sonra üç ay içerisinde EPDK’ya üretim lisansı almak üzere başvurur. Bu süre içinde EPDK’ya başvurmayan tüzel kişiler 15 gün içerisinde ilgili İdareye bildirilir.

Görüldüğü üzere, 5686 sayılı Jeotermal Kaynak ve Doğal Mineralli Sular Kanunu ile Elektrik Enerjisi Üretimine Yönelik Jeotermal Kaynak Alanlarının Kullanımına Dair Yönetmeliği, jeotermal kaynaklarından enerji üretimi amaçlı yararlanmanın hukuki rejimini ortaya koymaktadır.


Bu konuda ayrıca Mehmet Arslanoğlu'nun "Su Kaynaklarından İktisadi Amaçlı Yararlanmanın Hukuki Rejimi" adlı eserine başvurulabilir.

On İki Levha Yayıncılık

Lexpera Blog’da yayımlanan yazılar, yazarlarının görüşlerini ifade eder. Lexpera Blog’da bir yazıya yer verilmesi, o yazıda savunulan görüşlerin On İki Levha Yayıncılık tarafından benimsendiği anlamına gelmez. Yazılar, bilgi amaçlı olup, hukuki mütalaa ya da tavsiye niteliği taşımamaktadır.
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve diğer mevzuat hükümlerine aykırı ve bilimsel yazma etik kurallarını aşan iktibaslar konusunda yazarların ve On İki Levha Yayıncılık’ın rızası bulunmamaktadır.
Author image
Hakkında Mehmet Arslanoğlu