Lexpera’da Geçen Hafta (27 Kasım-3 Aralık 2021)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin altıncısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Lexpera’ya geçen hafta yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
Çağlar Ersoy, Robotlar, Yapay Zekâ ve Hukuk
Kendi kendini programlayabilen, eğitebilen ve insanların işlerini ellerinden almaya başlayan robot ve yapay zekâ kavramlarını merkezine alan çalışma, ilgili gelişmelerin hukuk dünyası açısından olası etkilerini tartışmaktadır.
Gülsüm Kaya, Uluslararası Hukukta Kişilik
Çalışma, uluslararası hukuk kişiliği anlayışının tarihsel olarak incelenmesiyle başlamaktadır. Devamında devletler, uluslararası örgütler ve bireyler uluslararası hukuk kişilikleri yönünden değerlendirilmiştir. Son bölümde ise, uluslararası hukuk kişiliğinin anlaşılmasına etki eden kararlar, genel olarak hukukta kişiliğe ilişkin yaklaşımlar ve uluslararası hukukun yapısal özellikleri incelenmiştir.
Ümit Barış Bayındır, Milletlerarası Andlaşmaların Evrimsel Yorumlanması
Çalışma ile evrimsel yorum prensibinin, milletlerarası hukuk kuralları ve hukuk genel ilkeleri dahilinde, milletlerarası hukuk düzeninde daha somut ve meşru bir yere konulması amaçlanmıştır.
Yasemin Güllüoğlu Altun (Ed.), Türk Medeni Hukuku Çerçevesinde Aile Hukukunda Güncel Meseleler Sempozyumu (Onur Konuğu Prof. Dr. Hüseyin Hatemi)
Eser, Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’nin 81. yaşına armağan olarak, 13.12.2019 tarihinde Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi’nde Türk Medeni Hukuku Çerçevesinde Aile Hukukunda Güncel Meseleler Sempozyumu’nda sunulmuş bildirilerden oluşmaktadır.
Köksal Bayraktar, Vesile Sonay Evik, Zeynel T. Kangal vd., Özel Ceza Hukuku – Cilt VII-Genel Ahlaka Karşı Suçlar-Aile Düzenine Karşı Suçlar (TCK m. 224-234)
Farklı üniversitelerden birçok öğretim üyesinin kaleme aldığı kitapta, Türk Ceza Kanunu’nda yer alan suçlardan ahlaka karşı suçlar ile aile düzenine karşı suçlar incelenmiştir.
Abdurrahman Burak Karahan, Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini (CMK m. 133)
Eserde, şirketlerin suç işlenmesinde araç olarak kullanıldıkları durumlarda, faaliyetleri çerçevesinde suç işlenip işlenmediğinin belirlenmesi, yargılama süresince faaliyetlerinin gözetim altına alınarak suç işlenmesine engel olunması ve bu süreçte önemli ölçüde ekonomik kayıplara maruz kalmamalarını sağlamak amacıyla 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda bir koruma tedbiri olarak düzenlenen şirket yönetimi için kayyım tayini tedbiri ele alınmıştır.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 76 |
| Yargıtay (Hukuk) | 1504 |
| Yargıtay (Ceza) | 2185 |
| Danıştay | 4317 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 647 |
| Bölge İdare Mahkemesi | 169 |
| TOPLAM | 8898 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Yargıtay HGK., E. 2017/1090 K. 2021/770 T. 15.6.2021
Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine ilişkin Ankara 6. Asliye Ticaret Mahkemesince verilen karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiş, Yargıtay (Kapatılan) 17. Hukuk Dairesince yapılan inceleme sonunda karar bozulmuş, yerel mahkemece Özel Daire bozma kararına karşı direnilmiştir. Direnme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Uyuşmazlığı ele alan Hukuk Genel Kurulu, davanın, sigorta acentesinin şahsi kusuruna dayanılarak açıldığını; davacının kendisine yöneltilen haksız eylem sonucu zarara uğradığını iddia ettiğini; davacının, acentenin şahsi kusuru nedeniyle talepte bulunduğu hususunda Özel Daire ile Yerel Mahkeme arasında bir uyuşmazlık da bulunmadığını; ihtilafın, acentenin akdettiği sözleşmeden kaynaklanmayıp acentenin kişisel kusuruna ve haksız fiiline dayandırıldığını; bu iddia dolayısıyla açılan davanın doğrudan acentenin kendisine yöneltilmesinde de bir usulsüzlük bulunmadığını belirterek direnme kararının bozulmasına karar vermiştir.
Mevzuat
Çocuklar bakımından ana ve babanın haklarına ilişkin hâkimin takdir yetkisi genişletildi. Buna göre, velayet kendisine bırakılan ana veya baba, kişisel ilişki düzenlemesinin gereklerini yerine getirmezse çocuğun menfaatine aykırı olmamak kaydıyla velayet değiştirilebilecek. Bu husus kişisel ilişki kurulmasına dair kararda taraflara ihtar edilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kanunun pek çok maddesinde değişikliğe gidildi, yeni maddeler yürürlüğe girdi. Çocuk teslimi, çocukla şahsi münasebet tesisine dair ilamın icrası, çocuk teslimine ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilamların icrasında uzman bulundurulması ve çocuk teslimi emrine muhalefetin cezası başlıklı maddeler yürürlükten kaldırıldı.
İş yoğunluğunun veya personel sayısının fazla olduğu icra dairelerinde; dairenin düzenli, uyumlu ve verimli çalışmasını sağlamak için Adalet Bakanlığı’nca, icra müdür ve müdür yardımcıları arasından, icra müdürünün yetkilerini haiz bir icra başmüdürü görevlendirilebilecek.
İcranın geri bırakılması kararını verme yetkisi, kanun yolu aşamasına göre bölge adliye mahkemesi veya Yargıtay’dan alınarak takibin yapıldığı yer icra mahkemesinde olacak. İstinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin karara karşı temyiz yolunun açık olması halinde icranın geri bırakılması kararının etkisi, temyiz yoluna başvurma süresinin dolmasına kadar devam edecek.
Haczi yapan memur, sicile kayıtlı mallar hariç olmak üzere haczettiği malın kıymetini takdir edecek, icabında bilirkişiye müracaat edebilecek. Haczedilmiş ancak muhafaza altına alınmamış mallar, satış talebi üzerine muhafaza altına alınacak veya ihale alıcısına teslime hazır hale getirilecek, aksi takdirde satış yapılamayacak. Sicile kayıtlı motorlu kara araçlarında ise alacaklı, hacizden itibaren altı ay içinde satılmasını isteyebilecek. Sicile kayıtlı motorlu kara araçları bakımından muhafaza, kıymet takdiri ve satış talebinin birlikte yapılması ve bunlara ilişkin giderlerin tamamının birlikte ve peşin olarak yatırılması zorunlu olacak.
Borçlu, kıymet takdirinin tebliğinden itibaren 7 gün içinde haczedilen malının rızaen satışı için kendisine yetki verilmesini talep edebilecek. Kıymet takdiri yapılmadığı durumlarda borçlu da kıymet takdiri yapılmasını isteyebilecek. İcra müdürü, kıymet takdirinin kesinleşmesinden sonra cebri satış işlemlerini durdurarak borçluya 15 günlük süre verecek. Borçluya verilen sürenin başlangıcından icra mahkemesinin kararına kadar geçen sürede alacaklı bakımından satış isteme süresi işlemeyecek.
Elektronik ortamda açık artırma suretiyle satışa ilişkin hükümler de yürürlüğe girdi. Haczedilen malın satışı, UYAP’a entegre elektronik satış portalında açık artırma suretiyle yapılacak. Elektronik satışa ilişkin hükümlerin uygulanmasına, Adalet Bakanlığınca belirlenen il veya ilçelerde, buna ilişkin yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren başlanacak ve en geç bir yılın sonunda ülke genelinde uygulamaya geçilecek. Hükümlerin hangi il veya ilçede ne zaman uygulanacağı Adalet Bakanlığı’nın resmi internet sitesinde duyurulacak.
Açık artırmada teklif verme süresi 7 gün olacak. Açık artırmada en yüksek teklifi veren, artırma süresi içinde kendisinden yüksek bir teklif verilmedikçe teklifini çekemeyecek ve teminatını alamayacak. Elektronik satış portalının işleyişini ya da güvenliğini tehlikeye sokan veya satış portalına erişimi engelleyen ya da zorlaştıran nitelikte eylemlerde bulunan gerçek ve tüzel kişilerin, satış portalına girişi Adalet Bakanlığı’nca 3 ay süreyle engellenecek. Haczedilen malın satışına ilişkin hazırlık işlemleri hükümleri de yeniden düzenlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına ilişkin birçok yeni hüküm yürürlüğe girdi. Bunlar arasından görevli ve yetkili birim, çocuk teslimine ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilam veya tedbir kararlarının yerine getirilmesi, teslim mekânları, şikâyet ve itiraz, kararların yerine getirilmesine muhalefet hükümleri öne çıkıyor.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kasten işlenen bir suçtan dolayı iki yıldan fazla süreyle hapis cezası gerektiren suçlar ya da devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından dolayı hakkında kamu davası açılmış olan adayların, avukatlığa alınması isteği hakkındaki kararın bu kovuşturmanın sonuna kadar bekletilmesine karar verilebilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Adaylığa atanabilmek için gerekli olan “alışılmışın dışında çevrenin yadırgayacağı şekilde konuşma ve organlarının hareketini kontrol zorluğu çekmek gibi engeli bulunmama” kriteri, yürürlükten kaldırıldı.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun
Açık ceza infaz kurumlarında bulunanlar ile kapalı ceza infaz kurumunda bulunup da açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazanan hükümlüler, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasının infazına karar verilen hükümlüler ve denetimli serbestlik tedbirinden yararlanan hükümlülerin izinli sayılacağı süre, Covid-19 salgınının devam etmesi halinde, Sağlık Bakanlığının önerisi üzerine Adalet Bakanlığı tarafından her defasında iki ayı geçmemek üzere on iki kez uzatılabilecek. Buna göre, ilgili hükümlülerin bu kapsamdaki izin süresi 31.05.2022’ye dek uzatılabilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Orman Kanunu’nun 17. Maddesinin 3. Fıkrasının Uygulanması Hakkında Yönetmelik
Ormanlık alanlarda kamu yararı ve zaruret bulunması halinde; liman geri hizmet alanı, havaalanı, demiryolu, teleferik hattı, tünel gibi ulaşım tesislerine; savunma ve güvenlik tesislerine; enerji üretim santralleri, radyo-televizyon verici istasyonu ve antenleri, baz istasyonları, petrol ve doğalgaz boru hattı; ruhsata dayalı petrol ve doğalgaz arama, işletilme ve yeraltı doğalgaz depolanmasına ilişkin tesislere; aile sağlığı merkezi, hastane gibi sağlık tesislerine; ilk, orta, lise ve dini eğitim tesisi ile dini eğitim tesisine bağlı uygulama maksatlı ibadethane tesisi gibi eğitim tesislerine; ceza infaz kurumu tesislerine ve bunlarla ilgili yer, bina ve tesislere izin verilebilecek.
Büyükşehir belediyelerinin kuruluşundan önce il özel idareleri, kapanan belediyelere ve köy tüzel kişilikleri adına verilmiş olan izinler aynı hak ve sorumluluklar ile büyükşehir belediyeleri adına devredilmiş sayılacak ve büyükşehir belediyeleri adına devam edecek. Bu izinlerin taahhüt senetlerindeki yükümlülüklerden orman idaresine karşı büyükşehir belediyeleri sorumlu olacak.
Verilecek diğer izinler, müracaat şekli, inceleme ve değerlendirme, alınacak bedeller, gecikme zammı, tazminat ve birçok hususa ilişkin hüküm de yürürlüğe girdi.
Orman Kanunu’nun 18. Maddesinin Uygulanması Hakkında Yönetmelik
Yürürlüğe giren yeni yönetmelik uyarınca, ormanlık alanda lojman, idari bina ve sosyal tesislere izin verilmeyecek. Ayrıca lisanssız elektrik üretim tesisleri ile lisanslı güneş enerjisinden elektrik üretim tesislerine, orman sayılan alanlarda izin verilmeyecek.
Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik
Ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşlarının yetkilendirilmesi ve faaliyetleri ile ödeme hizmeti sağlayıcılarına, ödeme hizmetlerinin sunulmasına ve elektronik para ihracına ilişkin usul ve esasları düzenleyen yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi. Bu bağlamda, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.
Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği
Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yeniden değerleme oranı 2021 yılı için % 36,20 olarak tespit edildi. Bu oran, aynı zamanda 2021 yılına ait son geçici vergi dönemi için de uygulanacak.
Gayrimenkul Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği
Tebliğde, gayrimenkul yatırım fonu, fon portföyünün saklanması ve fonun kuruluşuna ilişkin hükümlerde bazı değişikliklere gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşlarının faaliyetlerinin yürütülmesinde kullandıkları bilgi sistemlerinin yönetimi ve yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşları tarafından denetlenmesi ile ödeme hizmeti sağlayıcılarının ödeme hizmetleri alanındaki veri paylaşım servislerine ilişkin usul ve esasları düzenleyen tebliğ yürürlüğe girdi. Böylece Ödeme Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemlerinin Yönetimine ve Denetimine İlişkin Tebliğ yürürlükten kalktı.
Faizsiz Bankacılık İlke ve Standartlarına Uyuma İlişkin Tebliğ
Danışma komitesi, personel, müşteri ve kamuoyunu bilgilendirme, kalkınma ve yatırım bankalarına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Katılım bankaları ile finansman sağlayan kalkınma ve yatırım bankalarının, müşterilerini ve kamuoyunu faizsiz bankacılık ilke ve standartları kapsamında bilgilendirmelerine ilişkin usul ve esasları düzenleyen tebliğ, 01.01.2022 tarihinde yürürlüğe girecek.
