Lexpera’da Geçen Hafta (28 Mayıs-3 Haziran 2022)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin otuz birincisini siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
Birden Güngören Bulgan, Georg Jellinek’in Hak ve Devlet Kuramı
Jellinek’in hak ve devlete ilişkin statü teorisi, insan haklarının temelini Protestan reformuna ve inanç özgürlüğüne dayandıran tezi, devleti sadece hukuki değil sosyal açıdan da kavramak gerektiği yönünde bir bakış açısı ortaya koyan çift yön teorisi, devleti tanımlarken yararlanılan üç unsur teorisi, kitapta yer verilen belli başlı konular arasındadır.
Mehmet Polat Kalafatoğlu (Ed.), Olimpiyat Oyunları ve Hukuk
Olimpiyat tarihinde, hukuksal sorun ve tartışmaların yapıldığı pek çok sürecin yaşandığı ve bu sorunlara çözüm üretildiği ancak olimpiyatların akademik nitelikteki hukuksal bir araştırmaya konu yapıldığı yayın sayısının sınırlı kaldığı iddiasıyla yola çıkılan çalışmada, hukukun farklı disiplinlerinin bakış açısıyla olimpiyat oyunları değerlendirilmiştir.
Nahide Siller, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun Kapsamında Web Sitesi Vasıtasıyla Sözleşmelerin Kurulması
Eserin birinci bölümünde elektronik ticaret ve tüketici kavramı, ikinci bölümünde 6502 sayılı Kanun kapsamında web sitesi vasıtasıyla kurulan sözleşmelerin özellikleri, üçüncü ve son bölümünde ise 6502 sayılı Kanun kapsamında web sitesi vasıtasıyla sözleşmelerin kurulması konuları işlenmiştir.
Burcu İrge Erdoğan, Milletlerarası Usul Hukukunda Yetki Anlaşmaları
Çalışmanın ilk bölümünde yetki anlaşmalarının genel özellikleri ele alınmış; kuruluşu, etkisi, geçerliliği gibi konular alt başlıklar halinde açıklanmıştır. İkinci bölümde, yabancı mahkemenin yetkilendirilmesi ve bu kapsamda gerek geçerlilik şartları gerek deniz ticaretine ilişkin uluslararası düzenlemeler irdelenmiştir. Üçüncü bölümde ise, yabancı unsurlu hukuki ilişkilere Türk mahkemelerinin yetkilendirilmesi konusu şartlar açısından ele alındıktan sonra bu yetki anlaşmasının uygulamadaki çeşitli görünümlerine değinilmiştir.
M. İsmail Çekiç, İdare Hukuku Açısından Ruhsat
İdare hukukunda ruhsat kavramının, bir yönüyle tesis edilen bir idari işlem yerine kullanılırken diğer yönden idari faaliyet aracını işaret ettiğinden yola çıkılan eserde, her türlü ruhsat açısından süre, ödenen bedel, ruhsat alım usulü, hangi faaliyetlerde kamu hizmeti uğruna ruhsat verildiği hususu, kazanılmış haklar, ruhsatın devri gibi birçok konuya hukuki bir bakış getirilmeye özen gösterilmiştir.
Uğur Uruşak, Ceza Hukukunda Hukuka Uygunluk Sebebi Olarak Bir Hakkın Kullanılması
Hukuka uygunluk sebebi olarak bir hakkın kullanılması kavramının, yürürlükten kaldırılan 765 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda ve yürürlükteki 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda farklı olarak düzenlendiğinden bahsedilen kitapta, hakkın kullanılması kavramının hukuki niteliği ile ilgili tartışmalara yer verilmiştir.
Tolga Şirin, Türkiye’de Anayasa Şikâyeti
Türkiye’de anayasa şikâyeti (bireysel başvuru) kavramının, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi ve Alman hukuku uygulaması ile birlikte karşılaştırmalı olarak ele alındığı eserde, anayasa şikâyetinin genel esasları ile özel ve usulî esasları, oldukça kapsamlı olarak ele alınmıştır.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 25 |
| Yargıtay (Hukuk) | 301 |
| Yargıtay (Ceza) | 600 |
| Danıştay | 4 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 11 |
| Bölge İdare Mahkemesi | 9 |
| TOPLAM | 950 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Yargıtay CGK., E. 2019/476 K. 2022/2 T. 12.01.2022
Silahlı terör örgütüne üye olma suçundan sanık hakkında ilk derece mahkemesi sıfatıyla yargılama yapan Yargıtay özel dairesince sanığın Türk Ceza Kanunu’nun 314/2, 62, 53, 58/9 ve 63. maddeleri ile Terörle Mücadele Kanunu’nun 5/1. maddesi uyarınca, 8 yıl 9 ay hapis cezasıyla cezalandırılmasına, hak yoksunluğuna, cezasının mükerrirlere özgü infaz rejimine göre çektirilmesine ve mahsuba karar verilmiştir.
Hükmün sanık ve müdafii tarafından temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın onama istemli tebliğnamesiyle Yargıtay Birinci Başkanlığı’na gönderilen dosya Yargıtay Ceza Genel Kurulu tarafından incelenmiş ve sanık hakkında silahlı terör örgütüne üye olma suçundan kurulan mahkûmiyet hükmünün, hâkimin reddi talebinin geri çevrilmesine ilişkin karara yönelik sanık tarafından yapılan itirazın incelemesinin yapılması sağlanmadan nihai hüküm kurulması isabetsizliğinden diğer yönleri incelenmeksizin bozulmasına oy çokluğuyla karar verilmiştir.
Mevzuat
Kredi kuruluşları nezdlerindeki resmi kuruluşlar, kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlara ait olanlar haricindeki tüm mevduat ve katılım fonları, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (Fon) tarafından sigorta edilecek. Kredi kuruluşları, nezdlerindeki mevduat ve katılım fonlarını, sigortaya tabi kısım üzerinden sigorta ettirmek ve bunun üzerinden prim ödemek zorunda olacak. Sigortaya tabi olacak mevduat ve katılım fonlarının kapsamı ve tutarı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Merkez Bankası ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun olumlu görüşü alınmak suretiyle Fon Kurulu tarafından belirlenecek. Risk esaslı sigorta priminin oranı, yıllık bazda sigortaya tabi mevduat ve katılım fonunun binde yirmisini aşamayacak. Risk esaslı sigorta priminin tarifesi, tahsil zamanı, şekli, mevduat sigorta rezervinin ulaşması hedeflenen minimum seviyesi ile diğer hususlar, Kurulun görüşü alınmak suretiyle Fon Kurulu tarafından belirlenecek. Kredi kuruluşları sigortalı mevduat ve katılım fonunun hesaplanmasına, takibine, doğrulanmasına ve ödenmesine esas teşkil edecek her türlü bilgiyi Fon’a iletmekle ve buna ilişkin sistemlerini kurmakla yükümlü olacak. Bu sistemin kuruluş, işleyiş ve denetimine ilişkin usul ve esaslar Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun görüşü alınarak Fon Kurulu tarafından belirlenecek. Bu değişiklikler, 28.08.2022 tarihinde yürürlüğe girecek.
Ayrıca sigorta kapsamı dışında kalan mevduat ve katılım fonu, fona devredilen bankalar, fonun hizmet birimleri, fon personelinin sorumlulukları, fonun bütçesi, fonun alacaklarının tahsiline ilişkin diğer yetkilere ilişkin hükümlerde de değişikliğe gidildi. Geçiş hükümleri düzenlendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kurumların 31.03.2022 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 2022 yılı sonuna kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda, söz konusu hesapların dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden istisna edilecek. Cumhurbaşkanı, istisnayı 30.06.2022 ve/veya 30.09.2022 tarihli bilançolarda yer alan yabancı paralar itibarıyla da uygulatmaya yetkili olacak. İstisnalar, 2022 yılı sonuna kadar vade sonunda yenilenen hesaplara da uygulanacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun
Covid-19 salgın hastalığı nedeniyle, açık ceza infaz kurumlarında bulunanlar ile kapalı ceza infaz kurumunda bulunup da açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazanan hükümlüler, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasının infazına karar verilen hükümlüler ve ilgili diğer hükümler uyarınca denetimli serbestlik tedbirinden yararlanan hükümlülerin izin süresi her defasında 2 ayı geçmemek üzere 19 kez uzatılabilecek. Böylece bu uzatma, 31.07.2023 tarihine kadar uygulanabilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın görev ve yetkileri arasına, bayındırlık ve iskân işleri ile ilgili olarak yayımlanan rayiç ve birim fiyatlarını gerekli görülen hallerde güncellemek de eklendi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
İletişim Başkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi
Kamu kurum ve kuruluşlarının faaliyetlerine ilişkin talep, görüş ve önerilerin kolayca iletilebilmesi ve bunların ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca değerlendirilerek cevaplandırılması amacıyla kurulan Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER)’nin çalışma usul ve esasları Cumhurbaşkanınca çıkarılacak yönetmelik ile belirlenecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Ulaştırma ve Altyapı Alanına İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararname
Altyapı yatırım projelerinin mevcut şehir içi raylı sistem hatlarının devamı olmayıp müstakil işletilebilir durumda olması halinde veya projenin kombine taşımacılığa hizmet etmesi halinde, bu değişikliğin yürürlük tarihinden önce hizmete açılmış olanlar hariç olmak üzere, mülkiyet devrine konu edilmeksizin raylı sistemin işletmesinin Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı veya bağlı, ilgili, ilişkili kuruluşları, bu kuruluşların bağlı ortaklıkları veya iştiraki olan şirketler eliyle yürütülmesine Cumhurbaşkanınca karar verilebilecek. Bu durumda ilgili belediyenin genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden ayrılacak paylarından kesinti yapılmayacak. 18.01.2019 tarihinden önce işletilmesi devredilmiş olan projelerin ödenmeyen bakiye tutarları da bu usul ve esaslara göre tahsil edilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
İcra ve İflâs Kanunu Uyarınca Borçluya Satış Yetkisi Verilmesine Dair Yönetmelik
İcra ve İflâs Kanunu’nun 111/a maddesinde düzenlenen haczedilen malın borçlu tarafından rızaen satışına ilişkin hususları kapsayan yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi. Buna göre, rızaen satış yetki belgesinin şekli ve muhtevası, kıymet takdirinin tebliği, rızaen satış talebi ve sicile işlenmesi ile asgari bedelin belirlenmesi, rızaen satış yetkisi verilmesi, icra dairesine bildirim, bedelin ödenmesi ve dosyanın mahkemeye sunulması, malın devir ve teslimi, kayıp ve rapor hükümleri düzenlendi.
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yapılmasına Dair Yönetmelik
Yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları halinde Devletin güvenliğinin, iç ve dış menfaatlerinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgeler ile gizlilik dereceli birim ve kısımların tespitine, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılmasına ve değerlendirme komisyonlarının çalışmalarına ilişkin usul ve esasları belirleyen yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi. Buna bağlı olarak, Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı.
Programdaki kuruluşlara yapılan sermaye ödemeleri, programdaki ve kapsamdaki kuruluşlara borç olarak finansman sağlanması, ilan, reklam ve danışmanlık ödemeleri, fonun tahvil ve diğer kıymetli evrak ihracı, fonun kapsam ve programındaki kuruluşlardan borçlanması, fon bütçesinin hazırlanması, fon hesaplarına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Toplum Yararına Programların Yürütülmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
Afet, salgın, acil durum dönemlerinde ve diğer mücbir sebeplerde kamu hizmetlerinin desteklenmesi yoluyla özel politika gerektiren gruplar başta olmak üzere işsizlerin çalışma alışkanlık ve disiplininden uzaklaşmalarını engellemek ve bu kişilere geçici gelir desteği sağlamak üzere Türkiye İş Kurumu tarafından aktif işgücü hizmetleri kapsamında kamu kurum ve kuruluşları ile iş birliği yapılarak düzenlenen Toplum Yararına Programların yürütülmesine ilişkin usul ve esasları belirleyen yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi.
Devlet ormanlarında Orman Genel Müdürlüğü tarafından mevcut ve tesis edilecek orman parklarının ayrılması, onanması, planlanması, planlarının uygulanması, geliştirilmesi, işletilmesi, işlettirilmesi, yönetilmesi ve iptaline ilişkin usul ve esasları düzenleyen yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi. Böylece Mesire Yerleri Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı.
Taksimetre Muayene Yönetmeliği
Yetkili kurum/kuruluş tarafından belirlenen açılış ücreti, zaman tarifesi, mesafe tarifesi ile birim zaman ve birim mesafeyi içeren değerlerin taksimetreye yüklenmesi işlemi, tarife yükleme olarak tanımlandı. Muayeneler sonucunda tamire sevk edilenler ile meydana gelecek arıza veya teknik/teknolojik ihtiyaçlar sebebiyle taksimetre kullanıcılarından gelecek talepler üzerine damgaların sökülerek yapılacak her türlü tamir ve ayar işlemine ilişkin yeni hükümler yürürlüğe girdi, stok muayenesine ilişkin hükümler yürürlükten kaldırıldı. Muayene için temel gerekler ve sorumluluklar, ilk ve ani muayene, şikâyet muayenesi, mücbir sebepler ve beklenmeyen hallere ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Geçiş hükümleri düzenlendi.
Muayene servisinin, taksimetrenin takılı olduğu taksinin plakasının da görüleceği şekilde, zamana ve mesafeye göre çalışma kontrol işlemlerinin yapıldığı muayene sürecini kamera ile kayıt altına alacağına, bu kayıtları en az bir yıl saklayacağına ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın talep etmesi halinde kayıtları Bakanlığa sunacağına ilişkin düzenleme, 01.01.2023 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 538)
Vergiye uyum düzeyinin ve kayıt dışı ekonomi ile mücadelede etkinliğin artırılmasına hizmet etmek amacıyla vergi kanunları çerçevesinde vergiye tabi olay ve bu olaya ilişkin işlemlerin kavranabilmesi kapsamında, internet ortamında yayımlanan ilanlara yönelik bazı bilgilerin alınmasına ilişkin usul ve esasları belirleyen yeni bir tebliğ yürürlüğe girdi.
Taşınır ve taşınmazlar ile mal ve hizmetlerin alınması, satılması veya kiralanmasının temin edilmesine yönelik olarak verilen ilanların yayımlanmasına aracılık eden aracı hizmet sağlayıcıları, sosyal ağ sağlayıcıları ile yer sağlayıcılar, takvim yılının birer aylık süreleri içerisinde gerçekleştirmiş oldukları söz konusu işlemlere ilişkin olarak verilen hizmetin sağlandığı internet adres veya adreslerini, hizmet verilen gerçek ya da tüzel kişilere ait ad soyad/unvan, TCKN/YKN/VKN bilgileri ile işyeri adres bilgilerini, hizmet verilenler adına gerçekleştirilen taşınır, taşınmaz, mal ve hizmet satış/kiralama işlemlerine ilişkin her bir tahsilat veya satış işlemi tutarı ve tarihi ile tahsil edilen tutarların aracılık hizmeti verilenlere ödenmesine ilişkin banka hesap bilgilerini ve Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenecek diğer bilgileri elektronik ortamda Başkanlık sistemlerine bildirmek zorunda olacak. Ayrıca sorumluluk ve ceza uygulaması ile ilk bildirimin yapılmasına ilişkin hükümler de düzenlendi.
Kararın amacı, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamındaki yapıları malik, kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olmaksızın kullananlar ile yapılacak anlaşmaya, bunlara yardım yapılmasına, enkaz bedeli ödenmesine ve bankalardan kullanacakları kredilere dönüşüm projeleri özel hesabından karşılanmak üzere faiz desteği verilmesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi olarak düzenlendi. Uygulama alanı, Cumhurbaşkanı kararıyla ilan edilen riskli alan ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından belirlenen rezerv yapı alanı ve riskli yapının veya yapıların bulunduğu alan olarak tanımlandı.
Uygulamanın gerektirmesi halinde, uygulama alanı içerisindeki yapılardan anlaşma ile tahliye edilen hak sahipleri ile gecekondu sahiplerine, bankalardan kullanacakları kredilere ilişkin olarak ilgili mevzuat uyarınca faiz desteği verilebilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
