Lexpera’da Geçen Hafta (8-14 Temmuz 2023)

Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin seksen yedincisini siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.

Literatür

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:

Zeynep Dönmez Canseven, Yapay Zekânın Anonim Şirketin Yönetim Kurulunda Yer Alması ve Bu Durumun Hukuki Sorumluluğa Etkisi

Hong Kong’da yerleşik bir risk sermayesi şirketinin, 2014 yılında VITAL isimli algoritmayı yönetim kurulu üyesi olarak atadığını duyurmasıyla birlikte yapay zekânın yönetim kurulu üyesi olması konusundaki tartışmalara değinilen eserde, yapay zekânın anonim şirketin yönetim kuruluna çeşitli seviyelerde dahil olması ve bu durumun, ticaret hukuku çerçevesinde üyelerin hukuki sorumluluğuna etkisi ele alınmıştır.

Abdullah Arslan, Sermaye Piyasası Hukukunda İçerden Öğrenenlerin Ticareti (Bilgi Suistimali)

Kitapta, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu (SPK) m. 106’da düzenlenen içerden öğrenenlerin ticareti konu edilmiş olup “içerden öğrenen” ve “içerden öğrenilen bilgi” kavramları ayrıntılı olarak irdelenmiş, içerden öğrenenin gerçekleştirdiği fiilin hangi koşullar altında SPK m. 106 kapsamına dahil edilebileceği ve içerden öğrenenlerin ticaretinden etkilenenlerin hangi hukuki, cezai ya da idari yollara başvurabileceği hususları mercek altına alınmıştır.

Müjgan Karyağdı, İdari İşlem Olarak Vergi İnceleme Süreci

Çalışmada vergi inceleme sürecinde idari işlemin unsurları, Türk vergi hukukunda vergi inceleme süreci, Türkiye, Almanya ve Fransa’da vergi inceleme sürecinin karşılaştırılması ve idari işlem ile vergi inceleme süreci ilişkisi üzerinde durularak kapsamlı bir değerlendirmede bulunulmuştur.

Kübra Demir, İş Hukukunda 6701 Sayılı Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu Bağlamında Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı

Kitapta, işverenin eşitlik ilkesini gözetme ve ayrımcılık yasağına aykırı davranmama borcu, yaptırımlar ve ispat yüküne ilişkin kurallar kıyaslanmış; 6701 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 2016 yılından itibaren Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu tarafından eşitlik ilkesi ve ayrımcılık yasağına ilişkin verilen ve özellikle işçi-işveren ilişkilerini ilgilendiren kararlara değinilmiştir.

Saliha Merve Kaya, Uygulamada Çocuk Yargılaması: İstanbul Anadolu Adliyesi Çocuk Mahkemelerinde Dosya İncelemesi

Çalışmada, “çocuk” kavramı açıklandıktan sonra çocuk adalet sistemi üzerinde durulmuş; yargılama aşamasında onarıcı adaletin gerçekleşmesini temin açısından soruşturma, kamu davasının açılması ve kavuşturma aşamalarına ilişkin ve ayrıca ön ödeme ile ilgili imkânlar değerlendirilmiş; koruma tedbirleri, sosyal inceleme raporu ve adli tıp raporu, kamu davasının sona ermesi ve hüküm başlıkları altında uygulamada çocuk yargılamasının sonuçları üzerinde durulmuştur.

Müge Değirmencioğlu, Milletlerarası Ticari Tahkimde Patolojik Tahkim Anlaşmaları ve Hibrit Tahkim Anlaşmaları

Eserde, bir sentez içeren tahkim prosedürleri hibrit kavramını nitelendirir şekilde tespit edilmiş; bu prosedürler, tahkim ile birlikte devlet mahkemelerinin ya da başkaca alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin kademeli olarak yetkilendirildiği (med-arb, arb-med, medola, arb-med-arb, arb-med-opt-out) ve bir tahkim merkezi ile birlikte başka bir tahkim merkezinin kurallarının yetkilendirildiği hibrit tahkim anlaşmaları olarak ifade edilmiş; bu iki durumu nitelendiren hibrit tahkim anlaşmaları, yabancı yargı içtihatlarından ve doktriner içtihatlardan istifade edilerek Türk hukukunda varılabilecek sonuçları bakımından değerlendirilmiştir.

Hamit Yumuk, Gümrük Müşavirinin Mali Hukuk Bakımından Sorumluluğu

Kitabın birinci bölümünde gümrük müşavirliği mesleğinin gelişimi ve çalışma alanı, temsil ve gümrüklerde iş takibi, vergi hukuku ilişkisi, sorumluluk ve gümrük müşavirinin sorumluluğunun hukuki niteliği irdelenmiş; ikinci bölümünde gümrük müşavirinin gümrük vergilerini ödeme sorumluluğu, sorumluluğun koşulları, kapsamı ve sorumluluğu sona erdiren ve kaldıran nedenler ele alınmış; üçüncü ve son bölümünde gümrük müşavirinin bilgi isteme hakkı, bağlayıcı tarife bilgisi ve bağlayıcı menşe bilgisi isteme hakkı, itiraz hakkı, uzlaşma talep etme hakkı, geri verme ve kaldırma talebinde bulunma hakkı, dava açma, davaya katılma ve davayı ihbar hakkı incelenmiştir.

Eda Kurt, Karşılıksız Çek Keşide Edilmesini Önlemek İçin Alınabilecek Hukuki Tedbirler ve Elektronik Çek

Çalışmada, bir ödeme aracı olarak çeke duyulan güvenin korunması, çekin ekonomik hayatın sürdürülebilirliği bakımından önemi ve karşılıksız çek sorunu, Türk hukukunda çeke güven duyulması ve karşılıksız çek keşide edilmesini önlemeye yönelik hukuki düzenlemeler, karşılıksız çek keşide edilmesinin önüne geçebilmek için Türk hukukunda yararlanılabilecek imkân ve düzenlemeler, çeke güvenin sağlanması ve karşılıksız çek keşide edilmesini önleme konusunda elektronik çek uygulaması ve Elektronik Çek Kanun Taslağı’nın getirdiği yenilikler, sorumluluk sigortaları uygulaması ile çek bedelinin güvenceye alınması konuları üzerinde durulmuştur.

Dilşah Buşra Kartal, Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme

Eserde, Türk hukukunun yanı sıra farklı hukuk sistemlerindeki ve uluslararası hukuk uyumlaştırma metinlerindeki üçüncü kişi yararına sözleşmeye ilişkin hükümler incelenmiş; söz konusu hükümler ve doktrindeki görüşler ışığında Türk hukuku açısından üçüncü kişi yararına sözleşmede ortaya çıkabilecek hukuki problemler tespit edilerek çözüm önerileri sunulmuştur.

İmran Semiz, Türk Vergi Yargılaması Hukukunda İstinaf

Çalışmada, ideal bir vergi yargılamasında olması gereken istinaf sisteminin nitelikleri ortaya konmaya çalışılmış, bu çerçevede vergi yargılaması hukukunun kendine has niteliği ve ilkeleri ile adil yargılanma hakkı ekseninde istinaf kanun yolu incelenerek istinaf kanun yolundaki aksaklıklara çözüm önerileri getirilmiştir.

Işıl Kacar, Öldürmeye Teşebbüs ve Kasten Yaralama Suçu Bağlamında Kastın Tespiti

Eserin birinci bölümünde suç işleme kastı ve suça teşebbüs kavramları açıklanmış, ikinci bölümünde ceza muhakemesinde ispat ve kastın belirlenmesi hususu irdelenmiş, üçüncü ve son bölümünde ise öldürmeye teşebbüs ve kasten yaralama suçunda kastın ayırt edilmesi kıstaslarına yer verilmiştir.

Rukiye Feray Durmuş, Yenilik Doğuran Davalar

Kitabın ilk bölümünde yenilik doğuran davanın diğer dava türleri ile karşılaştırması yapılmış, yenilik doğuran davanın dayanağı olan yenilik doğuran haklar incelenmiş, bu dava türünün özellikleri ve icra kabiliyeti ortaya konulmuştur. İkinci ve üçüncü bölümlerde ise maddi hukuktaki başlıca yenilik doğuran davalar tek tek ele alınmıştır.

Sinan Seçkin, Özel Hastanelerin Ruhsatlandırılması ve Denetlenmesi

Çalışmada, Sağlık Bakanlığı’nın özel hastanelerin ruhsatlandırılması ve denetimine ilişkin yetkileri, idare hukukunun genel ilkeleri ve yargı içtihatları göz önünde bulundurularak değerlendirilmiş; sağlık hizmetinin asıl sahibi olan idarenin denetim ve gözetim görevinin kapsamı ile bu göreve koşut olarak idarenin sorumluluğu açıklanmıştır.

İçtihat

Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:

MAHKEME	KARAR SAYISI
Anayasa Mahkemesi	20
Yargıtay (Hukuk)	123
Yargıtay (Ceza)	69
Danıştay	2
Bölge Adliye Mahkemesi	1121
Bölge İdare Mahkemesi	526
TOPLAM	1861

Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:

Yargıtay HGK., E. 2023/356 K. 2023/524 T. 24.05.2023

Taraflar arasındaki işçilik alacağı davasından dolayı yapılan yargılama sonunda ilk derece mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir. Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine başvuru Bölge Adliye Mahkemesi tarafından esastan reddedilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesi’nin verdiği karar, davalı vekilinin temyizi üzerine ilgili Yargıtay Dairesince bozulmuş; ilk derece mahkemesi tarafından Özel Daire bozma kararına karşı direnilmiştir. Direnme kararının da davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’ndaki görüşmeler sırasında işin esasına geçilmeden önce mahkemece bozma kararına uyulmasından sonra uyma kararından rücu edilerek önceki hükümde direnilmesine karar verilip verilemeyeceği, bozmaya uyulmakla davalı lehine usuli kazanılmış hak oluşup oluşmadığı, direnme kararının usulüne uygun olup olmadığı hususları ön sorun olarak tartışılıp değerlendirilmiştir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca; Özel Dairenin bozma kararına ilk derece mahkemesince uyulmuş olmakla davalı lehine usuli kazanılmış hak oluştuğu, bu nedenle ilk derece mahkemesinin uyma kararından dönerek önceki kararda direnmesinin usulen mümkün olmadığı, bir defa bozmaya uyulmasına karar verildikten sonra uyma kararından dönülmesinin davaya bir etkisinin bulunmadığı, usuli kazanılmış hak ilkesinin kamu düzeni ile ilgili olup temyiz aşamasında da kendiliğinden dikkate alınması gerektiği gerekçeleriyle direnme kararının usulden bozulmasına oyçokluğu ile hükmedilmiştir.

Mevzuat

Karayolları Trafik Kanunu

Anayasa Mahkemesi’nin E. 2023/41, K. 2023/102 sayılı ve 18.05.2023 tarihli kararı uyarınca, araçlarda bulundurulması zorunlu gereçlere ilişkin madde hükmünde düzenlenen para cezası, araçlarında takoğraf kullanmayan sürücüler yönünden iptal edildi.