Lexpera’da Geçen Hafta (9-15 Eylül 2023)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin doksan altıncısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
Ziya Akıncı, Daniel Greineder, Candan Yasan Tepetaş (Ed.), Tahkimde Davanın Açılması: İlk Dilekçeler ve Hakem Seçimi / Launching Your Arbitration: The First Submissions And Choosing Your Arbitrator
Kitapta, İstanbul Tahkim Merkezi (ISTAC) ve Peter & Kim (o zamanki adıyla Peter & Partners) tarafından 21.09.2018’de İstanbul’da düzenlenen “Tahkimde Davanın Açılması” konferansındaki sunumlar yer almakta olup tahkim talebi, tahkim talebine cevabın hazırlanması ve hakemlerin seçilmesi aşamasında hakem heyetinin çalışmalarına ilişkin önemli bilgiler tartışılmıştır.
Elif Cemre Hazıroğlu, Türk Ticaret Kanunu Açısından Anonim Ortaklıklarda Kurucu Menfaatleri
Çalışmada, kurucu tanımı, anonim ortaklıktaki kurucu sayısı, kurucuların sahip olması gereken nitelikler, anonim ortaklığın tescili öncesinde kurucuların birbirleriyle ve üçüncü kişilerle olan ilişkilerinden kaynaklanan sorumluluğu, kuruluştaki eksikliklerin hukuki sonuçları ve ibra konuları ekseninde kurucu pozisyonunun ifade ettiği anlam tespit edilmiş; kurucu menfaatlerinin Türk Ticaret Kanunu’ndaki düzenleniş biçimi, amacı, konusu ve hukuki niteliği ile tanınmasının koşulları ve tanınabileceği kişiler belirlenmiştir.
Aslı E. Gürbüz Usluel, Anonim Şirketlerde Pay Sahibinin Kâr Payı Alma Hakkı
Eserde, anonim şirketlerde kâr ve dağıtım koşulları, pay sahibinin kâr payı alma hakkı ve kâra katılacak diğer kişiler, kâra katılacak diğer menfaat sahiplerine kâr dağıtımı, kâr payı alma hakkının kullanılması, kâr payının iadesi, özel düzenlemelerde kâr dağıtımı ve kâr payı alma hakkı ile kâr dağıtımında sorumluluk konularına yer verilmiştir.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 398 |
| Yargıtay (Hukuk) | 3392 |
| Yargıtay (Ceza) | 1322 |
| Danıştay | 74 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 2208 |
| Bölge İdare Mahkemesi | 2054 |
| TOPLAM | 9448 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Danıştay VDDK., E. 2019/1457 K. 2019/1174 T. 25.12.2019
Dava konusu istem, davacı adına, vergi inceleme raporuna istinaden re’sen tarh edilen 2010 yılının ekim, 2011 yılının ocak ilâ aralık aylarının muhtelif dönemlerine ilişkin özel tüketim vergileri, bir kat kesilen ve tekerrür hükmü uygulanmak suretiyle artırılan vergi ziyaı cezaları ile 2011 yılının ocak dönemi için kesilen özel usulsüzlük cezalarının kaldırılması istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesi, cezalı tarhiyatların 2010 yılı ekim dönemine ilişkin kısmına karşı açılan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına hükmetmiş, kalan kısımlar ile özel usulsüzlük cezalarını ise kaldırmıştır.
İlgili Danıştay Dairesi, davalı idarenin, kararın, davanın kısmen kabulüne ilişkin hüküm fıkrasına yönelik temyiz istemini reddetmiş; bu karara karşı davalı idarece yöneltilen karar düzeltme istemini kabul ederek anılan kararı kaldırmış ve temyiz istemini yeniden incelemiştir. Daire, kararın, davanın kısmen kabulüne ilişkin hüküm fıkrasını bozmuştur. İlk derece mahkemesi, aynı hukuksal neden ve gerekçeyle ilk kararında ısrar etmiştir.
Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu ise, Vergi Usul Kanunu’nun ilgili maddelerinde yer alan düzenlemeler karşısında davacı adına düzenlenen vergi tekniği raporunun ihbarnameye eklenmemesinin vergi ihbarıyla ilgili vesikayı hükümsüz kılacak nitelikte bir şekil hatası oluşturmadığına, bu nedenle davacı adına yapılan cezalı tarhiyatların ve kesilen özel usulsüzlük cezalarının hukuka uygun olup olmadığı yönünde yapılacak inceleme ve değerlendirmede varılacak sonuca göre yeniden karar verilmek üzere ısrar kararının bozulmasına hükmetmiştir.
Mevzuat
Anayasa Mahkemesi’nin E. 2023/33, K. 2023/117 sayılı ve 22.06.2023 tarihli kararı uyarınca, ticaret sicilinden kaydı silinen şirket veya kooperatifin alacaklılarının ve hukuki menfaatleri bulunanların, haklı sebeplere dayanarak şirket veya kooperatifin ihyasını isteyebilmesine ilişkin dava açabilmesi için öngörülen beş yıllık süre sınırı iptal edildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun
Anayasa Mahkemesi’nin E. 2022/134, K. 2023/116 sayılı ve 22.06.2023 tarihli kararı uyarınca, üçüncü dereceye kadar (bu derece dahil) kan hısımlarıyla, eşler ve ikinci dereceye kadar (bu derece dahil) sıhri hısımlar arasında yapılan ivazlı tasarrufların bağışlama hükmünde olduğuna ilişkin bent iptal edildi. Değişiklik, 15.06.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Anayasa Mahkemesi’nin E. 2020/11, K. 2023/98 sayılı ve 18.05.2023 tarihli kararı uyarınca, beyanname verme ve ödeme yükümlülüklerini süresinde yerine getirmeyen dijital hizmet sağlayıcılarına veya Türkiye’deki yetkili temsilcisine gönderilen ihtarların Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesinde ilan edilmesinden itibaren 30 gün içinde yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde, dijital hizmet sağlayıcılarının sunmuş oldukları hizmetlere erişimin, yükümlülükler yerine getirilinceye kadar engellenmesine Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından karar verileceğine ilişkin hüküm iptal edildi. Değişiklikler, 12.06.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Anayasa Mahkemesi’nin E. 2020/11, K. 2023/98 sayılı ve 18.05.2023 tarihli kararı uyarınca, pay sahibi sayısı nedeniyle payları halka arz olunmuş sayılan ve payları borsada işlem gören anonim ortaklıklar tarafından doğrudan veya dolaylı olarak nominal ya da primli değer üzerinden pay veya pay adı altında satışı yapılmış olan her türlü aracın ilgili kanunlar kapsamında pay addolunacağı, bu ortaklıklara yapılan ödemelerin pay karşılığı yapılmış kabul edileceği ve ortaklık ilişkisi kurulmuş sayılacağına ilişkin hükümlerin de yer aldığı Kanunun geçici 4. maddesi iptal edildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Taşkömürü Havzasındaki Taşınmaz Malların İktisabına Dair Kanun
Anayasa Mahkemesi’nin E. 2023/117, K. 2023/121 sayılı ve 13.07.2023 tarihli kararı uyarınca, bu kanuna göre tespit ve tescil edilen taşınmaz malların sahiplerinin maden işletmeciliği sebebiyle meydana gelen zararlardan dolayı bir hak ve tazminat talep edemeyeceklerine ilişkin ibare iptal edildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Tarımsal Üretimin Planlanması Hakkında Yönetmelik
Bitkisel ve hayvansal üretim ile su ürünleri üretiminde tarım havzası veya işletme bazında üretimin planlanmasına esas oluşturan iş ve işlemleri kapsayan ve tarımsal üretimin planlanmasına yönelik usul ve esasların düzenlendiği yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi.
Sözleşmeli Üretimin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
Tarımsal üretim sözleşmelerinde yer alan tarafların haklarının korunması ve sorumluluklarının belirlenmesi için sözleşmenin taraflarında aranacak vasıflar, sözleşmeye konu ürünün teslim ve tesellüm koşulları, fiyat ve miktardaki değişim oranları, ayni ve nakdi avansın sınırları ve kapsamı ile tarımsal üretim sözleşmesine ilişkin diğer hükümleri kapsayan yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi. Sözleşmeli Üretim ile İlgili Usûl ve Esaslar Hakkında Yönetmelik, Çiğ Sütün Sözleşmeli Usulde Alım Satımına İlişkin Yönetmelik ve Kanatlı Hayvan Eti Üretiminde Sözleşmeli Üretime İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.
Millî Eğitim Bakanlığı Ölçme ve Değerlendirme Yönetmeliği
Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yapılan merkezî sistem sınavları, ulusal/uluslararası izleme araştırmaları, okul öncesi eğitim kurumları ve ilkokullarda akademik ve sosyal gelişimin takibi, ortaokul ve ortaöğretim kurumlarındaki ortak yazılı sınav faaliyetlerinin usul ve esasları ile ölçme değerlendirme merkezi müdürlüklerinin görev, yetki ve sorumluluklarını düzenleyen yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi.
Yapı Malzemeleri ve Zemin Laboratuvarları Uygulama Yönetmeliği
Laboratuvar izin belgesi verilmesi, laboratuvar deneylerine ilişkin hizmet bedeli, laboratuvarda görev alacak denetçi ve teknik personelin deneyim ve çalışma esaslarına ilişkin hükümler ile yönetmelik eklerinde değişikliğe gidildi. 06.02.2023 tarihinde meydana gelen depremlerle ilgili mücbir sebep hükümleri ihdas edildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Hava Aracı Milliyeti ve Tescil İşaretleri Yönetmeliği
Amaç, kapsam, yönetmelikte geçen tanım ve kısaltmalar, kullanılacak milliyet ve tescil işaretleri, milliyet ve tescil işaretlerinin yerleri, tescil ve terkin sertifikalarına ilişkin hükümler ile yönetmelik eklerinde değişikliğe gidildi. Ayrıca insansız hava aracı (İHA) tescil kaydına ilişkin geçici madde hükmü yürürlüğe girdi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Bankaların, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ve Türkiye Kızılay Derneği’ne yapacakları bağış ve yardımlar, bu hususun düzenlendiği madde hükmündeki sınırlara tabi olmayacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Doğadan yakalama ve toplama izni verildikten sonra il müdürlükleri ve ilgililerin yapacakları iş ve işlemler, yabancı uyruklu kişilerin bilimsel araştırma, markalama ve halkalama yapması, yaban hayvanlarından zararlı olanlarla mücadele ve belge verilme şartlarına ilişkin hükümler ile yönetmelik eklerinde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği
Aylık mahsuplaşma uygulamasına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Değişiklikler, 01.10.2023 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Ambulanslar ve Acil Sağlık Araçları ile Ambulans Hizmetleri Yönetmeliği
Organizasyon süresi ile sınırlı olmak üzere, millî veya uluslararası organizasyonlarda görev alan ambulanslar için istisna hükmü getirildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Diyanet İşleri Başkanlığı Görev ve Çalışma Yönetmeliği
Diyanet akademisi, din hizmetleri genel müdürlüğü, eğitim hizmetleri genel müdürlüğü, dış ilişkiler genel müdürlüğü ve taşra teşkilatına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği
Genel ve özel şartlar ile cami görevlilerinin atanmalarına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ
Türk lirası yükümlülükler için zorunlu karşılık oranlarında değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kullanılmış veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin Tebliğ
06.02.2023 tarihinde meydana gelen depremler nedeniyle zarar gören ve afet bölgesi ilan edilen yerler için enkaz kaldırma ve yeniden inşa faaliyetlerinin idamesi kapsamında ihtiyaç duyulan ve tebliğ kapsamına giren eşya için, belirlenen gümrük kıymetine bağlı kalmaksızın izin vermeye, Ticaret Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü 31.12.2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) yetkili olacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Türk Akreditasyon Kurumunca Uygulanacak Akreditasyon Kullanım Ücreti/Payına Dair Tebliğ
Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edilen kuruluşların 2023 yılı için ödeyecekleri akreditasyon kullanım ücreti veya paylarını belirlemek ve bunların ödenmesine ilişkin usul ve esasları düzenleyen tebliğ yürürlüğe girdi.
Tarımsal üretimin ve gıda arz güvencesinin sürdürülebilirliğinin sağlanması için sektörün daha rekabetçi bir yapıya kavuşması, verim ve kalitenin artırılması, ihtiyaç duyulan yeni teknoloji ve bilginin yerli imkânlarla geliştirilmesi, biyolojik çeşitliliğin ve genetik kaynakların korunması, tarımsal üretimde çevreci yaklaşımların benimsenmesi, uygulanan politikaların etkinliğinin artırılması amacıyla hazırlanan ve 2023 yılında yapılacak tarımsal desteklemeler ve 2024 yılında uygulanacak sertifikalı tohum kullanım desteğine ilişkin hususları kapsayan karar, 01.01.2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girdi.
