Lexpera’da Geçen Hafta (14-20 Mayıs 2022)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin yirmi dokuzuncusunu siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
Gökçe Gültekin Yılmaz, İşkence ve Kötü Muamele Yasağında Cezasızlık Sorunu
Kitapta, mutlak nitelikteki işkence ve kötü muamele yasağının caydırıcı yönünü ortadan kaldıran cezasızlık durumlarının tespit edilmesi ve bu konuda çözüm önerileri sunulması hedeflenmiş, cezasızlık sonucunu doğuran durumların çoğunlukla uygulamadan kaynaklandığı ortaya konulmaya çalışılmış ve bazı durumlarda kanundan kaynaklanan sorunlara dikkat çekilmiştir.
Yasemin Yılmaz, Özel Hastane İşleticisinin Hastaneye Kabul Sözleşmesi Çerçevesinde Yürütülen Tıbbi Müdahaleden Kaynaklanan Sorumluluğu
Çalışmada, özel hastane işleticisinin hastaneye kabul sözleşmesi kapsamında hangi şartlar altında ve hangi hükümler dahilinde sorumlu olabileceği, sorumluluğun hüküm ve sonuçları ve bu hususta karşılaşılması muhtemel olan problemler ele alınmış ve konu hem teorik açıdan hem de Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi içtihatlarına yer verilmek suretiyle incelenmiştir.
Zeynep Altun, Plastik Cerrahın Hukuki Sorumluluğunun Sözleşmesel Bağlamda İncelenmesi
Eserde, ilk olarak hasta ve hekim ilişkisine ilişkin temel kavramlar açıklanmış, daha sonra plastik cerrahın sözleşmesel sorumluluğu ve bu sorumluluğun sonuçları incelenmiştir. Devamında plastik cerrahın sözleşme dışındaki sorumluluk kaynakları ve bunların sonuçları açıklanmıştır. Son olarak plastik cerrahın estetik müdahaleden kaynaklanan hukuki sorumluluğu konusunda mevcut olan tartışmalar ve sorunlar üzerinde durulup sorumluluğa ilişkin çözüm önerileri sunulmuştur.
Kaptan Merter Adınır, İşverenin Yönetim Hakkı
Çalışmada, işverenin yönetim hakkı ve sınırları, iş ilişkisinde sık karşılaşılan örnekler ve yargı kararlarına konu uyuşmazlıklar göz önünde bulundurularak incelenmiş; işverenin yönetim hakkının, işçinin çalışma ve dinlenme süreleri üzerindeki etkileri, çalışma koşullarında esaslı değişiklik ile ilişkisi, işyeri nakline ilişkin değişiklik kayıtları ve bunların geçerliliği, işverenin yönetim hakkına istinaden işçilerin telefon görüşmelerini, e-posta yazışmalarını, internet trafiğini, işyerindeki görüntülerini, işyerine giriş çıkışlarını, işyeri dışındaki hareketlerini denetleyip denetleyemeyeceği hususları irdelenmiştir.
Duygu Tahan Orhan, Roma Hukukunda Sportif Faaliyetlerden Kaynaklanan Hukuki Sorumluluk ve Türk Hukukuna Yansımaları
Kitapta, volenti non fit iniuria ve compensatio culparum başta olmak üzere, Roma spectacula’sı ve diğer sportif unsurlar içeren faaliyetlerle ilişkili ilke ve kurumlar incelenmiş, devamında Türk Hukuku kapsamında ilgili ilke ve kurumlar -özellikle kabul edilen risk ve birlikte kusur çerçevesinde- değerlendirilmiştir.
Halil Yolal, Danıştay Kararları Işığında İptal Davalarında Dava Açma Ehliyeti
Eserde, iptal davalarında dava açma ehliyeti kavramı, Danıştay kararları çerçevesinde incelenmiş, genel ehliyet şartının yanında menfaat ihlali kavramının anlam ve nitelikleri üzerinde durulmuş, konulara ışık tutacak güncel yargı kararlarına ve öğretideki görüşlere de yer verilmeye çalışılmıştır.
Mesut Öcal, Yoksulluk Nafakasının Süresi
Çalışmanın ilk bölümünde nafaka kavramı, nafaka alacağının özellikleri ve nafaka türleri hakkında genel bilgiler verilmiş, ikinci bölümünde yoksulluk nafakası isteminin doğduğu andan, yoksulluk nafakasının sona erdiği ana kadarki hukuki aşamalar incelenmiş, üçüncü ve son bölümünde ise, süre ile ilgili yasal düzenlemelerin tarihçesi ve karşılaştırmalı hukukta yoksulluk nafakasının ve süre düzenlemelerinin görünümleri incelenerek İsviçre hukuku, Alman hukuku, CEFL prensipleri ile Türk hukukunun farklılıklarına değinilmiştir.
Yavuz Çakır, Kamulaştırmasız El Atmanın Mülkiyet Hakkı Bakımından Anayasal İncelenmesi
Kitabın birinci bölümünde mülkiyet kavramından bahsedilmiş ve idarenin mülkiyet hakkına hukuk çerçevesinde müdahalesine izin veren kamulaştırma işleminin kapsamı belirlenmiş, ikinci bölümünde ise kamulaştırmasız el atma kavramı, kamulaştırmasız el atmanın amacı ve hukuki niteliği, kamulaştırmasız el atmanın benzer kurumlardan farkı, kamulaştırmasız el atmanın unsurları ve kamulaştırmasız el atma sebebiyle açılabilecek davalar incelenmiş ve mülkiyet hakkını tam olarak güvence altına alacak olan çözüm önerilerinde bulunulmuştur.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 3 |
| Yargıtay (Hukuk) | 186 |
| Yargıtay (Ceza) | 196 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 1 |
| Bölge İdare Mahkemesi | 1 |
| TOPLAM | 387 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Yargıtay HGK., E. 2021/960 K. 2022/282 T. 10.03.2022
Dava, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 46. maddesine dayalı tazminat istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesi sıfatıyla Yargıtay Özel Dairesince, davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmiş, davacı vekilinin temyiz istemi üzerine Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile Özel Dairece verilen kararın bozulmasına hükmedilmiştir. Bu karara karşı davalı vekili tarafından karar düzeltme talebinde bulunulmuştur.
Hukuk Genel Kurulu tarafından, HMK’nın istinaf ve temyiz hükümlerinin Bölge Adliye Mahkemelerinin faaliyete geçtiği tarihten itibaren uygulanmaya başlandığı ve HMK’da Yargıtay’ın temyiz incelemesi sonucu verdiği kararlara karşı karar düzeltme kanun yolu düzenlenmediği belirtilmiş, davalı vekilinin karar düzeltme dilekçesinin incelenip incelenemeyeceği hususu ön sorun olarak değerlendirilmiştir. Buna bağlı olarak, Hukuk Genel Kurulunca, somut olayda Özel Daire temyiz kararı, Bölge Adliye Mahkemelerinin göreve başladığı tarihten sonra verildiği için karar aleyhine karar düzeltme yoluna gidilmesi mümkün görülmemiş ve davalı vekilinin karar düzeltme dilekçesinin reddine oybirliği ile karar verilmiştir.
Mevzuat
Bu Cumhurbaşkanı kararında, Hazine ve Maliye Bakanlığı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nün usul ve esaslar kapsamındaki ihtiyaçlarını, ilan yapılmaksızın fiyat üzerinde görüşme yaparak doğrudan temin edebileceğine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Buna göre, idarece öngörülmeyen durumların ortaya çıkması halinde yazılı gerekçe düzenlemek ve söz konusu durumun ispatına yönelik kanıtlayıcı belgelerin saklanması kaydıyla mal ve hizmet alımları ile yapım işinin zorunlu olması veya pazarlık usulünün uygulanmasına yeterli süre bulunmayan acil ihtiyaçlara yönelik mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde ilan yapılmaksızın fiyat üzerinde görüşme yaparak doğrudan temin gerçekleştirilebilecek.
Teklif mektupları ve eki cetveller, katma değer vergisi hariç olmak üzere Türk Lirası cinsinden ya da yabancı ülke para birimi olarak hazırlanacak ve o para birimi üzerinden ödemesi yapılacak. Usul ve esasların uygulanmasında, tedavüldeki Türk parasına ek olarak, bankalar tarafından verilen teminat mektupları, Devlet İç Borçlanma Senetleri ve bu senetler yerine düzenlenen belgeler ile Türkiye’de yerleşik sigorta şirketleri tarafından kefalet sigortası kapsamında düzenlenen kefalet senetleri teminat olarak kabul edilecek. Usul ve esaslar kapsamındaki alımlarda geçici ve kesin teminat mektupları süresiz olarak düzenlenebilecek. Türk Lirası esas alınarak yapılan madeni para pulu alımı ihalelerinde ise fiyat farkı, işe ait idari şartname ile sözleşmede belirtilen esaslara göre ödenebilecek.
Usul ve Esaslar kapsamında ihalesi veya alımı yapılan mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin Türk Lirası üzerinden yapılan sözleşmelerde (doğrudan temin usulü ile yapılan alımlar dahil), Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun Geçici 5. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Esaslar doğrultusunda ek fiyat farkı hesaplanması mümkün olabilecek ve/veya bu sözleşmeler devredilebilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Araçların yakıt cinsine ve emisyon değerlerine göre, Yönetmelikte düzenlenen prim indirim ve artırım oranlarına ek olarak, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun %10 olan indirim ve artırım yetkisi %20’ye çıkarıldı. Kurum, hasar frekansı, hasar maliyetleri ve diğer hususları göz önünde bulundurarak prim değişim oranını %50’sine kadar azaltmaya ya da iki katına kadar arttırmaya yetkili olacak. Değişiklikler, 01.06.2022 tarihinde yürürlüğe girecek. Ayrıca 01.06.2022 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere uygulanacak azami primler, 2022 yılı mayıs ayında uygulanan azami primlere %25 eklenerek uygulanacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği
Yönetmelikte geçen bazı tanımlar yeniden düzenlendi, yeni tanımlar eklendi. Bilanço, gelir tablosu ve diğer ek mali tablolar, bağlantı, iç tesisat onayı ve işletmeye alınması, müşteri sözleşmeleri, güvence bedeli, sayacın ölçüm yapmaması veya yanlış ölçüm yapması, sayaçların kontrol edilmesi, hizmetin durdurulması, müşteriye yeniden doğal gaz verilmesi, müşteri sözleşmesinin sona ermesi, müşteri şikâyetleri, bilgilendirme ve diğer hizmetler, kaçak ve usulsüz doğal gaz kullanımına ilişkin madde hükümleri başta olmak üzere birçok hükümde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği
Cezalar, aykırılık halleri ve sözleşmenin feshine ilişkin hususlarla ilgili olarak sözleşme tasarısı dışındaki diğer ihale dokümanında yapılan düzenlemeler dikkate alınmayacak. Değişiklikler, 28.05.2022 tarihinde yürürlüğe girecek. Değişikliklerin yürürlüğe girdiği tarihten önce ilanı veya duyurusu yapılmış olan ihaleler, ilanın veya duyurunun yapıldığı tarihte yürürlükte olan Yönetmelik hükümlerine göre sonuçlandırılacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliği
Kamu İhale Kanunu’nda öngörülen şartları haiz ihalelerden belirli özellikleri taşıyan bazı ihalelerin, uygulama yönetmeliklerinin “elektronik ihale” başlıklı maddelerine göre yapılması zorunlu olacak. Kamu İhale Kurumu; ihale usulü, alım türü, konusu ve yaklaşık maliyet kriterlerinden biri, birkaçı veya tamamını dikkate alarak 02.01.2023 tarihine kadar bir veya birden fazla kez erteleme yapabilecek. Yönetmelikteki bu değişiklikler, 28.05.2022 tarihinde yürürlüğe girecek. Değişikliklerin yürürlüğe girdiği tarihten önce ilanı veya duyurusu yapılmış olan ihaleler, ilanın veya duyurunun yapıldığı tarihte yürürlükte olan Yönetmelik hükümlerine göre sonuçlandırılacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik
Yönetmelikte geçen bazı tanımlar yeniden düzenlendi. Tekliflerin değerlendirilmesi, ek alan tahsisi, mekanik tesis hattı ve kayak pisti tahsisi, arazi tahsis komisyonu ve müzakere komisyonunun görevleri, ön izin, kesin tahsis, sosyal ve teknik altyapı hizmetleri, tahsis yetkisi ve diğer işlemlere ilişkin madde hükümleri başta olmak üzere birçok hükümde değişikliğe gidildi. Ayrıca “Tarım ve Orman Bakanlığı’nca yapılan sözleşmelerin uyarlanması” ile “orman vasıflı taşınmazlardaki yapılaşmaya esas inşaat hakkı” kenar başlıklı yeni madde hükümleri yürürlüğe girdi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Millî Eğitim Bakanlığı Kurum Açma, Kapatma ve Ad Verme Yönetmeliği
Millî Eğitim Bakanlığı Coğrafi Bilgi Sistemi (MEBCBS) adıyla yeni bir bilgi sistemi kuruldu. Kurum açma ve kapatma ile buna ilişkin genel esaslar, okul öncesi eğitim ve ilköğretim kurumlarının açılması, özel eğitim kurumları, öğrenci pansiyonları ve rapor düzenlemeye ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 537)
Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kapsamında Vergi Usul Kanunu’na eklenen hükümlerin uygulanmasına ilişkin usul ve esasların belirlenmesine yönelik yeni bir tebliğ yürürlüğe girdi. Buna göre, sürekli yeniden değerleme uygulaması, yeniden değerleme yapabilecek mükellefler, yeniden değerlemeye tabi tutulabilecek iktisadi kıymetler, yeniden değerleme oranı, enflasyon düzeltmesi yapılması gereken dönemlerde ve şartların oluşmadığı müteakip dönemlerde yeniden değerleme, değer artışının vergilendirilmesi, özel fon hesabındaki tutarların başka bir hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi ile yeniden değerleme işlemlerinin kayıtlarda gösterilmesine ilişkin hükümler düzenleme altına alındı.
Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği (Sıra No: 19)
Bankacılık işlemlerinde uzaktan kimlik tespiti, sermaye piyasası işlemlerinde uzaktan kimlik tespiti ve Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu kapsamındaki işlemlerde uzaktan kimlik tespitine ilişkin yeni hükümler yürürlüğe girdi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Türkiye’de ikamet eden yabancılar ile Türkiye’de faaliyette bulunan yabancı tüzel kişilerin, Bilgi Edinme Hakkı Kanunu ve buna bağlı Yönetmelik hükümlerinden yararlanarak gerçekleştirecekleri bilgi edinme başvurularında, karşılıklılık ilkesi kapsamında bulunan ülkeleri belirleyen tebliğ yürürlüğe girdi. Böylece 17.10.2008 tarihli ve 27027 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bilgi Edinme Hakkı Kanunu ve Buna Bağlı Yönetmelik Uyarınca Karşılıklılık İlkesi Kapsamında Bulunan Ülkeler Hakkında Tebliğ yürürlükten kaldırıldı.
