Lexpera’da Geçen Hafta (18-24 Kasım 2023)
Literatür, içtihat ve mevzuata ilişkin önemli gelişmeleri içeren haftalık bültenimizin 106. sayısını siz üyelerimizin dikkatine sunuyoruz.
Literatür
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen eserler aşağıda yer almaktadır:
Süleyman Burak Gündoğdu, Medeni Yargıda Usul Kurallarına Aykırılığın Anayasa Mahkemesi’nce Bireysel Başvuru Yoluyla Denetlenmesi
Çalışmanın birinci bölümünde Anayasa Mahkemesi’nin bireysel başvuruları inceleme sürecine medeni usul hukuku perspektifinden bakılarak, bireysel başvuruda uygulama alanı bulan usul hukuku kurumlarına Anayasa Mahkemesi’nin yaklaşım biçimi irdelenmiş; ikinci bölümünde ise medeni yargıda usul kurallarına aykırılıklar nedeniyle adil yargılanma hakkı yanında, bağlantılı hak ve ilkelerin ihlal edildiğine ilişkin iddialar neticesinde Anayasa Mahkemesi tarafından verilen kararlar ele alınmıştır.
Fatih Ölmez, Belirli Grupların Anonim Şirket Yönetim Kurulunda Temsili
Belirli grupların anonim şirket yönetim kurulunda temsilinin, yönetim kurulu üyelerinin seçiminde uygulanan çoğunluk ilkesi nedeniyle yönetim kurulu üyelerini belirleme imkânına sahip olmayanlar lehine tanınabilecek bir imtiyaz türü olduğuna değinilen eserde, öncelikle yönetim kurulunda temsil edilme hakkı tanınabilecek hak sahipleri incelenmiş, devamında ise hakkın uygulanmasına ilişkin prosedür üzerinde durulmuştur.
Gamze Gümüşkaya, Hukuk Devleti Perspektifinden Vergi Hukukunda Özelgeler
Kitapta, özelgelerin ve özelge usulünün tarihsel gelişimi, amaçları, hukuki niteliği, özelge başvurucusu ve başvurusuna ilişkin koşullar, özelgelerin yayımlanması, hukuki etkileri, yargısal denetimi gibi hususlar karşılaştırmalı bir yöntemle ve hukuk devleti perspektifinden incelenmiş; gerekli yerlerde çözüm önerileri de sunulmuştur.
Işılay Yörük, Türk Hukukunda Sözleşmelerin Uyarlanması
Çalışmada, Türk Borçlar Kanunu’nun 138. maddesi çerçevesinde sözleşmenin uyarlanması ile ilgili temel kavramlar, öğretide ileri sürülen görüşler, sözleşmenin uyarlanması için gerekli şartlar, uyarlama hakkının hukuki niteliğine ilişkin öğretideki farklı görüşler, hakkın kullanılması ve sözleşmenin sona erdirilmesi hususları Yargıtay içtihatlarından yararlanılarak incelenmiştir.
Burak Erdem, Kamu Görevlisinin İfade Özgürlüğü
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi başta olmak üzere yargı organlarının konuya ilişkin içtihatlarından hareketle kamu görevlilerinin ifade özgürlüğüne getirilen sınırlamaların hukuka uygunluğunun incelendiği kitapta, Devlet Memurları Kanunu’nda yer alan siyasi faaliyette bulunma, basına bilgi veya demeç verme, gizli bilgileri açıklama yasağı gibi yasaklara ayrıntılı şekilde değinilmiştir.
Oya Boyar, Anayasal Yoruma Giriş
Eserin birinci bölümünde anayasal yorum kavramının tarihçesine yer verilmiş, ikinci bölümünde anayasal yorum analitik bakışla ele alınmış, üçüncü ve son bölümünde ise Amerika Birleşik Devletleri örneği üzerinden anayasal yorum tartışmalarının kökenine değinilmiştir.
Muhammed Enes Bayram, Marka Hukukunda Kullanılmama Savunması
Çalışmada, tescilli markanın kullanılması zorunluluğunun geçerli olduğu hukukumuzda kullanılmama savunmasının ne anlama geldiği açıklanmış; kullanılmayan markaya dayalı olarak yayıma itiraz süreci, hükümsüzlük ve tecavüz davalarında kullanılma savunmasının hangi şartlar altında ileri sürülebileceği ortaya konmuş; bu yeni hukuki müessesenin marka hukuku teorisi ve uygulamasında yaratabileceği muhtemel sorunlara çözümler üretilmeye çalışılmıştır.
İçtihat
Geçen hafta Lexpera’ya yüklenen kararların dağılımı şu şekildedir:
| MAHKEME | KARAR SAYISI |
| Anayasa Mahkemesi | 48 |
| Yargıtay (Hukuk) | 1716 |
| Yargıtay (Ceza) | 1225 |
| Danıştay | 3057 |
| Bölge Adliye Mahkemesi | 802 |
| Bölge İdare Mahkemesi | 515 |
| TOPLAM | 7363 |
Yüklenen kararlar arasında aşağıda özetine yer verdiğimiz Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na ait karar özellikle dikkati çekmektedir:
Danıştay İDDK., E. 2023/355 K. 2023/909 T. 03.05.2023
Dava konusu; Maliye Bakanlığı Gelirler Başkontrolörü olarak görev yapan davacının, 1999 yılı sicilinin olumsuz olduğundan bahisle ek ücret ödenmemesi yolunda tesis edilen işlemin ve bu işlemin dayanağı olan usul ve esaslarda yer alan olumsuz sicil ve disiplin cezası alanlara belli sürelerle ek ücret ödenmeyeceğine ilişkin hükmün iptali ile 1000 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte, 2000 yılı aralık ayına ait ek ücret tutarının ise temerrüt faizi ve yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemine ilişkindir.
İlgili Danıştay Dairesi dava konusu istemlerin bir kısmının bozulmasına, bir kısmının ise onanmasına karar vermiştir. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, kararın iptal ve kabule ilişkin kısmının onanmasına, yasal faizin başlangıç tarihine ilişkin kısmının bozulmasına, davacının manevi tazminata ilişkin temyiz isteminin ise incelenmeksizin reddine karar vermiştir.
Daire, bozma kararına uyarak, idari işlem veya eylemlerden dolayı uğranılan zararın tazmini istemiyle açılan davalarda uygulanacak yasal faizin başlangıç tarihi olarak idareye başvuru tarihinin, başvurunun bulunmaması durumunda ise dava tarihinin esas alınmasının Danıştay içtihatlarında genel kabul görmüş ve istikrar kazanmış olduğu gerekçesiyle, davacıların murisinin 2000 yılı aralık ayına ait ek ödeme tutarının hesaplanacak yasal faizinin davacılara ödenmesine karar vermiştir.
Kararın temyiz edilmesi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, davacıların temyiz isteminin kabulüne, davacıların murisinin 2000 yılı aralık ayına ait ek ödeme tutarının hesaplanacak yasal faizinin davacılara ödenmesine ilişkin Daire kararının esası yönünden onanmasına, anılan kararın davacılar lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesine ilişkin kısmının ise bozulmasına oyçokluğu ile hükmetmiştir.
Mevzuat
Anayasa Mahkemesi’nin E. 2022/96, K. 2023/174 sayılı ve 11.10.2023 tarihli kararı uyarınca, üstyapıda bulunan mallar üzerinde haciz veya satılamaz, devredilemez, rehin, ipotek gibi şerhler varsa, bu haciz veya şerhlerin, verilecek tahliye süresinin sonunda ilgili komisyon tarafından yapılacak sayım ve tespite istinaden kalkmış sayılacağına ilişkin fıkra hükmü iptal edildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Anayasa Mahkemesi’nin E. 2023/59, K. 2023/164 sayılı ve 28.09.2023 tarihli kararı uyarınca, “kurucu/kurucu temsilcisinin nitelikleri ve kurum binaları” başlıklı maddenin bazı hükümleri iptal edildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi
İller İdaresi Genel Müdürlüğü’nün görev ve yetkilerinden biri olarak düzenlenen sivil hava meydanları, limanlar ve sınır kapılarına ait mevzuatın uygulanmasını takip etme ibaresi yürürlükten kaldırıldı.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Göç İdaresi Başkanlığı’nın görev ve yetkileri yeniden tespit edildi. Sınır Yönetimi Genel Müdürlüğü adı ile Başkanlığın yeni hizmet birimi ihdas edilerek bu birimin görevlerine ilişkin hükümler belirlendi.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün görev ve yetkileri ile yetki alınarak tapu işlemi yapılmasına ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumu’nun görev ve yetkileri yeniden belirlendi. Hizmet binası yaptırmaya ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Tıbbî ürün ve hizmetlerin üretiminin teşvik edilmesi, yurt dışı sağlık hizmet birimleri ve uzmanlık eğitimi yaptırılmasına ilişkin hükümler yürürlükten kaldırıldı.
Ayrıca İklim Değişikliği ve Uyum Koordinasyon Kurulu ile iklim değişikliği başmüzakerecisine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Devlet Denetleme Kurulu Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi
Kurulun yetkileri, Kurul Sekreterliği, denetçilerin görevlendirilmesi ile bütçe, personel işlemleri ve mali hükümlere ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği
Yeni kurulacak ya da ortak olunacak sermaye şirketlerine ilişkin işlemlerde, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ve yönetmeliğe uygunluk açısından Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın izni zorunlu olacak.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Kıyı Tesislerine Yeşil Liman Sertifikası Düzenlenmesi Hakkında Yönetmelik
Kıyı tesislerinin gemi ve yük operasyonlarından kaynaklanan çevresel zararları azaltılarak enerji verimliliğinin artırılması çalışmalarının yaygınlaştırılması ve desteklenmesine ilişkin usul ve esasların belirlendiği yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi.
Gemilerle Yapılan Düzenli Seferler Hakkında Yönetmelik
Kıyı tesislerimiz arasında, kıyı tesislerimiz ile yurt dışında bulunan kıyı tesisleri arasında araç ve/veya yolcu taşıyan gemilerle yapılan düzenli seferlere ilişkin usul ve esasların belirlendiği yeni bir yönetmelik düzenlendi. Turizm ve gezinti amacıyla yapılan seferler yönetmelik kapsamı dışında olacak. Yönetmelik, 22.02.2024 tarihinde yürürlüğe girecek. Aynı tarihte Deniz Yolu İle Yapılacak Düzenli Seferlere Dair Yönetmelik yürürlükten kalkacak.
Çiftçi Kayıt Sistemi Yönetmeliği
Yönetmelikte geçen tanımlar, çiftçilerin Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kaydolması, kontrollerin yapılması ve ÇKS’nin güncellenmesi, çiftçilerden istenecek bilgi ve belgeler, kayıtlara dahil edilmeyecek kişi ve arazilere ilişkin hükümler ile yönetmelik eklerinde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Elektrik, Su ve Gaz Sayaçları Muayene Yönetmeliği
Elektrik, su ve gaz sayaçlarının muayeneleri ile bu muayenelerin kimler tarafından, nerelerde ve nasıl yapılacağı, ilgili tarafların yükümlülükleri ve yönetmelik hükümlerine aykırılık durumunda uygulanacak idari yaptırımlara ilişkin usul ve esaslar belirlendi. Yönetmelik, 01.01.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
Ölçü ve Ölçü Aletleri Muayene Yönetmeliği
Kapsam, periyodik muayenelerin ilanı, müracaat zamanı ve sorumluluklara ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Ayar istasyonları muayeneleri, su sayaçlarının tertibat, imalat, dayanıklılık, doğruluk ve harekete geçme muayeneleri, hata payları, yıllık muayeneler ve elektrik sayaçlarına ilişkin hükümler başta olmak üzere birçok yönetmelik hükmü yürürlükten kaldırıldı. Değişiklikler, 01.01.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Amaç, kapsam, yönetmelikte geçen tanımlar, defter tutma zorunluluğu, işyeri uygunluk belgesi, sicil ve muayene kartı düzenlenmesi, teorik ve pratik eğitim, yetki belgesi düzenlenmesi, belgelerin geçerliliği ve iptali, bildirim zorunluluğu ve kontrol yetkisine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. Değişiklikler, 01.01.2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Araştırma Geliştirme Projelerinin Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik
Destek oranı, kamu kurum/kuruluşları ve üniversiteler ile yürütülen projelerde %100’e kadar uygulanabilecek.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Millî Savunma Bakanlığı Personel ve Askerî Öğrenci Temin Faaliyetleri Yönetmeliği
Dayanak, personel kaynağı, sağlık kurulu raporunun alınması, sınav sonuçlarının belirlenmesi ve ilanı, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması işlemleri, sınav evrakının muhafazası, başvuru/sınav ücreti ve sınav esnasında adaylara sağlanacak imkânlara ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Tebliğde geçen tanımlar ile ürün özelliklerine ilişkin hükümlerde değişikliğe gidildi. “Karar ölçütlerinin belirlenmesi ve duyurulması” başlıklı yeni bir madde ihdas edildi.
Değişiklikleri karşılaştırmalı olarak görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.
Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (II) sayılı listenin 87.03 G.T.İ.P. numarasında yer alan “Diğerleri-Sadece elektrik motorlu olanlar” satırı altındaki malların, özel tüketim vergisi oranlarına esas özel tüketim vergisi matrahları yeniden belirlendi.
İthalatta gözetim ve korunma önlemleri uygulanması hakkında ilgili mevzuat uyarınca, gözetim ve korunma önlemi olarak tevsik edilemeyen tutarlar ile bu tutarlar nedeniyle doğan ve katma değer vergisi matrahına dahil olan her türlü vergi, resim, harç ve paylar dolayısıyla ödenen katma değer vergisinin indirim hakkı kaldırıldı.
